سیستم‌عامل یا به زبان انگلیسی Operating System که به صورت مخفف OS هم نامیده می‌شود، یک واسط نرم افزاری میان سخت‌افزار و برنامه‌های اجرایی روی آن است. در واقع مجموعه نرم‌افزارهایی که منابع یک سیستم را مدیریت می‌کنند سیستم‌عامل نامیده می‌شوند. این سخت‌افزار می‌تواند یک کامپیوتر، یک گوشی تلفن همراه و یا حتی یک تجهیز صنعتی مانند PLC باشد که قابل‌برنامه‌ریزی است. اما اگر بپرسیم وظیفه اصلی سیستم عامل چیست می‌توان گفت سیستم عامل در واقع وظیفه هدایت و اجرای برنامه‌های کاربردی را در محیط سخت‌افزار بر عهده دارد و کنترل روی روند و ترتیب اجرای این برنامه‌ها، بر عهده OS است.
سیستم‌عامل (OS) چیست؟
سیستم‌عامل (software that manages computer hardware resources) یا operating system مجموعه نرم‌افزارهایی که منابع یک سیستم را مدیریت می‌کنند تعریف می شود که یک بستر نرم‌افزاری و عملیاتی است و اجرای برنامه‌های جانبی در محیط سخت‌افزاری، به وجود آن وابسته است. به همین دلیل نرم‌افزارها، اپلیکیشن‌ها و برنامه‌های اجرایی بر اساس سیستم عامل خاصی نوشته می‌شوند و در صورت نصب در محیط همان سیستم عامل، به درستی اجرا خواهند شد. این کار، نوشتن برنامه‌های کاربردی را که تنوع بسیار زیادی دارند، آسان می‌سازد. تنوع سیستم عامل‌ها بسیار کمتر بوده و از یک سیستم عامل، می‌توان برای اجرای هزاران نرم‌افزار استفاده کرد. در ادامه این مقاله، به تقسیم‌بندی انواع سیستم عامل‌ها، انواع آن‌ها برای سخت‌افزارهای مرسوم و توضیح مختصری در مورد هر یک، خواهیم پرداخت.
انواع سیستم عامل
سیستم عامل‌ها از نظر سخت‌افزار مورد استفاده به چهار دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شوند:
سیستم‌عامل کامپیوتر
این دسته از سیستم عامل‌ها، برای اجرای نرم‌افزارها و برنامه‌های مخصوص کامپیوتر طراحی شده‌اند و خود به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند. شرکت‌های معروفی نظیر مایکروسافت و اپل اقدام به توسعه و ارائه این سیستم عامل ها کرده‌اند که گاهاً اجرای نرم‌افزارها و حتی سخت‌افزارهای لازم برای این OS ها، انحصاری است و تنها برای همان سیستم عامل خاص طراحی شده‌اند.
سیستم‌عامل موبایل
گوشی‌های موبایل نیز به دلیل استفاده از سخت‌افزارهای اختصاصی تولیدی توسط شرکت سازنده، ممکن است دارای سیستم عامل انحصاری خود باشند. سیستم عامل (OS) در گوشی موبایل، وظیفه اجرای اپلیکیشن‌ها و مدیریت برنامه و فایل‌ها را بر عهده دارد. اپلیکیشن‌های مختص هر سیستم عامل برای گوشی‌های تلفن همراه وجود دارد، هرچند ممکن است نسخه‌های مختلفی از یک نرم‌افزار یا اپلیکیشن خاص برای سیستم‌های عامل مختلف ارائه شده باشد.
سیستم‌عامل سخت‌افزارهای شبکه
برخی از سخت‌افزارهای مخصوص شبکه نظیر روترها، میکسرها، سوئیچ‌ها و غیره، سیستم‌عامل مختص خود را دارند؛ یعنی برای عملکرد صحیح این سخت‌افزارها، می‌بایست سیستم عامل مختص همان سخت‌افزار بر روی آن نصب گردد. برخی از شرکت‌های سازنده سخت‌افزار شبکه نظیر سیسکو و میکروتیک، سیستم‌های عامل مختص خود را نیز ارائه داده‌اند.
بیشتر بخوانید: میکروتیک چیست؟
سیستم عامل صنعتی
این دسته از سیستم عامل ها به نوع بی‌درنگ یا فوری نیز معروف هستند و در مصارف صنعتی برای کنترل‌کننده‌های هوشمند و مدارهای فرمان خودکار استفاده می‌شوند. تجهیزات صنعتی نظیر کنترل‌کننده، PLC ها، PLR ها و غیره، همگی برای برنامه‌ریزی و اجرای دستورات نیاز به سیستم عامل دارند که اغلب به صورت اختصاصی توسط خود شرکت‌های سازنده برای آن‌ها ارائه می‌شود.
سیستم عامل‌های مخصوص کامپیوتر نیز از دیدگاه تعداد پردازنده‌های مورد استفاده برای اجرای سیستم عامل، به دو دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شوند:
سیستم عامل های تک پردازنده
در این نوع که بیشتر سیستم عامل‌های فعلی در این دسته قرار می‌گیرند، OS تنها روی یک پردازنده نصب می‌شود و اجرای سایر برنامه‌ها نیز تحت مدیریت همین سیستم عامل و روی همان پردازنده مرکزی انجام خواهد شد.
سیستم عامل های توزیع شده یا چند پردازنده
در این مدل که بیشتر در شبکه‌بندی کامپیوترها مورد استفاده قرار می‌گیرد، سیستم‌عامل (OS) روی چندین پردازنده در کامپیوترهای مختلف نصب می‌گردد و یک کامپیوتر مرکزی نیز وظیفه نمایش نتایج پردازش را بر عهده دارد.
وظایف سیستم‌عامل
سیستم عامل بسته به نوع کاربرد و سخت‌افزار مورد استفاده ممکن است وظایف مختلفی از جمله مدیریت حافظه، مدیریت فایل‌ها، پردازش اطلاعات، مدیریت سیستم و تجهیزات ورودی و خروجی، امنیت سخت‌افزار و غیره را بر عهده داشته باشد؛ اما به طور معمول یک سیستم عامل وظایف زیر را بر عهده دارد:
- مدیریت فرآیند: مدیریت فرآیند در واقع به ایجاد، اجرا و حذف پروسه‌ها در یک سخت‌افزار اطلاق می‌شود. همچنین در یک سیستم‌عامل، مکانیزم‌هایی برای همگام‌سازی و ایجاد ارتباط بین فرآیندها در نظر گرفته شده است.
- مدیریت حافظه: ماژول مدیریت حافظه که تحت فرمان سیستم عامل است، وظیفه تخصیص و عدم تخصیص فضای حافظه را به برنامه‌هایی که به این منابع حافظه نیاز دارند، بر عهده دارد.
- مدیریت فایل‌ها: کلیه اقدامات مربوط به فایل‌ها مانند ذخیره‌سازی، سازمان‌دهی، بازیابی، نام‌گذاری، اشتراک‌گذاری و حفاظت از محتوای فایل در یک سخت‌افزار، بر عهده سیستم عامل آن است.
- مدیریت دستگاه: ماژول مدیریت دستگاه در واقع به عنوان یک کنترل‌کننده ورودی و خروجی شناخته می‌شود و ارتباط میان دستگاه مورد نظر با سایر دستگاه‌ها را مدیریت می‌کند.
- مدیریت سیستم ورودی و خروجی: یکی از اهداف اصلی یک سیستم عامل ، مدیریت سیستم‌های ورودی و خروجی به یک سخت‌افزار است که در واقع اجرا و هماهنگی این سخت‌افزار می‌بایست به کمک سیستم عامل صورت گیرد.
- مدیریت ذخیره‌سازی ثانویه: در سیستم‌های کامپیوتری، چندین سطح ذخیره‌سازی وجود دارد که شامل سطح اولیه، سطح ثانویه و ذخیره‌سازی کش است. دستورالعمل‌ها و داده‌ها می‌بایست در ذخیره‌سازی اولیه و یا حافظه کش ذخیره شوند و فایل‌های اصلی در سطح ثانویه ذخیره‌سازی گردند. یکی از وظایف سیستم عامل ، مدیریت سطح ذخیره‌سازی ثانویه برای فایل‌های دائمی است.
- امنیت: ماژول امنیتی در یک سیستم عامل از داده‌ها و اطلاعات یک سیستم کامپیوتری در مقابل دسترسی غیرمجاز و حملات سایبری، محافظت می‌کند.
- تفسیر دستورات: این ماژول در سیستم عامل وظیفه دارد دستوراتی را که توسط سیستم و برای پردازش آن‌ها ارسال شده است، تفسیر کند.
- شبکه‌سازی: این وظیفه به خصوص در ساختارهای چند پردازنده و توزیع شده کاربرد دارد. یک شبکه از چندین سیستم گروهی با پردازنده‌ها، حافظه‌ها و سخت‌افزارهای مختلف تشکیل شده است که از طریق یک شبکه با هم در ارتباط هستند. سیستم عامل در این ساختار، وظیفه ارتباط این سیستم‌ها را در قالب یک شبکه بر عهده دارد.
- مدیریت ارتباطات: هماهنگی و تعیین کامپایلرها، مترجم‌ها و منابع نرم‌افزاری دیگر کاربران در سیستم‌های کامپیوتری بر عهده سیستم عامل است.
برخی از ویژگی‌های مهم سیستم عامل
برخی از ویژگی‌های مهم سیستم‌عامل (OS)عبارت‌اند از:
- دارای مود حفاظت شده و نظارتی
- امکان دسترسی به دیسک و درایوهای دستگاه
- اجرای برنامه‌های کاربردی
- مدیریت حافظه اصلی و حافظه مجازی
- مدیریت عملکرد سخت‌افزارهای ورودی و خروجی
- مدیریت سیستم فایل‌ها
- تشخیص خطا و مدیریت آن
- تخصیص منابع
- حفاظت از منابع و اطلاعات
مزایا و معایب سیستم‌عامل چیست؟
مزایای سیستم عامل را می‌توان به صورت زیر خلاصه کرد:
- امکان دسترسی به جزئیات سخت‌افزارها
- استفاده آسان با GUI
- ایجاد محیطی برای اجرای برنامه‌ها و اپلیکیشن‌ها توسط کاربر
- ایجاد ارتباط به عنوان یک واسطه میان اپلیکیشن‌ها و مؤلفه‌های سخت‌افزاری
- ارائه منابع سیستم کامپیوتری با استفاده آسان
- ایجاد ارتباط میان سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای سازگار با سیستم عامل
معایب سیستم عامل را نیز می‌توان به صورت زیر بیان کرد:
- اگر مشکلی برای سیستم عامل رخ دهد، ممکن است همه محتوا و فایل‌های مهم که در سیستم ذخیره شده است، از بین برود.
- نرم‌افزارهای OS اختصاصی برای سازمان‌های کوچک کمی گران‌قیمت هستند و می‌بایست بودجه مجزایی را برای تهیه و به‌روزرسانی سیستم‌های عامل در نظر بگیرند.
- هرگز نمی‌توان گفت که یک سیستم عامل کاملاً ایمن است.
اجزای تشکیل‌دهنده سیستم‌عامل
هر سیستم عامل صرف‌نظر از نوع کاربرد، می‌بایست از دو بخش اصلی تشکیل شده باشد: هسته یا کرنل و پوسته.
پوسته سیستم عامل
پوسته لایه بیرونی یک سیستم عامل است که وظیفه ایجاد ارتباط بین کاربران، دریافت درخواست از سوی کاربر، مدیریت سیستم‌های ورودی و خروجی و ایجاد ارتباط در یک شبکه را بر عهده دارد.
هسته یا کرنل سیستم عامل
هسته یا کرنل، اصلی‌ترین بخش در یک سیستم عامل است. وظیفه اصلی کرنل، مدیریت ارتباط بین نرم‌افزار و سخت‌افزار است. ویژگی‌های کرنل عبارت‌اند از:
- برنامه‌ریزی سطح پایین فرآیندها
- ارتباطات بین فرآیندی
- همگام‌سازی فرآیند
- تغییر برنامه زمینه
انواع هسته سیستم‌عامل
انواع مختلفی از کرنل یا هسته برای سیستم‌های عامل ارائه شده‌اند اما دو نوع معروف آن‌ها عبارت‌اند از:
Monolithic
کرنل monolithic یک کد یا بلوک واحد از برنامه است که تمام سرویس‌های مورد نیاز OS را ارائه می‌دهد. طراحی این کرنل ساده است و از یک لایه ارتباطی متمایز بین سخت‌افزار و نرم‌افزار تشکیل شده است.
Microkernels
کرنل Microkernel تمام منابع سیستم را مدیریت می‌کند. در این نوع هسته، سرویس‌ها در فضای آدرس‌های مختلف پیاده‌سازی می‌شوند. خدمات کاربر در این مدل کرنل، در فضای آدرس کاربر ذخیره شده و خدمات و سرویس‌های هسته کرنل نیز در فضای آدرس کرنل ذخیره‌سازی می‌گردند؛ بنابراین این ساختار به کاهش اندازه هسته و سیستم عامل کمک می‌کند.
تفاوت Firmware و OS چیست؟
Operating System و Firmware هر دو در لغت به معنی سیستم‌عامل (OS) هستند؛ اما دارای تفاوت‌هایی از سه جنبه هستند که در اینجا به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- Firmware برنامه‌ای است که توسط شرکت سازنده روی چیپ و IC ها تعبیه می‌شود و نسبت به نوع قطعات، قابل تغییر یا غیر قابل تغییر است؛ در حالی که OS برنامه‌ای است که توسط کاربر بر روی سخت‌افزار قابل‌نصب بوده و قابل‌‍تغییر است.
- Firmware نوعی برنامه است که روی چیپ‌ها پیاده‌سازی می‌شود و بخش مشخصی از سیستم‌ها را مدیریت می‌کند؛ در حالی که OS وظیفه‌ای فراتر از Firmware دارد؛ به عبارت دیگر، OS یک محیط برنامه‌ریزی شده برای اجرای وظایف مختلفی است که یکی از آن‌ها، کنترل سخت‌افزار و نرم‌افزار است.
- Firmware روی حافظه ROM ذخیره می‌شود در حالی که OS روی هارد درایو ذخیره می‌گردد.
انواع سیستم‌عامل کامپیوتر
در دسته‌بندی سیستم عامل ها، یکی از گسترده‌ترین و پرکاربردترین طبقه از سیستم عامل ها، OS های مخصوص کامپیوتر است که به سیستم عامل دسکتاپ نیز معروف هستند و به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. در این بخش به بررسی انواع سیستم عامل های مخصوص کامپیوتر پرداخته و توضیح مختصری در مورد هر یک بیان می‌کنیم:
-
ویندوز Windows
ویندوز (Windows) متداول‌ترین و شناخته‌شده‌ترین سیستم‌عامل جهان است. از زمان ارائه ویندوز 95 تا کنون که ویندوز 11 ارائه شده است، ویژگی‌های مختلفی در این سیستم‌عامل اضافه شده که استفاده از آن را برای کاربران با اهداف اجرای برنامه، وب‌گردی، کاربردهای شخصی، بازی و غیره، بسیار ساده کرده است.
محیط ویندوز کاربرپسند بوده و یادگیری آن نیز سریع انجام می‌شود. امنیت این سیستم عامل با ارائه نسخه‌های جدید، افزایش یافته است. برخی از ویژگی‌های سیستم عامل ویندوز عبارتند از:
- رابط کاربری قوی که استفاده و هدایت کاربر را آسان می‌سازد.
- ویژگی‌های مربوط به منوی وظیفه (taskbar) که امکان سوئیچ بین چندین محیط کاربری و نمایش همه پنجره‌ها را به صورت هم‌زمان فراهم می‌کند.
- دو رابط کاربری مختلف به نام ماوس و کیبورد و همچنین مود تبلت که برای سخت‌افزارهای تاچ اسکرین نظیر لپ‌تاپ‌های دارای نمایشگر تاچ ارائه شده است.
- مکانیزم احراز هویت چندعاملی برای امنیت بیشتر نظیر شناسایی از طریق BIN، PIN، اثرانگشت و غیره.
- سیستم خودکار فشرده‌سازی فایل برای کاهش فضای اشغال شده
سیستم عامل macOS که سیستم عامل کامپیوترهای شرکت اَپِل نامیده می‌شود با گذشت زمان، ویژگی‌های جدیدی را در این سیستم عامل می‌بینیم. در سال‌های اخیر نیز نصب مک‌اواس (operating system for Apple computers) و ارتقای آن به نسخه‌های جدیدتر کاملاً رایگان شده است. برخی از ویژگی‌های این سیستم‌عامل عبارتند از:
- دسکتاپ با مود تیره (dark mode)
- محیط دسکتاپ دینامیکی برای مدیریت فایل‌ها
- سازگاری با آیفون و استفاده از دوربین گوشی آیفون برای اسکن و عکس‌برداری
- محیط برنامه‌های جامع به نام app store
- ویژگی‌های جدید در iTunes برای جستجوی آهنگ
- امنیت در مقابل نفوذ هکرها
-
یونیکس (Unix)
یونیکس (family of computer operating systems that derive from the original AT&T Unix) یک سیستم‌عامل (OS) چندمنظوره است که برای ویژگی‌هایی نظیر انعطاف‌پذیری و تطبیق‌پذیری، شناخته شده است. این سیستم عامل یکی از اولین سیستم عامل هایی است که ارائه شده و به زمان C نوشته شده است.
-
لینوکس (Linux)
سیستم عامل لینوکس نیز یک سیستم عامل شبیه یونیکس است که برای کامپیوترهای PC طراحی شده و یک گزینه رایگان برای کاربران کامپیوتر است. لینوکس از نظر کارآمدی و سرعت بالا در میان سیستم‌های عامل دسکتاپ شهرت دارد.
سیستم عامل Ubuntu یک سیستم‌عامل مبتنی بر لینوکس است که برای سازمان‌ها، مدارس و کاربران خانگی مناسب است. دانلود، اشتراک‌گذاری و استفاده از این سیستم عامل کاملاً رایگان است.
سیستم عامل Fedora نیز یک سیستم عامل مبتنی بر لینوکس است که ویژگی متن‌باز بودن را به Ubuntu اضافه کرده است. قابلیت اطمینان بالا، کاربرپسند بودن و قابلیت اجرا روی همه لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترها، از ویژگی‌های این OS است.
Solaris یک سیستم عامل مبتنی بر یونیکس است که در سال 2010 به Oracle Solaris تغییر نام داد. این سیستم عامل به خاطر مقیاس‌پذیری و ویژگی‌هایی نظیر Dtrace، ZFS و Time Slider شناخته شده است.
FreeBSD همان‌طور که از نامش پیداست، یک سیستم‌عامل متن‌باز رایگان مبتنی بر یونیکس است. عمدتاً ویژگی‌هایی نظیر سرعت و ثبات بالا در این OS شناخته شده هستند.
Debian یک سیستم عامل متن‌باز و رایگان مبتنی بر کرنل لینوکس است. نصب این OS بسیار آسان بوده و رابط کاربری بسیار جذابی دارد. از بسیاری از سیستم عامل های دیگر سبک‌تر بوده و به همین دلیل از سرعت بیشتری نیز برخوردار است. ویژگی‌های امنیتی و شبکه‌سازی در این سیستم عامل شناخته شده است.
Deepin یک سیستم عامل متن‌باز مبتنی بر Debian است. زیبایی ظاهری و جذابیت سیستم عامل رایانه ای دیپین (Linux distribution)، فاکتور مهمی در شناخته شدن آن است. ویژگی‌های امنیتی پیشرفته، پروسه نصب آسان و استفاده از برنامه‌های مدیریت فایل سفارشی نظیر اسکرین شات، اسکرین رکوردر، نمایش عکس، نمایش ویدئو و غیره از ویژگی‌های اختصاصی این سیستم عامل است.
انواع سیستم عامل موبایل
دسته دوم سیستم‌های عامل که شناخته شده و پرکاربرد هستند، سیستم عامل های مخصوص موبایل هستند که برای اجرای اپلیکیشن‌ها و مدیریت فایل در گوشی‌های تلفن همراه به کار می‌روند. در این بخش، معروف‌ترین OS های موبایل را معرفی می‌کنیم:
-
اندروید
سیستم‌عامل اندروید محبوب‌ترین سیستم عامل امروزی برای موبایل‌هاست. این سیستم عامل تلفن همراه مبتنی بر هسته لینوکس بوده و متن‌باز است. سیستم عامل اندروید توسط گوگل توسعه یافته، همچنین اولین دستگاه اندروید نیز در سال 2008 عرضه شد. اندروید ویژگی‌های متعددی را برای سخت‌افزارهایی که از این OS استفاده می‌کنند، ارائه کرده است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- رابط کاربری: رابط کاربری در اندروید بر اساس ویژگی direct manipulation پیاده شده است، به این معنی که با تاچ صفحه‌نمایش، اقدام نرم‌افزاری بدون درنگ انجام می‌شود.
- نوار وضعیت: نوار وضعیت یا status bar ویژگی دیگری از محیط اندروید است که امکان نمایش اپ‌ها و دسترسی سریع به کنترل سیستم نظیر روشنایی صفحه، تنظیمات ارتباطی نظیر WiFi و غیره را فراهم می‌کند.
- اعلان‌ها: اعلان یا Notification یک ویژگی جالب در اندروید است که برای آگاهی کاربر به صورت پیام‌های کوتاه روی اسکرین نمایش داده می‌شود. ویژگی‌های دیگری نظیر دکمه‌های هدایت (Navigation)، صفحه‌نمایش تقسیم شده، قابلیت شارژ در حالت خاموش و غیره نیز از دیگر ویژگی‌های اندروید است.
-
سیستم عامل iOS
سیستم عامل iOS توسط شرکت اپل برای استفاده در دستگاه‌های توسعه یافته در این شرکت ارائه شده است. این سیستم عامل از نظر امنیت بسیار پیشرفته است و بر روی هیچ سخت‌افزار دیگری غیر از دستگاه‌های ارائه شده شرکت اپل، قابل‌استفاده نیست. همچنین هیچ سیستم عامل دیگری بر روی این دستگاه‌های اختصاصی قابل‌نصب نیست.
-
Bada (Samsung Electronics)
Bada سیستم عامل اختصاصی موبایل‌های سامسونگ بود که در سال 2010 ارائه شد. برند سامسونگ اولین برندی بود که از سیستم عامل Bada استفاده کرد. این سیستم عامل، بسیاری از ویژگی‌های موبایل نظیر گرافیک سه بعدی، نصب برنامه و ویژگی‌های تاچ چندنقطه‌ای را دارا است.
-
BlackBerry
سیستم عامل BlackBerry یک سیستم عامل تلفن همراه است که توسط شرکت Research In Motion (RIM) ارائه شد. این OS به صورت اختصاصی برای دستگاه‌های بلک بری طراحی شده است. ویژگی‌های چند کاربری و امکانات استفاده از Microsoft Exchang، ایمیل Novell GroupWise و نرم‌افزارهای تجاری، بر روی سرور اختصاصی بلک بری، در این OS در نظر گرفته شده است.
-
Symbian
سیستم عامل Symbian یک سیستم‌عامل تلفن همراه است که سطح بالایی از یکپارچگی را برای کاربر فراهم می‌کند. این OS بر اساس زبان جاوا نوشته شده و اولین بار در سال 1998 توسعه یافته و توسط شرکت نوکیا برای اولین بار بر روی گوشی‌های تلفن همراه نصب گردید.
-
ویندوز موبایل
سیستم عامل ویندوز موبایل توسط شرکت مایکروسافت ارائه گردید. این سیستم عامل برای کامپیوترهای جیبی و گوشی‌های موبایل هوشمند ارائه شد.
-
Harmony
سیستم عامل Harmony آخرین سیستم عامل موبایل است که توسط شرکت Huawei و برای استفاده در دستگاه‌های ساخت این شرکت ارائه شده است. این سیستم عامل ابتدا برای تجهیزات مورد استفاده در فناوری اینترنت اشیا یا IoT توسعه یافته بود.
-
ویندوز فون
این سیستم‌عامل نیز در شرکت مایکروسافت توسعه یافته است و به عنوان جایگزینی برای سیستم عامل ویندوز موبایل شناخته می‌شود.
-
Palm
سیستم عامل Palm یک OS مخصوص موبایل است که توسط شرکت Palm برای دستگاه‌های دیجیتال شخصی ارائه شده است. این سیستم عامل ابتدا در سال 1996 ارائه گردید و با نام Garnet نیز شناخته می‌شود.
-
WebOS
WebOS یک سیستم عامل موبایل است که توسط شرکت Palm ارائه شده بوده و مبتنی بر هسته لینوکس است. این سیستم عامل با عنوان Palm/HP شناخته می‌شود و شرکت HP از این سیستم عامل برای موبایل‌ها و دستگاه‌های صفحه لمسی خود استفاده می‌کند.
جمع‌بندی
سیستم‌عامل (OS) یک نرم‌افزار است که به عنوان واسط بین کاربر و سخت‌افزار کامپیوتر عمل می‌کند. دسته‌بندی‌های مختلفی برای سیستم عامل وجود دارد که بر اساس نوع سخت‌افزار مورد استفاده و شرکت سازنده تقسیم‌بندی می‌شود. سیستم‌های عامل در کامپیوترهای شخصی ابتدا برای اهداف دیگری نظیر مدیریت نوارهای مغناطیسی ارائه شد و بعدها با توسعه علم دیجیتال، برای مدیریت فایل‌های دیجیتال در سخت‌افزارها مورد استفاده قرار گرفت.
هر سیستم‌عامل از دو بخش اصلی هسته و پوسته تشکیل یافته است که عملکرد اصلی و مدیریت منابع در هسته یا کرنل صورت می‌گیرد. سیستم‌های عامل به چهار دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شوند که عبارتند از: سیستم عامل کامپیوتر، موبایل، سخت‌افزار شبکه و OS های صنعتی؛ اما دسته‌بندی‌های دیگری نظیر سیستم عامل دسته‌ای یا Batch، سیستم عامل اشتراک زمانی یا سیستم عامل چندمنظوره نیز معرفی شده‌اند که همگی به نوعی زیرمجموعه چهار دسته‌بندی اصلی محسوب می‌شوند.
در نهایت این سوال وجود دارد که وظایف اصلی یک سیستم عامل چیست؟ پردازش، مدیریت فایل، مدیریت تجهیزات ورودی و خروجی، مدیریت حافظه، اجرای برنامه‌ها، ذخیره‌سازی سطح ثانویه و تأمین امنیت از وظایف اصلی سیستم عامل است. در مجموع فواید استفاده از OS بسیار زیاد بوده و عملکرد سخت‌افزارهای کامپیوتری تا حدی به وجود سیستم عامل وابسته است. می‌توان گفت که امروزه هیچ سخت‌افزاری وجود ندارد که بدون سیستم عامل بتواند به اجرای دستورات و برنامه‌های مختلف بپردازد.
