حملات SQL injection چیست و چگونه از آن جلوگیری کنیم؟

تزریق SQL، یکی از شایع‌ترین و خطرناک‌ترین آسیب‌پذیری‌های امنیتی در وب‌سایت‌ها است که مهاجمان با بهره‌گیری از آن می‌توانند به اطلاعات حساس پایگاه داده دست پیدا کرده، آن را دستکاری یا حتی از بین ببرند. این حمله زمانی رخ می‌دهد که مهاجم با تزریق کدهای مخرب SQL به فیلدهای ورودی یک وب‌سایت، می‌تواند دستورات دلخواه خود را در پایگاه داده اجرا کند. این امر منجر به افشای اطلاعات محرمانه، تخریب داده‌ها، یا حتی در دست گرفتن کنترل کامل سیستم می‌شود. به همین دلیل، آشنایی با این نوع حمله و روش‌های مقابله با آن برای توسعه‌دهندگان و مدیران وب‌سایت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه شما را با این حمله و راهکارهای مقابله با آن بیشتر آشنا خواهیم کرد.

 

حملات SQL injection چیست؟

تزریق SQL  تزریق به پایگاه داده که نوعی فن تزریق کد است، یکی از رایج‌ترین و خطرناک‌ترین روش‌های هک وب‌سایت‌ها است. مهاجمان با بهره‌گیری از این تکنیک، کدهای مخرب را از طریق فیلدهای ورودی یک سایت، مانند فرم‌های ثبت‌نام یا جستجو، به پایگاه داده تزریق می‌کنند. این عمل مشابه نفوذ یک مهاجم به یک بانک با ظاهر عادی و استفاده از ابزارهای مخرب برای مختل کردن سیستم‌های امنیتی است. به عبارت ساده‌تر، مهاجمان با جایگزینی داده‌های ورودی با کدهای SQL، می‌توانند دستورات دلخواه خود را در پایگاه داده اجرا نموده و به اطلاعات حساس دسترسی پیدا کنند. هم‌چنین، می‌توانند آن‌ها را تغییر داده یا حتی سیستم را از کار بیندازند.

پیامدهای تزریق کد (type of code injection, used to attack vulnerable data-driven software applications)  بسیار جدی است و می‌تواند منجر به افشای اطلاعات شخصی کاربران، سرقت داده‌های مالی، تخریب پایگاه داده و در نهایت، از دسترس خارج شدن کامل وب‌سایت شود. برای جلوگیری از وقوع چنین حملاتی، توسعه‌دهندگان وب‌سایت‌ها باید از روش‌های امنیتی مناسب مانند اعتبارسنجی دقیق ورودی‌های کاربران، استفاده از پارامترهای آماده‌سازی شده در کوئری‌های SQL و به‌روزرسانی مداوم سیستم‌های خود استفاده کنند.

پایگاه داده PostgreSQL چیست و چه کاربردی دارد؟

حملات تزریق SQL چگونه اجرا می‌شوند؟

ابتدا باید بدانید که کوئری‌ها درخواست‌هایی هستند که برای دستکاری داده‌های پایگاه داده استفاده می‌شوند. در حملات تزریق SQL، مهاجمان با تزریق کدهای مخرب به ورودی‌های برنامه، کوئری‌ها را دستکاری می‌کنند تا به جای اجرای عملیات مورد نظر برنامه، دستورات دلخواه خود را اجرا نمایند. این کار معمولا با مطالعه دقیق ساختار کوئری‌های برنامه و آزمایش آن‌ها با ورودی‌های مختلف انجام می‌شود. به عبارت ساده‌تر، مهاجم با فریب دادن برنامه، آن را وادار می‌کند تا دستورات مخربی را که می‌تواند به سرقت داده‌ها، تخریب پایگاه داده یا حتی کنترل کامل سیستم منجر گردد، اجرا کند. این حملات به دلیل سادگی اجرا و تاثیر مخربی که می‌توانند داشته باشند، از جمله رایج‌ترین تهدیدات امنیتی در برنامه‌های وب محسوب می‌شوند.

انواع حملات تزریق SQL

حملات تزریق SQL را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد: در باند (کلاسیک)، استنتاجی (کور) و خارج از باند. هر یک از این دسته‌ها روش‌های متفاوتی برای دسترسی به داده‌های پایگاه داده و ایجاد آسیب‌پذیری دارند. در ادامه شما را با این سه نوع حمله بیشتر آشنا خواهیم کرد.

1.انواع حملات SQL Injection در باند (کلاسیک)

حملات SQL Injection در باند (کلاسیک) به دلیل سادگی و کارایی، از رایج‌ترین روش‌های نفوذ به پایگاه داده‌ها هستند. در این نوع حملات، مهاجم از همان کانال ارتباطی که برای برقراری ارتباط با برنامه استفاده می‌کند، برای تزریق کدهای مخرب و دریافت نتایج نیز بهره می‌برد. به عبارت ساده‌تر، مهاجم با دستکاری درخواست‌های ارسالی به سرور، باعث می‌شود که پایگاه داده به جای اجرای دستورات اصلی، دستورات مخرب او را اجرا نماید. دو نوع اصلی حملات SQL Injection در باند عبارتند از:

• Error-based SQLi: در این نوع حمله، مهاجم با وارد کردن ورودی‌های خاص، باعث ایجاد خطا در پایگاه داده می‌گردد. پیام‌های خطایی که در نتیجه این خطاها تولید می‌شوند، اغلب حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره ساختار پایگاه داده هستند. مهاجم با تحلیل دقیق این پیام‌ها می‌تواند به اطلاعات حساس مانند نام جداول، ستون‌ها و حتی نوع داده‌های ذخیره شده در آن‌ها دست یابد.

• Union-based SQLi: در این نوع حمله، مهاجم از کلمه کلیدی UNION در SQL استفاده می‌کند تا نتایج چندین دستور SELECT را با هم ترکیب نماید. با استفاده از این تکنیک، مهاجم می‌تواند داده‌های دلخواه خود را به همراه داده‌های اصلی که قرار بود برگردانده شود، دریافت کند. این نوع حمله به مهاجم اجازه می‌دهد تا به اطلاعاتی دسترسی پیدا نماید که در حالت عادی قابل مشاهده نیست.

در هر دو نوع حمله در باند، مهاجم با تحلیل دقیق پاسخ‌های سرور می‌تواند به اطلاعات حساس سیستم دسترسی پیدا کند و از آن برای اهداف مخرب خود استفاده نماید.

2.حملات SQL Injection استنتاجی (کور)

حملات SQL Injection استنتاجی یا کور، نوعی از حملات تزریق SQL هستند که در آن‌ها مهاجم به جای دریافت مستقیم نتایج کوئری‌های مخرب، از طریق تحلیل پاسخ‌های سرور به اطلاعات مورد نظر دست می‌یابد. در این نوع حملات، مهاجم با ارسال درخواست‌های مختلف و بررسی تغییرات در پاسخ‌های سرور، به تدریج ساختار پایگاه داده و محتوای آن را کشف می‌کند. به عبارت ساده‌تر، مهاجم با پرسیدن سوالات بله و خیر از سرور، به اطلاعات مورد نظر خود دست می‌یابد.

این نوع حملات به دلیل عدم وجود نشانه‌های واضح در پاسخ‌های سرور، شناسایی آن‌ها دشوارتر است. مهاجم می‌تواند با استفاده از تکنیک‌هایی مانند حملات Boolean و حملات مبتنی بر زمان، اطلاعات ارزشمندی را از پایگاه داده استخراج کند. در حملات Boolean، مهاجم با ارسال کوئری‌هایی که نتیجه آن‌ها درست یا نادرست است، به اطلاعاتی درباره ساختار جداول و ستون‌ها دست می‌یابد. 

در حملات مبتنی بر زمان، مهاجم با ایجاد تاخیر در پاسخ‌دهی سرور، به وجود یا عدم وجود برخی داده‌ها پی می‌برد. اگرچه حملات استنتاجی به زمان بیشتری نیاز دارند و پیچیده‌تر هستند؛ اما به دلیل پنهان‌کاری بالا، می‌توانند آسیب‌های جدی به سیستم‌ها وارد کنند.

3.حملات SQL Injection خارج از باند

حملات SQL Injection خارج از باند نوعی پیشرفته‌تر از حملات تزریقی هستند که در آن‌ها مهاجم به جای دریافت مستقیم نتایج کوئری‌های مخرب از طریق همان کانالی که درخواست اولیه را ارسال کرده، از یک کانال جانبی برای دریافت اطلاعات استفاده می‌کند. این نوع حملات معمولا زمانی به کار می‌روند که مهاجم نتواند از روش‌های دیگر مانند حملات در باند یا استنتاجی به نتیجه دلخواه خود برسد. شرایط خاصی برای اجرای این نوع حملات لازم است. به عنوان مثال، باید ویژگی‌های خاصی در سرور پایگاه داده فعال باشد تا مهاجم بتواند از آن‌ها برای برقراری ارتباط با یک سیستم خارجی استفاده کند. 

در حملات خارج از باند، مهاجم معمولا از پروتکل‌هایی مانند DNS یا HTTP برای ارسال نتایج کوئری‌ها به یک سرور تحت کنترل خود استفاده می‌کند. این امر باعث می‌شود که ردیابی این نوع حملات دشوارتر گردد؛ زیرا فعالیت‌های مخرب در یک کانال ارتباطی جداگانه رخ می‌دهند. به طور خلاصه، حملات SQL Injection خارج از باند نوعی حمله پیچیده و هدفمند بوده که در شرایط خاصی قابل اجرا هستند. این حملات به مهاجم اجازه می‌دهند تا بدون اینکه در ترافیک شبکه اصلی قابل تشخیص باشند، به اطلاعات حساس دسترسی پیدا کند.

در صورت موفق بودن حملات SQL Injection چه اتفاقی می افتد؟

در صورت موفقیت آمیز بودن حملات SQL Injection، عواقب بسیار جدی و گسترده‌ای می‌تواند رخ دهد که برخی از آن‌ها عبارتند از:

1.سرقت اطلاعات حساس

یکی از خطرناک‌ترین عواقب حملات تزریق SQL، سرقت اطلاعات حساس است. مهاجمان با سوء استفاده از این آسیب‌پذیری‌ها، می‌توانند به راحتی به پایگاه داده نفوذ کرده و به طیف گسترده‌ای از اطلاعات محرمانه دسترسی پیدا کنند. این اطلاعات می‌تواند شامل داده‌های شخصی کاربران مانند نام، آدرس، شماره تلفن، ایمیل و حتی اطلاعات مالی مانند شماره کارت‌های اعتباری، رمزهای عبور و اطلاعات حساب بانکی باشد. 

علاوه بر این، داده‌های تجاری سازمان‌ها مانند اطلاعات مشتریان، سوابق فروش، اطلاعات داخلی و سایر داده‌های حساس نیز در معرض خطر قرار می‌گیرند. این دسترسی غیرمجاز به اطلاعات می‌تواند عواقب بسیار جدی برای افراد و سازمان‌ها داشته باشد و منجر به سوء استفاده‌های مالی و آسیب‌های جدی به شهرت سازمان گردد.

2.تخریب داده‌ها

یکی دیگر از خطرات جدی حملات تزریق SQL، تخریب عمدی داده‌های ذخیره شده در پایگاه داده است. مهاجمان با بهره‌برداری از این آسیب‌پذیری‌ها، می‌توانند دستورات مخربی را تزریق کرده و باعث تغییر، حذف یا دستکاری اطلاعات شوند. این اقدام می‌تواند منجر به از دست رفتن اطلاعات حیاتی سازمان‌ها و کاربران گردد، از جمله سوابق مالی، اطلاعات مشتریان، داده‌های پژوهشی و هر گونه اطلاعات دیگری که برای ادامه فعالیت‌های سازمان ضروری است. 

تخریب داده‌ها نه تنها به کسب‌وکار سازمان آسیب می‌رساند، بلکه می‌تواند منجر به از دست رفتن اعتماد مشتریان و ایجاد اختلال در ارائه خدمات شود. علاوه بر این، بازگرداندن داده‌های از دست رفته اغلب دشوار و پرهزینه است و ممکن است به طور کامل امکان‌پذیر نباشد.

3.کسب کنترل کامل بر پایگاه داده

 با موفقیت در این نوع حملات، مهاجم می‌تواند به طور کامل روی داده‌های ذخیره شده در پایگاه داده تسلط پیدا کرده و هرگونه دستکاری، تغییر یا حذف اطلاعات را انجام دهد. این کنترل کامل به مهاجم اجازه می‌دهد تا به عنوان یک مدیر سیستم با دسترسی‌های کامل عمل کرده و دستورات دلخواه خود را روی پایگاه داده اجرا کند.

 این امر می‌تواند منجر به خطرات جدی مانند حذف کامل داده‌ها، تغییر ساختار پایگاه داده، ایجاد کاربران جدید با دسترسی‌های گسترده و حتی استفاده از پایگاه داده به عنوان سکوی پرتابی برای حملات گسترده‌تر به شبکه گردد. در نتیجه، کسب کنترل کامل بر پایگاه داده می‌تواند به طور جدی امنیت اطلاعات سازمان را به خطر انداخته و خسارات جبران‌ناپذیری را به دنبال داشته باشد.

4.اختلال در سرویس‌دهی

یکی دیگر از پیامدهای مخرب حملات تزریق SQL، ایجاد اختلال در عملکرد نرم‌افزار و در نتیجه، عدم دسترسی کاربران به خدمات مورد نظر است. این اختلال می‌تواند به صورت کندی شدید سیستم، از کار افتادن کامل بخش‌هایی از نرم‌افزار یا حتی از دسترس خارج شدن کامل سرویس رخ دهد. مهاجمان با تزریق کدهای مخرب به پایگاه داده، می‌توانند باعث ایجاد بار سنگین روی سرور، قفل شدن جداول و یا حتی ایجاد حلقه‌های بی‌نهایت در اجرای کوئری‌ها شوند.

 این مشکلات نه تنها به تجربه کاربری آسیب می‌رسانند؛ بلکه می‌توانند به کسب‌وکار سازمان‌ها نیز لطمه زده و منجر به از دست رفتن مشتریان و درآمد شوند. در برخی موارد، اختلال در سرویس‌دهی می‌تواند به مدت طولانی ادامه داشته و هزینه‌های هنگفتی را برای بازیابی سیستم به دنبال داشته باشد.

5. خسارات مالی سنگین

یکی از جدی‌ترین عواقب حملات تزریق SQL، متحمل شدن خسارات مالی هنگفت برای سازمان‌ها است. این خسارات از منابع مختلفی ناشی می‌شود که شامل هزینه‌های قانونی برای مقابله با دعاوی حقوقی ناشی از افشای اطلاعات، پرداخت جریمه‌های سنگین به دلیل نقض قوانین حفاظت از داده‌ها و هزینه‌های مربوط به بازیابی داده‌ها و ترمیم سیستم‌ها است. 

علاوه بر این، از دست دادن اعتماد مشتریان به دنبال افشای اطلاعات حساس می‌تواند منجر به کاهش چشمگیر فروش، آسیب جدی به برند و در نهایت، ورشکستگی کسب‌وکار گردد. همچنین، هزینه‌های مربوط به اطلاع‌رسانی به مشتریان، نظارت بر اعتبار و بازگرداندن اعتماد از دست رفته نیز به این خسارات مالی افزوده خواهد شد. بنابراین، حملات SQL Injection می‌توانند به طور جدی ثبات مالی سازمان‌ها را به خطر انداخته و آینده کسب‌وکار آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهند.

 

مثال‌هایی از تزریق کدهای مخرب SQL

لازم به ذکر است که حملات تزریق SQL بسیار متنوع و خلاقانه هستند و هکرها با توجه به دانش و مهارت خود می‌توانند روش‌های مختلفی برای اجرای این حملات به کار ببرند. در ادامه، به عنوان نمونه، به چهار مورد از رایج‌ترین روش‌های تزریق SQL اشاره می‌کنیم.

• بازیابی داده‌های مخفی: در این نوع حمله، هکر با تغییر پرس‌وجوهای SQL سعی می‌کند به داده‌هایی دسترسی پیدا نماید که به طور معمول برای او قابل مشاهده نیست. به عنوان مثال، ممکن است با تزریق یک عبارت SQL خاص، به اطلاعات حساس کاربران مانند رمزهای عبور دسترسی پیدا کند.

• از کار انداختن منطق برنامه: هکر با تغییر کدهای SQL، می‌تواند در عملکرد نرم‌افزار اختلال ایجاد کرده و منطق برنامه را به هم بریزد. این کار می‌تواند منجر به بروز خطاهای غیرمنتظره، کند شدن سیستم یا حتی از کار افتادن کامل آن شود.

• حملات Union: در این نوع حمله، هکر از دستور UNION در SQL استفاده می‌کند تا نتایج چندین پرس‌وجو را با هم ترکیب نماید و به اطلاعاتی دسترسی پیدا کند که به طور معمول در یک پرس‌جو قابل مشاهده نیست. به عنوان مثال، ممکن است اطلاعاتی از جداول مختلف پایگاه داده را با هم ترکیب کرده و به یک تصویر کلی از ساختار پایگاه داده دست پیدا کند.

• استخراج اطلاعات دیتابیس: هکر با استفاده از دستورات SQL خاص، می‌تواند اطلاعاتی در مورد خود پایگاه داده مانند نسخه، ساختار جدول‌ها و نوع سیستم مدیریت پایگاه داده به دست آورد. این اطلاعات می‌تواند به هکر در برنامه‌ریزی حملات بعدی کمک کند.

دیتابیس چیست؟ آشنایی با تعریف، کاربرد و انواع Database

راهکارهای برای شناسایی نقاط ضعف SQL injection

برای شناسایی نقاط ضعف تزریق SQL در یک برنامه، روش‌های دستی و خودکار مختلفی وجود دارد. اسکنرهای آسیب‌پذیری وب یکی از رایج‌ترین ابزارهای خودکار هستند که می‌توانند به طور موثری اکثر آسیب‌پذیری‌های تزریق SQL را شناسایی کنند. این ابزارها با ارسال درخواست‌های خاصی به برنامه، به دنبال پاسخ‌هایی می‌گردند که نشان‌دهنده وجود آسیب‌پذیری باشد.

اما علاوه بر ابزارهای خودکار، تست‌های دستی نیز نقش مهمی در شناسایی این آسیب‌پذیری‌ها دارند. تست‌های دستی به صورت معمول شامل وارد کردن داده‌های خاص و غیرمنتظره به ورودی‌های برنامه و بررسی پاسخ‌های برنامه است. برخی از این تست‌ها عبارتند از:

کاراکتر نقل قول واحد (')

یکی از تکنیک‌های اساسی در شناسایی آسیب‌پذیری‌های تزریق SQL، استفاده از کاراکتر نقل قول واحد (‘) است. این کاراکتر، به عنوان یک جداکننده در عبارات SQL عمل می‌کند. هنگامی که این کاراکتر به صورت غیرمنتظره در یک ورودی وب وارد می‌شود و برنامه به درستی آن را مدیریت نکند، می‌تواند باعث ایجاد خطاها یا رفتارهای غیرمنتظره‌ای گردد. 

این خطاها اغلب نشانه‌ای واضح از وجود آسیب‌پذیری تزریق SQL هستند. به عنوان مثال، اگر برنامه به جای فرار کردن از این کاراکتر، آن را به طور مستقیم در پرس‌وجوی SQL قرار دهد، مهاجم می‌تواند دستورات SQL دلخواه خود را تزریق کرده و به داده‌های حساس دسترسی پیدا کند. بنابراین، ارسال کاراکتر نقل قول واحد و مشاهده واکنش برنامه، یک روش ساده اما موثر برای ارزیابی اولیه وجود آسیب‌پذیری‌های تزریق SQL است.

وارد کردن سینتکس‌های خاص SQL

یکی از روش‌های موثر در شناسایی آسیب‌پذیری‌های تزریق SQL، تزریق دستورات SQL ساده و پیچیده به ورودی‌های برنامه است. با این کار، می‌توان ساختار پایگاه داده زیرین را کاوش کرده و به نقاط ضعف آن پی برد. هکرها با تزریق دستورات SQL خاص، می‌توانند اطلاعات ارزشمندی مانند نام جداول، ستون‌ها، انواع داده‌ها و حتی محتوای برخی از رکوردها را استخراج کنند.

 این اطلاعات به آن‌ها کمک می‌کند تا حملات دقیق‌تر و موثرترین را طراحی نمایند. به عنوان مثال، با تزریق دستورات UNION می‌توان نتایج چندین پرس‌وجو را با هم ترکیب نموده و به اطلاعات گسترده‌تری دست پیدا کرد. همچنین، با استفاده از دستورات ORDER BY و GROUP BY، می‌توان ساختار جداول و روابط بین آن‌ها را بررسی کرد.

ارسال شرایط بولی

یکی از روش‌های موثر در تشخیص آسیب‌پذیری تزریق SQL، استفاده از شرایط بولی است. شرایط بولی مانند "OR 1=1" یا "OR 1=2" به هکر اجازه می‌دهند تا نتایج پرس‌وجوهای SQL را دستکاری کند. این شرایط همیشه درست یا همیشه نادرست هستند و به عنوان یک ابزار قدرتمند برای تغییر رفتار برنامه عمل می‌نمایند. اگر برنامه به درستی این شرایط را مدیریت نکند، هکر می‌تواند با تزریق آن‌ها، باعث گردد که پرس‌وجوهای SQL همیشه درست ارزیابی شوند و در نتیجه به اطلاعات بیشتری دسترسی پیدا کند.

 به عنوان مثال، با اضافه کردن شرط "OR 1=1" به یک پرس‌وجو، می‌توان تمام رکوردهای یک جدول را بازیابی کرد، حتی اگر سایر شرایط پرس‌وجو برآورده نشوند. بنابراین، مشاهده تفاوت در پاسخ‌های برنامه پس از تزریق این شرایط، می‌تواند نشانه‌ای قوی از وجود آسیب‌پذیری تزریق SQL باشد.

تزریق Payloadهای ایجاد کننده تاخیر

یکی از روش‌های هوشمندانه برای شناسایی آسیب‌پذیری‌های تزریق SQL، استفاده از Payloadهایی است که به طور عمدی باعث ایجاد تاخیر در اجرای پرس‌وجوهای SQL می‌شوند. این نوع Payloadها معمولا شامل دستورات SQL پیچیده‌ای هستند که پردازش آن‌ها زمان زیادی می‌برد. با تزریق این Payloadها و اندازه‌گیری زمان پاسخ سیستم، می‌توان به وجود آسیب‌پذیری پی برد.

 اگر زمان پاسخ سیستم به طور قابل توجهی افزایش یافت، به این معنی است که برنامه به طور کامل پرس‌وجوی تزریقی را اجرا کرده و احتمالا آسیب‌پذیر است. این روش به ویژه زمانی مفید است که خروجی مستقیم پرس‌وجو قابل مشاهده نباشد؛ زیرا با اندازه‌گیری زمان می‌توان به صورت غیرمستقیم به وجود آسیب‌پذیری پی برد.

تزریق Payloadهای OAST

تزریق Payloadهای OAST، روشی هوشمندانه برای کشف آسیب‌پذیری‌های تزریق SQL است. این نوع Payloadها با تعامل با شبکه، امکان برقراری ارتباط بین سیستم مهاجم و پایگاه داده را فراهم می‌کنند. به عبارت ساده‌تر، هکر با تزریق یک Payload OAST، می‌تواند باعث شود که پایگاه داده به یک سرور تحت کنترل خود درخواست ارسال کند. 

این درخواست می‌تواند حاوی اطلاعات ارزشمندی در مورد محیط اجرایی برنامه، مانند نسخه پایگاه داده، سیستم عامل و حتی محتوای پایگاه داده باشد. با تحلیل پاسخ‌های دریافتی از سرور تحت کنترل، هکر می‌تواند به اطلاعات محرمانه‌ای دست پیدا کند که به طور مستقیم از طریق پایگاه داده قابل دسترسی نیست. این روش به خصوص زمانی مفید است که فیلترهای ورودی مانع از نمایش مستقیم نتایج پرس‌وجوهای SQL گردند.

بهترین استراتژی‌های جلوگیری از حملات SQL Injection

حملات SQL Injection اگرچه تهدیدی جدی برای امنیت وب‌اپلیکیشن‌ها محسوب می‌شوند؛ اما با اتخاذ تدابیر مناسب می‌توان از وقوع آن‌ها جلوگیری کرد. برخی از موثرترین استراتژی‌ها برای مقابله با این حملات عبارتند از:

1.اعتبار سنجی ورودی‌های کاربران

یکی از روش‌های موثر در پیشگیری از حملات تزریق SQL، اعتبار سنجی دقیق ورودی‌های کاربران است. در این روش، برنامه به جای پذیرش هر نوع ورودی، تنها داده‌هایی را که با الگوهای از پیش تعریف شده مطابقت دارند، می‌پذیرد. به عبارت دیگر، با تعیین دقیق نوع داده مورد انتظار در هر فیلد و اعمال محدودیت‌های لازم روی طول، قالب و محتوا، می‌توان از ورود داده‌های مخرب به سیستم جلوگیری کرد. 

این کار به صورت ایجاد یک لیست سفید از عبارات SQL مجاز انجام می‌شود و هر ورودی که با این لیست مطابقت نداشته باشد، رد می‌گردد. اگرچه اعتبارسنجی ورودی‌ها به تنهایی نمی‌تواند به طور کامل از وقوع حملات تزریق SQL جلوگیری کند؛ اما به عنوان اولین خط دفاعی، می‌تواند به طور قابل توجهی خطر این حملات را کاهش دهد و از نفوذ هکرها به سیستم جلوگیری نماید.

2. محدودیت استفاده از برخی کاراکترهای خاص

یکی دیگر از روش‌های موثر برای مقابله با حملات تزریق SQL، محدود کردن استفاده از کاراکترهای خاصی است که هکرها برای تزریق کدهای مخرب به پایگاه داده از آن‌ها استفاده می کنند. این کاراکترها به عنوان کاراکترهای ویژه شناخته می‌شوند و در زبان SQL معانی خاصی دارند. 

با فیلتر کردن و حذف این کاراکترها از ورودی‌های کاربر، می‌توان از تشکیل دستورات SQL مخرب جلوگیری کرد. البته باید توجه داشت که این روش به تنهایی کافی نیست و باید با سایر روش‌های امنیتی مانند پارامترسازی پرس‌وجوها ترکیب شود تا امنیت بهتری حاصل گردد.  با این حال، محدود کردن استفاده از کاراکترهای خاص، یک لایه دفاعی قوی در برابر حملات تزریق SQL ایجاد می‌کند و از سوءاستفاده مهاجمان از آسیب‌پذیری‌های موجود در زبان SQL جلوگیری می‌کند.

۳. اجتناب از SQL پویا

یکی از آسیب‌پذیرترین روش‌ها در برنامه‌نویسی پایگاه داده، استفاده مستقیم از ورودی‌های کاربر در دستورات SQL است. این روش به عنوان SQL پویا شناخته می‌شود و به مهاجمان این امکان را می‌دهد تا با دستکاری ورودی‌ها، دستورات SQL دلخواه خود را اجرا کنند. برای جلوگیری از این مسئله، بهتر است از عبارات آماده و کوئری‌های پارامتری استفاده گردد. 

در این روش، ورودی‌های کاربر به عنوان پارامتر به پرس‌وجو اضافه می‌شوند و موتور پایگاه داده به صورت خودکار آن‌ها را از بقیه پرس‌جو جدا می‌کند. همچنین، استفاده از رویه‌های ذخیره‌شده در پایگاه داده نیز به دلیل سطح دسترسی محدودتری که دارند، امنیت بیشتری را نسبت به SQL پویا فراهم می‌کنند. با اجتناب از SQL پویا و استفاده از روش‌های ایمن‌تر، می‌توان به طور قابل توجهی خطر حملات تزریق SQL را کاهش داد و از داده‌های حساس پایگاه داده محافظت کرد.

۴. رمزگذاری داده‌های حساس

 با رمزگذاری اطلاعات محرمانه ذخیره شده در پایگاه داده، حتی اگر هکری موفق به نفوذ به سیستم شود، قادر به خواندن مستقیم این اطلاعات نخواهد بود. فرآیند رمزگذاری، داده‌ها را به شکلی نامفهوم تبدیل می‌کند که تنها با استفاده از کلید رمزگشایی قابل بازگردانی است. این امر باعث می‌شود که حتی در صورت وقوع یک حمله موفق، اطلاعات حساس همچنان محفوظ بمانند و از افشای آن‌ها جلوگیری شود. بنابراین، رمزگذاری داده‌ها به عنوان یک لایه امنیتی اضافی، نقش بسیار مهمی در محافظت از سیستم‌های اطلاعاتی در برابر حملات مختلف، از جمله تزریق SQL، ایفا می‌کند.

۵. محدود کردن مجوزهای پایگاه داده

یکی از اقدامات اساسی برای جلوگیری از سوءاستفاده مهاجمان از آسیب‌پذیری‌های تزریق SQL، محدود کردن مجوزهای کاربران پایگاه داده است. به عبارت ساده‌تر، به هر کاربر تنها آن دسته از مجوزهایی را اعطا کنید که برای انجام وظایف محوله به او ضروری است. با این کار، حتی اگر مهاجمی موفق به نفوذ به سیستم شود، قادر نخواهد بود به تمام داده‌های پایگاه داده دسترسی پیدا کند و عملیات دلخواه خود را روی آن‌ها انجام دهد.

 به عنوان مثال، کاربری که تنها وظیفه نمایش اطلاعات را بر عهده دارد، نباید مجوز تغییر یا حذف داده‌ها را داشته باشد. با اعمال اصل کمترین دسترسی یا مجوز می‌توان به طور موثر از داده‌های حساس محافظت کرده و خطر نفوذ مهاجمان را به حداقل رساند.

۶. پنهان‌سازی خطاهای پایگاه داده

یکی دیگر از اقدامات مهم برای مقابله با حملات تزریق SQL، پنهان‌سازی خطاهای پایگاه داده از کاربران است. هنگامی که یک خطای پایگاه داده رخ می‌دهد، پیام‌های خطا اغلب حاوی اطلاعات مفیدی درباره ساختار پایگاه داده، جداول و حتی محتوای آن‌ها هستند. مهاجمان با استفاده از این اطلاعات می‌توانند حملات خود را هدفمندتر کرده و احتمال موفقیت خود را افزایش دهند. بنابراین، به جای نمایش مستقیم پیام‌های خطای پایگاه داده به کاربران، بهتر است از پیام‌های عمومی و گمراه‌کننده استفاده شود. همچنین، استفاده از یک فایروال اپلیکیشن وب (WAF) می‌تواند به عنوان یک لایه دفاعی اضافی عمل کرده و از افشای اطلاعات حساس جلوگیری کند.

۷. تست جامع امنیت اپلیکیشن

انجام تست‌های امنیتی منظم و جامع یکی از روش‌های موثر برای تضمین امنیت برنامه‌های وب در برابر حملات تزریق SQL است. با استفاده از ابزارهای تخصصی و برنامه‌های کاربردی تحت وب، می‌توان به صورت خودکار یا دستی، آسیب‌پذیری‌های موجود در برنامه‌ها را شناسایی و برطرف کرد. این ابزارها با شبیه‌سازی حملات مختلف، نقاط ضعف برنامه را آشکار ساخته و به توسعه‌دهندگان کمک می‌کنند تا اقدامات اصلاحی لازم را انجام دهند.

۸. به‌روزرسانی مداوم پایگاه داده

یکی از مهم‌ترین اقدامات برای حفظ امنیت پایگاه داده و جلوگیری از حملات تزریق SQL، به‌روزرسانی مداوم آن با آخرین پچ‌های امنیتی است. توسعه‌دهندگان پایگاه داده به طور مرتب پچ‌هایی را برای رفع آسیب‌پذیری‌ها و بهبود عملکرد منتشر می‌کنند. با نصب به‌موقع این پچ‌ها، می‌توان از سوءاستفاده مهاجمان از نقاط ضعف نسخه‌های قدیمی جلوگیری کرد.

 نسخه‌های قدیمی پایگاه داده اغلب حاوی آسیب‌پذیری‌هایی هستند که مهاجمان از آن‌ها برای نفوذ به سیستم بهره می‌برند. بنابراین، به‌روزرسانی منظم پایگاه داده به عنوان یک لایه دفاعی مهم در برابر تهدیدات جدید عمل کرده و از داده‌های حساس سازمان محافظت می‌کند. علاوه بر این، به‌روزرسانی پایگاه داده باعث بهبود عملکرد و افزایش قابلیت اطمینان آن نیز می‌شود.

نتیجه گیری

به طور کلی می توانیم بگوییم که حملات تزریق SQL یکی از رایج‌ترین و خطرناک‌ترین آسیب‌پذیری‌های امنیتی در برنامه‌های وب است. این حمله مهاجمان را قادر می‌سازد تا به صورت غیرمجاز به پایگاه داده دسترسی پیدا کرده و اطلاعات حساس را سرقت، تغییر یا حذف کنند. برای جلوگیری از این حملات، رعایت اصول امنیتی در توسعه نرم‌افزار از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از پرس‌جوهای پارامتر شده، اعتبارسنجی دقیق ورودی‌ها، محدود کردن مجوزهای کاربران، به‌روزرسانی مداوم نرم‌افزار و پایگاه داده و همچنین استفاده از ابزارهای امنیتی مانند WAF، از جمله مهم‌ترین روش‌ها برای مقابله با این تهدید هستند. با اتخاذ این اقدامات، می‌توان به طور قابل توجهی خطر حملات SQL Injection را کاهش داده و امنیت برنامه‌های وب را افزایش داد.