مانیتورینگ سرور، مهم‌ترین وظیفه‌ای است که هر متخصص فناوری اطلاعات به عنوان یکی از وظایف روزانه خود انجام می‌دهد. هدف از این کار، اطمینان از این مسئله است که همه سرورهای تولیدی اپلیکیشن‌ها بدون هیچ مشکلی با حداکثر کارایی کار می‌کنند.
استفاده از بهترین نرم‌افزارها و ابزارهای مانیتورینگ سرور در محیط نه تنها عملکرد دستگاه‌های متصل به سرور را تضمین می‌کند، بلکه امنیت شبکه متصل به سرور را نیز بالا می‌برد.
امنیت سرور در مقابل آسیب‌های داخلی و حملات خارجی، یکی از مهم‌ترین وظایف بخش‌های مانیتورینگ سرور در شبکه است، زیرا هر سرور ممکن است به هرازان کلاینت خدمات‌رسانی کند و کوچک‌ترین وقفه‌ای در عملکرد سرور، هرچند بسیار کوتاه باشد ممکن است روند سرویس‌دهی را مختل کند.
متخصصین اینترنت و طراحی سایت می‌دانند که یک وقفه کوچک در عملکرد سرور ممکن است رتبه وب‌سایت‌های سرویس‌گیرنده از سرور را از نظر سئو و فاکتورهای مرتبط با آن تضعیف کند؛ زیرا موتورهای جستجو مانند گوگل، به خارج از دسترس شدن سایت‌ها بسیار حساس هستند و اغلب، دلیل این مسئله ایجاد وقفه در عملکرد سرور است.
به منظور مانیتورینگ سرور و نظارت بر عملکرد آن، ابزارهای مختلفی ارائه شده است که در این مقاله قصد داریم به بررسی آن‌ها بپردازیم. این ابزارها به صورت افزونه و یا اپلیکیشن روی سیستم‌های نظارت سرور قابل‌نصب هستند و بر اساس فاکتورهای مختلفی که قابل تنظیم و سفارشی است، عملکرد سرور را به صورت لحظه‌ای پایش می‌کنند.
از نظر قابلیت‌های مانیتورینگ، بسیاری از این مجموعه‌های نرم‌افزاری، قابلیت‌هایی چون نظارت بر عملکرد، ارائه گزارش و سیستم‌های هشدار و اعلان وضعیت را ارائه می‌کنند که برای اطمینان عملکرد مطلوب سرور، مورد نیاز است.
بهترین ابزارهای مانیتورینگ و مدیریت سرور
در ادامه با بهترین ابزارهای مانیتورینگ و مدیریت سرور آشنا می‌شویم. هر یک از این ابزارها دارای ویژگی‌های اختصاصی خود هستند و می‌توان بر اساس نیاز، از آن‌ها استفاده کرد:
SolarWinds Server & Application Monitor
این ابزار، یکی از بهترین و منعطف‌ترین ابزارهای مانیتورینگ سرور بوده و جزو معدود ابزارهایی است که قابلیت خواندن اسکریپت‌های Nagios را دارا است. این اسکریپت‌ها به صورت کدهای رمزگذاری شده به صورت لحظه‌ای از کلاینت‌ها دریافت شده و به سرور ارسال می‌شود.
توضیح عکس: یکی از بهترین ابزارهای مانیتورینگ سرور، SolarWinds SAM است
علاوه بر این، به صورت فهرست‌وار برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های این ابزار به شرح زیر است:
- نگاشت و کشف خودکار کدها، اپلیکیشن‌ها و Dependency ها
- ارائه گزارش و هشدارهای از پیش آماده و پیش‌ساخته برای راه‌اندازی سریع
- پشتیبانی از بیش از 200 برنامه (ویندوز و لینوکس)
- مانیتورینگ مبتنی بر عامل یا بدون عامل برای اپلیکیشن‌ها، سرورهای عمومی، خصوصی یا ابری
- نظارت بر محیط‌های مجازی از جمله محصولات و ماشین‌های مجازی VMware، Hyper-V و SANS
- ویژگی AppInsight برای مشاهده فرآیندهای خاص مایکروسافت از جمله Exchange Server، IIS و SQL Server
- بیش از 800 تمپلیت مانیتورینگ ایجاد شده توسط کاربران به صورت سفارشی
- کشف خودکار IT Asset به منظور ردیابی و مدیریت
- مانیتورینگ حجم سرور و ظرفیت ذخیره با هدف برنامه‌ریزی حجم کلاینت‌های قابل پاسخگویی
- رفع مشکلات سرور از راه دور با ویژگی‌ها و ابزارهای عیب‌یابی داخلی
- پشتیبانی از سیستم‌های عامل و اپلیکیشن‌های متنوع از جمله: ویندوز سرور، لینوکس، جاوا، اکتیو دایرکتوری، سیتریکس و بسیاری دیگر
- تجزیه‌وتحلیل دقیق نتایج مانیتورینگ SQL Server، از جمله ارتباطات، جلسات، ورودی/خروجی دیسک، ظرفیت ذخیره‌سازی، تراکنش‌های DB، استفاده از CPU و موارد دیگر
- مانیتورینگ میزان استفاده از حافظه (RAM)، هارد دیسک، CPU/پردازنده، سرویس‌های حیاتی و سخت‌افزار عمومی در سرورها.
- پشتیبانی از مانیتورینگ ابری از جمله Amazon EC2، Microsoft Azure و Rackspace
- سادگی استفاده و دسترسی به رابط مبتنی بر وب
برخی از مزایای ابزار مانیتورینگ SolarWinds SAM عبارت‌اند از:
- داشبوردها، مانیتورها و تمپلیت های طراحی شده برای محیط را ارائه می‌دهد
- مانیتورینگ لایو را به واسطه استفاده از معماری بدون عامل ارائه می‌دهد
- از قابلیت شناسایی خودکار پشتیبانی می‌کند. این ویژگی، نقشه‌های توپولوژی شبکه و فهرست موجودی به صورت لحظه‌ای بر اساس دستگاه‌هایی که وارد شبکه می‌شوند ایجاد می‌کند.
- می‌تواند برنامه‌ها، شبکه‌ها و زیرساخت‌ها را نقشه‌برداری کرده و همچنین bottleneck ها و dependency ها را مشخص نماید
- از ویجت‌های درگ اند دراپ برای سفارشی‌سازی ظاهر و ساختار داشبورد استفاده می‌کند
عیب اصلی ابزار SolarWinds SAM این است که یک ابزار سازمانی غنی از ویژگی‌ها است و دسترسی و تست همه ویژگی‌ها و قابلیت‌های آن کمی زمان‌بر است. به عبارتی این ابزار بسیار حرفه‌ای و جامع است و برای کاربردهای معمولی بیش‌ازحد کامل است.
Paessler PRTG
PRTG یک ابزار مانیتورینگ سرور است که مدت‌هاست ارائه شده اما ویژگی‌های آن همچنان در حال افزایش است.
PRTG طیف گسترده‌ای از ویژگی‌ها و توابع و همچنین قابلیت کار در یک نسخه آزمایشی را ارائه می‌دهد که به شما امکان می‌دهد تعداد زیادی سرور را بدون صرف هزینه در ابتدا کار، مانیتور کرده و در صورت رضایت از نسخه اصلی این برنامه استفاده کنید.
توضیح عکس: یکی از بهترین ابزارهای مانیتورینگ سرور، Paessler PRTG است
برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های این ابزار عبارت‌اند از:
- حجم دانلود نسبتاً کم حدود 180 مگابایت
- قابل‌نصب بر روی نسخه‌های دسکتاپ ویندوز و همچنین نسخه‌های مختلف سیستم عامل سرور
- قابلیت مانیتورینگ زمان UP/DOWN سرور
- مانیتورینگ پهنای باند با استفاده از SNMP، WMI و سایر پروتکل‌های محبوب
مزایای این ابزار مانیتورینگ به شرح زیر است:
- از سنسورهای قابل تنظیم برای نظارت دقیق محیط‌های سرور (از جمله زیرساخت) استفاده می‌کند.
- داشبورد برنامه از طریق مجموعه‌ای از ویجت‌ها قابل شخصی‌سازی است و ظاهری کاملاً کاربرپسند دارد
- در نسخه رایگان این ابزار، امکان نظارت بر سرورها به کمک 100 سنسور وجود دارد
- قابلیت اولویت‌بندی سنسورها برای بررسی ویژگی‌های سرور وجود دارد. این ویژگی برای شبکه‌های بزرگ و همچنین سازمان‌هایی که بر اساس بودجه‌بندی عمل می‌کنند، یک راه‌کار بسیار مفید است.
عیب اصلی این ابزار هم مانند ابزار SolarWinds SAM جامعیت آن است؛ یعنی آشنایی و استفاده از همه ابزارهای آن مستلزم صرف زمانی طولانی است.
Datadog Server Monitoring
ابزار Datadog Server Monitoring مانیتورینگ سرور را ارائه می‌کند و همچنین قابلیت مانیتورینگ تمام برنامه‌ها و سرویس‌هایی را که از نرم‌افزار کاربر پشتیبانی می‌کنند، دارا است. این بسته نرم‌افزاری قادر به مانیتورینگ منابع ابری و همچنین سرورهای درون سایتی است.
توضیح عکس: یکی از بهترین ابزارهای مانیتورینگ سرور، Datadog است
ویژگی‌های این ابزار عبارت‌اند از:
- فعالیت پردازنده و تمام منابع موجود در سرورهای فیزیکی را مانیتور می‌کند
- سرورهای مجازی مبتنی بر ابر و سیستم‌های بدون سرور را مانیتور می‌کند
- قابلیت ردیابی فعالیت‌ها در مجازی سازها
- نظارت و مدیریت کانتینر
- سیستم‌های پایگاه داده را مانیتور می‌کند
- بر روی سرورهای وب نظارت می‌کند
- گزارش‌های رویداد را بررسی می‌کند
این ابزار مزایای زیادی دارد از جمله:
- از طریق تمپلیت ها و مانیتورهای از پیش‌ساخته، اطلاعات کاملی را با سرعت بالا در مورد وضعیت سرورها ارائه می‌دهد
- رابط کاربری عالی، آسان برای استفاده و بسیار قابل تنظیم
- SaaS مبتنی بر ابر امکان مانیتورینگ را بدون استقرار سرور یا هزینه نصب به کاربر می‌دهد
- از کشف خودکار پشتیبانی کرده و نقشه‌های توپولوژی شبکه را به صورت لحظه‌ای ایجاد می‌کند
عیب اصلی این ابزار این است که برای استفاده از قابلیت‌های کامل، حتماً باید نسخه دموی 30 روز را استفاده کرد تا بتوان با ایجاد اکانت، نسخه دائمی را خریداری نمود.
Site24x7
Site24x7 یک سیستم مبتنی بر ابر است که ساختاری ماژولار دارد. Site24x7 Infrastructure یک ابزار نظارتی و مانیتورینگ برای سرورها است و همچنین شبکه‌ها و اپلیکیشن‌ها را نیز پوشش می‌دهد. استفاده از مجازی سازها نیز توسط این ابزار پشتیبانی داده شده است.
توضیح عکس: یکی از بهترین ابزارهای مانیتورینگ سرور، Site 24x7 است
ویژگی‌های اصلی این ابزار عبارت‌اند از:
- گزارش لایو در مورد منابع سرور، مانند CPU، حافظه، ظرفیت و استفاده از پردازنده.
- قابلیت مانیتورینگ لینوکس و ویندوز سرور
- توسط سرویس‌دهنده‌های مدیریتی (MSP) استفاده می‌شود.
- مجازی سازهای VMWare، Hyper-V، Docker و Nutanix را مانیتور می‌کند.
- پشتیبانی از سیستم مانیتورینگ خدمات مایکروسافت مانند Exchange Server، IIS و SQL Server.
- هنگامی که مشکلات عملکرد سرور مشاهده می‌شود، اعلام هشدار به روشی دقیق صورت می‌گیرد.
مزایای ابزار Site24x7 را نیز می‌توان به صورت زیر خلاصه کرد:
- تمپلیت‌های سفارشی را برای مانیتورینگ سریع سرورها با تنظیمات ساده ارائه می‌دهد
- از داده‌های لحظه‌ای برای کشف دستگاه‌ها و ساختن نمودارها، نقشه‌های شبکه و گزارش‌های موجودی استفاده می‌کند
- این ابزار یک پلتفرم بصری است، یعنی اطلاعات لحظه‌ای سرور و پارامترهای مانیتورینگ اغلب به صورت نمودار و گراف نمایش داده می‌شود، بنابراین یادگیری و تحلیل آن آسان است.
- از یک نسخه نرم‌افزار رایگان پشتیبانی می‌کند که یک گزینه عالی برای شبکه‌های کوچک‌تر است
عیب اصلی ابزار مانیتورینگ سرور Site24x7 این است که یک پلتفرم با جزئیات بسیار دقیق است که یادگیری و استفاده از همه قابلیت‌های آن برای کاربران عادی کمی زمان‌بر و چالش‌برانگیز است.
SentryOne SQL Sentry
ابزار دیگری که به منظور مانیتورینگ سرور معرفی می‌کنیم، SentryOne SQL Sentry نام دارد. این ابزار یک سیستم مانیتورینگ برای SQL Server است. با این حال، شامل سرویس‌های مانیتورینگ اضافی برای زیرساخت اساسی است که از آن پایگاه‌های داده پشتیبانی می‌کند.
این سیستم نظارتی شامل مجازی سازها، سیستم‌های عامل و منابع فیزیکی سرور است. این سرویس قادر به مانیتورینگ عملکرد ویندوز و لینوکس به‌علاوه پلتفرم‌های ابری Azure و Amazon است.
توضیح عکس: یکی از بهترین ابزارهای مانیتورینگ سرور، SentryOne است
ویژگی‌ها و قابلیت‌های عمده این ابزار به شرح زیر است:
- ارتباط بین فعالیت پایگاه داده و استفاده از منابع سرور را برقرار می‌کند
- نظارت بر در دسترس بودن منابع سرور
- نظارت بر عملکرد سیستم عامل هم برای ویندوز و هم لینوکس
- نظارت بر هاست و VM در مجازی ساز Hyper-V و VMWare
- اعلام هشدار در مورد مشکلات مربوط به منابع و عملکرد سرور
- سرویس‌های تحلیل زمانی عملکرد سرور
امتیازات و مزیت‌های ابزار SentryOne عبارت‌اند از:
- برای کسانی که به دنبال ابزارهای مانیتورینگ عملکرد سیستم‌های Hyper-V و پایگاه داده در قالب یک ابزار هستند، مناسب است
- دارای بیش از 100 الگوی اعلان خطر، هشدار و تمپلیت سفارشی پیرامون مانیتورینگ سلامت سرور SQL
- از الگوی تجزیه‌وتحلیل علت برای سرعت بخشیدن به شناسایی مشکلات سرور پشتیبانی می‌کند
- از طیف گسترده‌ای از الگوهای ورود به سیستم و PSA پشتیبانی می‌کند
این ابزار بیشتر برای مانیتورینگ پایگاه‌های داده و سرورهای SQL مناسب است؛ بنابراین کسانی که هدف نظارتی آن‌ها متفاوت است، شاید همه ویژگی‌های این ابزار برایشان قابل‌استفاده و مفید نباشد.
OP5
OP5 یک ابزار مانیتورینگ متن باز است که انعطاف‌پذیری بالایی را با پشتیبانی سازمانی به شما ارائه می‌دهد. اگرچه این ابزار متن باز است اما یک دموی 30 روزه دارد که پس از آن برای دسترسی کامل به قابلیت‌های آن باید نسخه دائمی را خریداری کنید.
توضیح عکس: یکی از بهترین ابزارهای مانیتورینگ سرور، OP5 است
برخی از مهم‌ترین قابلیت‌های ابزار OP5 را می‌توان به صورت زیر خلاصه کرد:
- در درجه اول بر ارائه خدمات به شرکت‌های بزرگ تمرکز دارد
- همه ویژگی‌ها و رابط‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که حجم زیادی از داده‌ها را به‌خوبی اندازه‌گیری و مدیریت کنند
- ویجت‌های مختلف را با قابلیت سفارشی‌سازی می‌توان اضافه یا حذف کرد
- نقشه موقعیت جغرافیایی و نقشه dependency را در شبکه سروری برای درک بهتری از وضعیت بصری شبکه، ارائه می‌دهد
گزینه‌های موجود در منوی اصلی این ابزار بسیار زیاد و برای کاربران عادی پیچیده است. این ابزار را می‌توانستند با گزینه‌های بسیار کمتری ارائه دهند که در نگاه اول یک محیط کاربرپسند باشد.
Incinga
Incinga یکی دیگر از پلتفرم‌های متن باز عالی است که دارای توابع متنوعی به منظور مانیتورینگ سرور و شبکه است اما به اندازه سایر بسته‌های نرم‌افزاری شناخته شده نیست.
توضیح عکس: یکی از بهترین ابزارهای مانیتورینگ سرور، Incinga است
ویژگی‌های Incinga شامل برخی از نکات برجسته زیر است:
- پیکربندی مبتنی بر شیء دارد؛ یعنی مؤلفه‌های شبکه و سرور را به صورت جداگانه رصد می‌کند
- اسکریپت‌های نصب آن ساده است
- دارای ساختار چند رشته‌ای و طراحی شده برای ارائه سرعت بیشتر
علاوه بر این، سایر ویژگی‌های این پلتفرم را می‌توان به صورت زیر خلاصه کرد:
- محیط کار ساده‌ای دارد
- می‌تواند از طریق رابط کاربری گرافیکی یا DSL پیکربندی شود که آن را برای کاربرانی که از ابزارهای CLI بیشتر استفاده می‌کنند، گزینه مناسبی ساخته است.
- پشتیبانی از گزارش تصویری
- ماژول‌های مختلف، قابلیت‌های گوناگونی را در اختیار کاربر قرار می‌دهد
- قابل‌اجرا بر روی سیستم عامل لینوکس و همچنین ویندوز
اما این ابزار دو عیب اصلی دارد. اول اینکه برای پشتیبانی و به‌روزرسانی باید حتماً از نسخه متن باز استفاده کرده باشید و دوم اینکه برای کاربران حرفه‌ای و مانیتورینگ سرورهای پیشرفته، چندان مناسب نیست، زیرا قابلیت‌های محدودی دارد.
جمع‌بندی
در این مقاله به معرفی چند نمونه از بهترین ابزارهای مانیتورینگ سرور پرداختیم. از آنجایی که نظارت بر عملکرد سرور در هر شبکه مبتنی بر کامپیوتر ضروری است، انتخاب یک ابزار مناسب متناسب با نیاز شبکه می‌تواند مدیران شبکه را در ارائه بهتر خدمات به کلاینت‌ها یاری کند.
در مجموع باید گفت که انتخاب ابزار مانیتورینگ به نیاز شبکه، نوع سرور، سیستم عامل مورد استفاده و از همه مهم‌تر، سطح کاربر بستگی دارد، اما ابزاری که فاکتورهای لحظه‌ای عملکرد سرور را به صورت کامل رصد کند و ابزارهای هشدار مناسبی در صورت بروز مشکل داشته باشد، می‌تواند یک ابزار مفید تلقی گردد.