با گسترش فضای مجازی و توسعه استفاده از آن، مارکتینگ و روشهای بازاریابی هم تغییر کرده است. نوع ارتباط با مخاطبان و شکل ارسال پیام دچار تغییراتی شده است که اگر بیزینس‌ها با آن همسو نباشند، نمی‌توانند موفق شوند. آشنایی با digital marketing به صاحبان کسب‌وکارها کمک می‌کند تا بتوانند در بازار رقابتی این روزها عملکرد بهتری داشته باشند. بازاریابی دیجیتال شاید همیشه منجر به فروش بیشتر نشود اما با روشهای مختلفی شما را در ذهن مخاطب حک می‌کند. در نتیجه هر زمان که نیاز به محصولات و خدمات شما داشته باشد، می‌تواند به سرعت شما را پیدا کند. این را می‌توان یکی از مهم‌ترین دستاوردهای بازاریابی دیجیتال در فضای اینترنت امروزی به شمار آورد. برای آشنایی با روشهای مختلف دیجیتال مارکتینگ محتوای محبوب ترین شاخه های دیجیتال مارکتینگ را حتما بخوانید.
دیجیتال مارکتینگ چیست؟
دیجیتال مارکتینگ نوعی از مارکتینگ که در آن از ابزارها و بستر های دیجیتال (marketing of products or services using digital technologies or digital tools ) استفاده می شود. بنابراین شاید تبلیغ از طریق رادیو را نیز بتوان نوعی دیجیتال مارکتینگ در نظر گرفت. این در حالی است که با توجه به توسعه استفاده از گوشی موبایل، تبلت و لپ تاپ، شکل و گستره استفاده از دیجیتال مارکتینگ بسیار تغییر کرده است. استفاده از اینترنت و فعالیت در شبکه‌های مجازی یکی از پرکاربردترین و ملموس‌ترین نوع digital marketing محسوب می‌شود.
نقش و اهمیت دیجیتال مارکتینگ در کسب و کارها
مارکتینگ به روش سنتی تنها در فضای واقعی فعالیت می‌کرد. این نوع فعالیت زمانی که خبری از شبکه‌های اجتماعی نبود، بسیار کاربردی و مناسب بود. با این حال برای زمانی که تقریبا همه افراد در گروه‌های سنی مختلف از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، چندان مناسب نیست. در این‌جا دیجیتال مارکتینگ یا بازاریابی دیجیتال کار خود را شروع می‌کند. فعالیت در فضای دیجیتال به شکل‌های مختلفی از تولید محتوا برای شبکه‌های اجتماعی گرفته تا فعالیت در وب‌سایت انجام می‌شود. اهمیت و نقش digital marketing به این صورت است که یک بیزینس را می‌تواند در مقایسه با رقبا متمایز کند. بنابراین در میان حجم عظیم مخاطبان، افرادی بیشتری می‌توانند از وجود یک کسب‌وکار و خدمات آن مطلع شوند.
تفاوت دیجیتال مارکتینگ با روشهای پیشین خود
Digital marketing در مقایسه با روشهای سنتی تفاوت‌های زیادی دارد. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها هزینه کمتر برای تبلیغات است. این مساله باعث می‌شود تا بیزینس‌های کوچک و متوسط هم بتوانند از آن استفاده کنند. در بازاریابی سنتی، معمولا تبلیغات به شکل بنر، آگهی و بیلبوردهای خیابانی انجام می‌شود. هر کسب‌وکاری امکان تامین بودجه این مدل تبلیغات را ندارد؛ به همین دلیل معمولا فعالیتشان گسترده نمی‌شود.
این در حالی است که در بازاریابی دیجیتال، می‌توان با هزینه کمتری مخاطبان بیشتری جذب کرد. در برخی مواقع حتی می‌توان بدون هیچ هزینه اضافی، تبلیغات انجام داد. علاوه بر این، امکان رصد و رهگیری بازخورد تبلیغات در دنیای دیجیتال به راحتی امکان پذیر است. شبکه‌های اجتماعی مانند اینستگرام، ابزارهایی برای میزان توجه مخاطب در اختیار شما قرار می‌دهند.
از طرفی مارکتینگ به شکل سنتی برای مخاطبان با سن بالاتر، مناسب است. پس مهم‌ترین نکته این است که ابتدا مخاطبان هدف خود را مشخص کنید. در این صورت می‌توانید برآورد کنید که کدام فضا با چه میزان بودجه می‌تواند برای شما مفید باشد.
معرفی انواع روشهای مرسوم در دیجیتال مارکتینگ
برای اینکه بتوان بهترین نتیجه را از بازاریابی دیجیتال به دست آورد، بهتر است که از مجموعه‌ای از اقدامات استفاده کرده تا بتوان به شکل ساده‌تری به هدف نهایی، که می‌تواند سود بیشتر یا جلب نظر مخاطبین باشد، دست پیدا کرد. معمولا با توجه به بازار هدف، خصوصیات و ویژگی‌های مخاطبین، مشخصات محصول و بودجه در دسترس، از ترکیبی از موارد زیر برای digital marketing استفاده می‌شود. در ادامه هر یک را به طور مختصر شرح داده‌ایم.
بازاریابی محتوایی
در این روش سعی می‌شود تا با تمرکز بر کیفیت بالای محتوا و تهیه مطالبی متناسب با نیاز مخاطب، نظر او را جلب کرده و کاری کرد تا در دراز مدت به ما به چشم یک متخصص نگاه کند. در این شرایط هر زمان که مشتری مایل به خرید باشد، کسب‌وکار ما در اولویت بوده و فروش انجام خواهد شد.
تبلیغات در موتورهای جستجو
بسیاری از افراد قبل از خرید تحقیقات کاملی انجام داده و به این شکل از موتورهای جستجو کمک می‌گیرند. شما می‌توانید برای نمایش دادن لینک سایت خود در برخی عبارات کلیدی خاص و مهم هزینه کرده و در صدر نتایج جستجو قرار بگیرید.
ایمیل مارکتینگ
همچنان یکی از بهترین و پربازدیدترین روش‌ها در بازاریابی دیجیتال، ایمیل مارکتینگ است. شما با ارسال مداوم ایمیل‌هایی خاص و مفید برای جامعه هدف، کاری می‌کنید تا با شما ارتباط برقرار کرده و یا به شکل مستقیم آن‌ها را به صفحه خرید محصول هدایت خواهید کرد. برای آشنایی با این نوع بازاریابی محتوای چگونه ایمیل مارکتینگ یاد بگیریم؟ را مطالعه کنید.
ریپورتاژ آگهی
نگارش مقالاتی مرتبط در خصوص حوزه کاری خود و انتشار آن در مجلات و سایت‌های خبری باعث می‌شود افراد جدیدی با برند شما آشنا شده و به دلیل محبوبیت بالای این رسانه‌ها، رتبه سایت شما نیز ارتقا پیدا می‌کند. با وجود اینکه این روش هزینه‌‌ای در پی خواهد داشت، از نظر آمار موفقیت یکی از بهترین روشهای مارکتینگ خواهد بود.
بازاریابی شبکه‌های اجتماعی
با فعالیت مداوم در شبکه‌های مجازی مانند اینستاگرام و لینکدین، می‌توانید دایره وسیعی از کاربران علاقه‌مند به یک حوزه را پیدا کرده و به صورت اختصاصی برای آن‌ها تولید محتوا کنید. دیجیتال مارکتینگ در این فضا کمی متفاوت‌تر است اما برای بازاریابی B2C یکی از بهترین پلتفرم‌ها است.
افیلیت مارکتینگ
به کمک این روش می‌توانید دسته بزرگی از کارشناسان و افراد علاقه‌مند به این حوزه را پیدا کرده تا کار خرده فروشی را برای شما انجام دهند. به همین طریق می‌توانید digital marketing را نیز در سطح جدیدی توسعه دهید. برای درک بهتر مفهوم همکاری در فروش محتوای افیلیت مارکتینگ چیست؟ آشنایی با همکاری در فروش را مطالعه کنید.
کاربرد دیجیتال مارکتینگ در مشاغل مختلف
فرقی نمی‌کند که در چه حوزه‌ای و در سازمانی با چه وسعتی مشغول به کار هستید. بازاریابی دیجیتال به شما کمک خواهد کرد که در صنعت خود درخشیده و بهتر از قبل دیده شوید. مشتریان شما با دقت انتخاب خواهند شد و سودآوری مجموعه در گذر زمان به شکل قابل توجه رشد خواهد کرد. کاربرد دیجیتال مارکتینگ بسته به نوع مشتریان آن نبوده و در هر شکلی، چه کسب‌وکارهای بزرگ و چه مشتریان خرد، می‌توانید از این تکنیک‌ها استفاده کنید. نکته اساسی و مهم این است که باید برای شرایط خود از استراتژی مناسب استفاده کنید و هر روش برای همه بیزینس‌ها جوابگو نیست.
دیجیتال مارکتینگ به سبک B2C
در b2c marketing تمام تمرکز شما بر نشان دادن مزایا و ویژگی‌های مثبت محصول خلاصه خواهد شد. مشتریان شما افراد مشخصی هستند که باید بتوانید با انجام روشهای متنوعی نظر آن‌ها را به خرید محصول خود جلب کنید. پروسه خرید این افراد بسیار کوتاه است و سریع‌تر می‌توانید به نتیجه برسید اما سودآوری از هر مشتری مسلما کم خواهد بود و با فروش در تعداد بالا است که می‌توانید موفق شوید.
دیجیتال مارکتینگ به سبک B2B
نحوه تصمیم‌گیری سازمان‌ها هنگام خرید با مشتریان عادی بسیار متفاوت بوده و اساس آن بر منطق استوار است. اگرچه این افراد هستند که همچنان یک محصول را برای یک سازمان خریداری می‌کنند، اما تصمیم توسط یک نفر گرفته نشده و مجموعه جلساتی برای انتخاب یک فروشنده مناسب برقرار خواهد شد. بر اساس کارایی، ویژگی‌های برتر و همین‌طور قیمت پیشنهاد شده، می‌توانید نظر خریدار را جلب کرده و این موضوع نیازمند digital marketing به سبک b2b marketing است.
مزایای digital marketing برای بیزینس‌ها
شما دارای هر بیزینسی با هر سطحی از بودجه باشید، بازاریابی دیجیتال می‌تواند مزایای بسیار خوبی برای شما داشته باشد. در ادامه به شکل خلاصه‌ای این مزایای مختلف را با یکدیگر مورد بررسی قرار می‌دهیم.
نمایش برند
با انجام فرآیندهای دیجیتال مارکتینگ می‌توانید در کانال‌های مختلف، قابلیت‌های مهم کسب‌وکار خود را به مشتریان نمایش دهید و از طرفی مخاطبین بالقوه‌ای که تاکنون با شما ارتباط برقرار نکرده‌اند نیز فرصت شناخت شما را به دست خواهند آورد.
مشتریان جدید
تمام تمرکز بازاریابی دیجیتال روی فروش محصولات نیست و بخشی از آن به پیدا کردن مخاطبین تازه مربوط می‌شود. حتی اگر بخواهید تمام تلاش خود را روی معرفی محصول تمرکز کنید، باز هم افراد جدیدی هستند تا با برند شما آشنا شوند.
شناخت بهتر از بازار
یکی از مزیت‌های بزرگی که کمتر به آن توجه می‌شود، آماری است که از یک کمپین انجام شده به دست خواهد آمد. با تجزیه و تحلیل این اطلاعات می‌توانید در دفعات آتی بهتر عمل کرده و مشتریان آینده را بهتر بشناسید.
همیشه فعال و آماده
برخلاف تبلیغات سنتی، digital marketing بر بستر اینترنت فعال بوده و بیشتر تلاش‌هایی که در این دپارتمان انجام می‌گیرد، برای همیشه روی فضای مجازی باقی خواهد ماند. مثلا با نگارش یک مقاله خوب و باکیفیت در خصوص شیوه‌های فروش، هر مشتری بالقوه در هر ساعت از شبانه‌روز می‌تواند به آن دسترسی پیدا کرده و از طریق آن با برند شما آشنا شود.
عملکرد چند برابری
کافی است یک بخش جدید با عنوان بازاریابی دیجیتال در موسسه خود تشکیل دهید تا با بخش تبلیغات سنتی تلفیق شده و عملکرد سازمان را چند برابر کند. انجام این کار سریع بوده و در مقام مقایسه، هزینه‌های زیادی نیز در بر نخواهد داشت.
صرفه‌جویی در هزینه‌ها
دیجیتال مارکتینگ باعث می‌شود تا به شکل هدفمندی با مخاطبین مهم ارتباط برقرار کنید و به شما می‌گوید که دقیقا در هر پلتفرم به چه شکل فعالیت کنید. این افزایش دقت به شما کمک می‌کند تا در هزینه‌های عمومی صرفه‌جویی کرده و در دراز مدت دپارتمان خود را گسترش دهید.
استراتژی و تکنیک‌های مرسوم در دیجیتال مارکتینگ
معمولا برای به مقصد رساندن اهداف بازاریابی باید با کمک گرفتن از استراتژی‌های مرسوم، سعی کرد تا بهترین نقشه را تهیه کرد. با در نظر گرفتن چند پارامتر اساسی مانند مشتریان، محصول، شرایط بازار، فرصت باقی مانده و... باید بهترین استراتژی را انتخاب و از تکنیک‌های کمکی استفاده کرد تا بودجه به بهترین شکل تقسیم شود. در ادامه به بررسی پیش‌نیازها و همین‌طور استراتژی‌های معمول در این حوزه پرداخته‌ایم.
مقدمات لازم برای digital marketing
داشتن یک مکان خصوصی در فضای دیجیتال برای هر مجموعه‌ای ضروری است. وب‌سایت شما حکم این منطقه را داشته و تنها با داشتن این وسیله است که می‌توان دیگر شگردهای بازاریابی را پیاده‌سازی کرد. شما در این فضا می‌توانید مقالات وبلاگ را بارگذاری کرده، صفحه فروشگاه بسازید و مشتریان را از هر جهت به سمت این پایگاه روانه کنید.
وجود شبکه‌های اجتماعی شخصی برای ارتباط بهتر با مخاطب و انتقال اخبار مهم مربوط به بیزینس نیز از جمله پیش نیازهای مهم است. اگر در این شبکه‌ها عضو نباشید، نمی‌توان به راحتی یک کمپین تبلیغاتی موفق برگزار کرد. در اختیار داشتن تریبونی در میان مجلات، شبکه‌های خبری و رادیویی نیز می‌تواند به شما کمک زیادی کند.
استراتژی 3M
این استراتژی معروف بر سه اصل مهم یعنی بازار هدف Market Target، پیغام Message و رسانه Media اشاره می‌کند. شما باید در ابتدا روی مخاطبین و مشتریان احتمالی تمرکز کرده و سپس با توجه به خصوصیات آن‌ها، پیام تبلیغاتی مناسبی را تهیه کنید. سپس با انتظار آن در رسانه مناسب که در اختیار آن دسته از مشتریان است، سیکل بازاریابی دیجیتال کامل می‌شود.
استراتژی RACE
در این شرایط شما به عنوان یک بازاریاب باید طبق اصول چهارگانه Reach-Act-Convert-Engage اقدام کنید. در ابتدا مخاطب را پیدا کرده و مشخصات او را پیدا می‌کنید. در مرحله بعدی مشتری یک واکنش نشان داده و به نوعی تعامل شکل می‌گیرد. بعد از آن سعی می‌کنیم حضور مشتری را به سودآوری تبدیل کرده و به نحوی اقدام اصلی را انجام می‌دهیم. در نهایت نیز می‌خواهیم این مشتری باز هم از ما خرید کرده، پس سطح تعامل را افزایش داده و از کانال‌های بیشتری سعی می‌کنیم او را به یک مشتری وفادار تبدیل کنیم.
دپارتمان بازاریابی دیجیتال شامل چه نقش‌هایی است؟
اگر می‌خواهید تمام کارها به خوبی انجام شده و به اهداف بازاریابی خود در فضای مجازی دست پیدا کنید، حتما به یک تیم کامل از متخصصین دیجیتال مارکتینگ نیاز دارید. حال هر سازمانی با توجه به ابعاد خود و بودجه‌ای که دارد، می‌تواند این دپارتمان را بزرگ‌تر در نظر گرفته تا مسئولیت‌ها تقسیم شده و هر فرد وظیفه بخصوص خود را انجام دهد. در ادامه برخی از مهم‌ترین نقش‌ها در تیم digital marketing هر بیزینس را بررسی می‌کنیم.
مدیر دیجیتال مارکتینگ
این شخص در بالاترین مقام از این دپارتمان قرار گرفته و مسئولیت هماهنگی و نظارت دقیق روی بخش‌های مختلف تیم را بر عهده دارد. این فرد به صورت مستقیم با مدیرعامل یا مدیر فروش در ارتباط است و اهداف کلی سازمان را دریافت کرده و به شکل وظایف جزئی‌تر در اختیار افراد قرار می‌دهد.
تیم سئو
اعضای این تیم وظیفه دارند تا تمامی فعالیت‌های صورت گرفته به شکل دیجیتال را بهینه کرده و مهم‌ترین پارامتر در تعیین صحت کارکرد آن‌ها، میزان ترافیک دریافتی در هر پلتفرم است. باسابقه‌ترین فرد به عنوان مدیر سئو عمل کرده و اعضای تیم خود را در نقش‌های مناسب خود می‌چیند. ممکن است برای هر فضا یک متخصص داشته و یا در شرایطی یک نفر وظیفه داشته باشد تمام موارد، مانند سایت و شبکه‌های اجتماعی، را به تنهایی مدیریت کند.
تیم محتوا
بنای اساسی در بازاریابی دیجیتال مربوط به تولید محتوا است. در صورتی که محتوای مناسبی خلق کنید و تیم سئو نیز به خوبی آن را بهینه کند، شانس دیده شدن خود را بسیار بالا برده‌اید. اعضای تیم محتوا به صورت تمام وقت در حال تحقیق و ساخت محتواهای متنی، صوتی و تصویری هستند تا درصد بیشتری از مخاطبین را به سمت محصول جذب کنند. تیم محتوا می‌تواند تمام کارهای تولیدی را خودش انجام داده و یا با استودیوهای مختلف جهت ساخت محتوا قرارداد ببندد.
تیم ادمین‌ها
برای کنترل هر پلتفرمی نیاز است متخصصین آن حوزه را در اختیار داشته تا به نوعی روابط عمومی به شکل درستی در فضای دیجیتال رعایت شود. از طرفی بارگذاری محتوا، تحقیق در خصوص جدیدترین روشهای فعالیت در هر پلتفرم، ایجاد مشارکت بیشتر از جانب مخاطبین و... همه از وظایف ادمین است. در شرایطی ممکن است یک نفر ادمین تمام شبکه‌های اجتماعی و سایت شرکت بوده و زمان خود را در بین تمام این موارد تقسیم کند.
قدم‌های اساسی در تهیه یک کمپین دیجیتال مارکتینگ
حتی برای ساده‌ترین کمپین‌های بازاریابی دیجیتال هم نیاز است تا این قدم‌های اساسی برداشته شده تا از هرگونه اشتباهی جلوگیری شود. می‌توانید با تکیه بر این موارد مطمئن باشید که در مسیر اصلی قرار دارید و به احتمال زیاد به نتیجه مطلوب خود می‌رسید.
جستجو کنید
مخاطبین شما قبل از از هر کاری جستجو می‌کنند. بد نیست که شما نیز همین رویه را در پیش گرفته و ببینید که این افراد در هنگام جستجو کردن چگونه فکر می‌کنند، به کجا مراجعه کرده و از چه کسی مشورت می‌گیرند. دیجیتال مارکتینگ از همین قدم‌های کوچک شروع شده و راه خود را به آخرین مرحله باز می‌کند.
همچنین باید در خصوص ویژگی مخاطبین خود، شرایط محیطی و خصوصیات محصول نیز تحقیق کنید و به اطلاعاتی بنیادین دست پیدا کنید که به شما همه چیز را بگوید. تنها در صورتی می‌توانید در مراحل بعدی تصمیمات درستی بگیرید که از پس این مرحله به خوبی برآمده باشید.
بررسی و مقایسه
حال که همه اطلاعات را در اختیار دارید باید مشخص کنید که دقیقا کدام دسته از مشتریان برای محصول شما مناسب هستند و می‌خواهید چه افرادی را در چه زمانی هدف دیجیتال مارکتینگ خود قرار دهید. بهتر است از ابزارهای مقایسه استفاده کرده و متوجه شوید کدام مشتریان بیشترین سودآوری را برای شما خواهند داشت. اگر هدف مناسبی را انتخاب کنید، اقدامات بعدی شما می تواند به نتایج سودآوری تبدیل شود.
ترغیب مشتریان به خرید
شما می‌توانید با کمک روشهای مختلف digital marketing به مشتریان هدف خود نزدیک شده و از آن‌ها دعوت کنید تا محصول منتخب را خریداری کنند. از آنجا که مشتریان شما به این مورد نیاز داشته و طبق تحقیقات قبلی خودشان نیز خواهان خرید هستند، تنها کافی است به اندازه کاری آن‌ها را ترغیب کرده تا تصمیم نهایی را بگیرند.
وفادارسازی پس از خرید
بازاریابی دیجیتال تنها به فروختن یک جنس محدود نمی‌شود، بلکه قرار است سیستمی ساخته شود تا با مشتریان بالقوه آشنا شد، ارتباط برقرار کرد، محصول را فروخت و همچنان ارتباط را با آن‌ها حفظ کرد. در این سیستم با ارسال پیام‌های یادآوری، مدهای تخفیف و... همچنان سعی می‌شود تا با فرد در ارتباط بود و او را به یک عضو وفادار از بیزینس خود تبدیل کرد.
آیا digital marketing فرآیندی یکباره است؟
کسب‌وکارهای به دنبال دستیابی به مشتریان بیشتر هستند و فضای مجازی باعث شده تا این امر تا حدی ساده‌تر گردد. از این رو هرچه تعامل مخاطبین با اینترنت بیشتر شود، مشتریان بالقوه بیشتری در معرض تبلیغات قرار گرفته و از این رو باید با توان بیشتری روی این محیط پرسود سرمایه‌گذاری کرد. بازاریابی دیجیتال در هیچ مقطعی به شکل یکباره جوابگو نیست و باید سعی کنید با برنامه‌ریزی دراز مدت، فعالیت خود را در زمینه دیجیتال مارکتینگ افزایش دهید تا به یک روتین تبدیل شود.
اغلب شرکت‌ها یک دپارتمان جداگانه برای عملیات مربوط به digital marketing داشته و یا از شرکت‌های تخصصی در این زمینه کمک می‌گیرند. مزیت استفاده از بازاریابی دیجیتال در این است که می‌توانید اهداف پیش روی خود را تعیین کرده و سپس از تیم مارکتینگ خود بخواهید تا در بازه زمانی مشخصی شما را به آنجا برسانند. هرچه قدمت این بخش در کسب‌وکار شما بیشتر باشد، بهتر می‌توانید به اهداف بازاریابی خود دست پیدا کنید.
سوالات متداول
تفاوت دیجیتال مارکتینگ با بازاریابی سنتی در چیست؟
در بازاریابی دیجیتال سعی می‌شود به کمک ابزارها و پلتفرم‌هایی که به کمک اینترنت ساخته شده‌اند، برند خود را گسترش دهیم.
آیا می‌توان بازاریابی دیجیتال را تنها در یک بازه زمانی خاص فعال کرد؟
دیجیتال مارکتینگ یک فرآیند مداوم بوده و نمی‌توان انتظار داشت همانند چاپ تبلیغات در روزنامه، تنها با یک‌سری اقدامات کار به انتها برسد.
روند اساسی در digital marketing چیست؟
در ابتدا باید سعی کنید تا مخاطب را به خوبی شناخته و پس از آن با ارائه پیشنهادهایی متناسب با آن محصول را معرفی کرده و او را به خرید ترغیب کنیم.
آیا یک نفر نیز می‌توانند بخش بازاریابی دیجیتال را در دست بگیرد؟
در صورتی که کار خود را به تازگی آغاز کرده‌اید و تیم بزرگی ندارید، یک نفر نیز می‌تواند وظایف کلی این دپارتمان را بر عهده بگیرد، اما احتمالا مجبور خواهید شد برای انجام بخشی از کارها، از نیروهای فریلنسر کمک بگیرید.
