بررسی مقدار رم استفاده شده در سرور لینوکس

حافظه رم یکی از مؤلفه‌های اصلی سیستم‌های کامپیوتری است که برای اجرای برنامه‌ها و فرآیندهای سیستمی استفاده می‌شود. در این مطلب، به سؤالات متداولی که ممکن است درباره مقدار حافظه رم استفاده‌شده در سرورهای Linux پیش بیاید، پاسخ خواهیم داد. این سؤالات شامل چگونگی بررسی مقدار حافظه رم استفاده‌شده، اهمیت آن، شناسایی مشکلات مرتبط با حافظه و نیاز به افزایش حافظه رم هستند.

همچنین بررسی مصرف حافظه توسط برنامه‌ها نیز موردبحث قرار خواهد گرفت. با خواندن این مقاله، می‌توانید درک بهتری از مفهوم و اهمیت مقدار حافظه رم استفاده‌شده در سرورهای لینوکس داشته باشید و بتوانید اقدامات لازم را برای بهینه‌سازی و بهبود عملکرد سیستم‌های خود انجام دهید.

 

سرور لینوکس چیست؟

سرور Linux یک نوع سیستم عامل رایانه است که بر پایه هسته لینوکس توسعه داده‌شده است و برای استفاده در سرورها و محیط‌های شبکه طراحی‌شده است. Linux یک سیستم‌عامل منبع باز است که به‌صورت رایگان در دسترس است و قابلیت انتقال و توزیع آسان دارد (family of Unix-like operating systems that use the Linux kernel and are open source).

 سرورهای لینوکس به‌عنوان پایه‌ای قدرتمند برای اجرای برنامه‌ها و خدمات شبکه مورداستفاده قرار می‌گیرند. این سرورها از قابلیت‌ها و ویژگی‌هایی برخوردارند که آن‌ها را به‌عنوان یک گزینه محبوب برای استفاده در محیط‌های سرور تبدیل می‌کند. این قابلیت‌ها شامل پایداری و قابلیت اطمینان بالا، امنیت قوی، قابلیت مدیریت آسان، انعطاف‌پذیری و مقیاس‌پذیری، عملکرد بالا و پشتیبانی از فناوری‌های مدرن هستند.

سرورهای Linux کاربردهای بسیار متنوعی دارند که برخی از آن‌ها شامل وب سرورها، پایگاه داده‌ها، سرورهای ایمیل، سرورهای فایل، سرورهای ابری و ... می‌شوند. با توجه به انعطاف‌پذیری و گستردگی امکانات و ابزارهای موجود در این سیستم‌عامل، سرورهای لینوکس برای بسیاری از سازمان‌ها و توسعه‌دهندگان جذابیت بالایی دارند. برای آشنایی با سیستم عامل Linux می‌توانید محتوای لینوکس چیست؟ را مطالعه کنید.

 

چرا باید مقدار رم استفاده‌شده در سرور لینوکس را بررسی کنیم؟

بررسی مقدار حافظه رم استفاده‌شده در سرور Linux اهمیت زیادی دارد و دلایل متعددی برای این عمل وجود دارد. در زیر به برخی از دلایل اصلی بررسی مقدار حافظه رم استفاده‌شده اشاره می‌کنیم:

1. بهینه‌سازی عملکرد سیستم

 بررسی مقدار حافظه رم استفاده‌شده می‌تواند به شما کمک کند تا میزان مصرف حافظه را مشاهده و بهینه‌سازی کنید. با کاهش مصرف حافظه و جلوگیری از استفاده نامناسب از حافظه، می‌توانید عملکرد سیستم را بهبود بخشید و کندی‌ها و اختلالات را کاهش دهید.

2. شناسایی مشکلات

 بررسی مقدار حافظه رم استفاده‌شده به شما کمک می‌کند تا مشکلات مرتبط با حافظه را شناسایی کنید. اگر مقدار حافظه رم استفاده‌شده بیش‌ازحد بالاست، ممکن است به مشکلاتی مانند نرم‌افزارهای بی‌کار، نشت حافظه (memory leak) یا عدم بهینه‌سازی منابع دسترسی داشته باشید.

3. بررسی عملکرد برنامه‌ها

 بررسی مقدار حافظه رم استفاده‌شده می‌تواند به شما کمک کند تا میزان مصرف حافظه توسط برنامه‌ها را بررسی کنید. با این اطلاعات، می‌توانید برنامه‌هایی که به‌طور غیرضروری حافظه را به‌طور زیادی مصرف می‌کنند را شناسایی کنید و در صورت لزوم اقدامات لازم برای بهبود عملکرد آن‌ها را انجام دهید.

4. بررسی نیاز به افزایش حافظه

 با بررسی مقدار حافظه رم استفاده‌شده، می‌توانید تشخیص دهید آیا سیستم شما نیاز به افزایش حافظه رم دارد یا خیر. اگر مقدار حافظه رم مورداستفاده به‌طور مداوم به حداکثر مقدار حافظه رم نزدیک می‌شود، ممکن است نیاز به‌اضافه کردن حافظه رم داشته باشید تا سیستم به‌طور کامل و بهینه عمل کند.

 

چگونه مقدار رم استفاده‌شده در سرورهای لینوکس را بررسی کنیم؟

به‌طورمعمول بررسی مقدار رم استفاده‌شده در سرور Linux از طریق دستوراتی مانند free، top و htop انجام می‌شود. این دستورات معلومات مفیدی را درباره مصرف حافظه رم توسط سیستم و پردازه‌ها در اختیار شما قرار می‌دهند.

دستور free اطلاعاتی را درباره حافظه رم سیستم فراهم می‌کند. با استفاده از پارامتر -h، مقادیر به‌صورت خوانا و در واحدهای بزرگ‌تر (مثل مگابایت یا گیگابایت) نشان داده می‌شوند. اطلاعاتی که این دستور نمایش می‌دهد عبارت‌اند از:

- مقدار کل رم: مقدار کل حافظه رم سیستم.

- رم استفاده‌شده: مقدار حافظه رمی که در حال حاضر توسط سیستم استفاده می‌شود.

- رم در حال استفاده توسط cache: حافظه‌ای که توسط سیستم به‌عنوان cache استفاده می‌شود.

- مقدار رم در دسترس: مقدار حافظه رمی که در حال حاضر در دسترس سیستم است.

 

دستور top

دستور top امکان مشاهده زنده مصرف حافظه را فراهم می‌کند. این دستور فهرستی از پردازه‌هایی که بیشترین حافظه را مصرف می‌کنند به همراه مقدار استفاده‌شده توسط هر پردازه را نشان می‌دهد. برای مشاهده مصرف حافظه، به قسمت " "MEM یا " "RES در صفحه top توجه کنید.

دستور htop نیز به شما امکان می‌دهد به‌صورت تعاملی و با جزئیات بهتر، مصرف حافظه را مشاهده کنید. htop اطلاعات مفصلی را درباره پردازه‌ها و مصرف حافظه توسط آن‌ها، به همراه نمودار نشان می‌دهد. این دستور علاوه بر مصرف حافظه، اطلاعاتی دیگر مانند مصرف پردازنده و فضای دیسک را نیز نمایش می‌دهد. درواقع می‌توانیم بگوییم که این دستور مانند TaskManager در ویندوز عمل می‌کند.

استفاده از این دستورات به شما کمک می‌کند تا بتوانید مقدار رم استفاده‌شده در سرور لینوکس را بررسی کنید و در صورت نیاز، عملکرد سیستم را بهینه‌تر یا مشکلات مصرف حافظه را شناسایی کنید.

 دستور Vmstat

می‌توانید از دستور vmstat برای بررسی مقدار حافظه رم استفاده‌شده در سرور Linux استفاده کنید. دستور vmstat اطلاعات مفیدی را درباره وضعیت سیستم، ازجمله مصرف حافظه رم فراهم می‌کند.

برای استفاده از دستور vmstat، می‌توانید به‌صورت زیر عمل کنید:

1. باز کردن ترمینال یا خط فرمان سیستم لینوکس خود.

2. واردکردن دستور vmstat به همراه پارامترهای موردنظر. معمولاً استفاده از پارامتر 1 برای نمایش اطلاعات به‌صورت لحظه‌ای توصیه می‌شود.

 vmstat 1

در خروجی دستور vmstat، شما اطلاعاتی راجع به حافظه رم مشاهده خواهید کرد.

برخی از معلومات مهم عبارت‌اند از:

-swpd: حجم حافظه‌ی مبادله شده (swap) که در حال استفاده است.

-free: حجم حافظه‌ی رم خالی و آزاد.

-buff: حجم حافظه‌ی بفر(buffer) که در حال استفاده است.

-cache: حجم حافظه‌ی کش (cache) که در حال استفاده است.

-inact: حجم حافظه‌ی غیرفعال (inactive) که دیگر استفاده نمی‌شود.

-active: حجم حافظه‌ی فعال (active) که در حال استفاده است.

-si: حجم داده‌هایی که از حافظه‌ی مبادله به رم منتقل می‌شوند.

-so: حجم داده‌هایی که از حافظه‌ی رم به حافظه‌ی مبادله منتقل می‌شوند.

مقادیر مذکور به‌صورت کیلوبایت است و به‌طور مداوم به‌روزرسانی می‌شوند. با تحلیل این اطلاعات، می‌توانید مصرف حافظه رم توسط سیستم و پردازه‌ها را بررسی کنید و نیز مشکلات مربوط به حافظه رم را تشخیص دهید.

 دستور proc/meminfo/

برای بررسی مقدار حافظه رم استفاده‌شده در سرور Linux می‌توانید از محتوای فایل /proc/meminfo استفاده کنید. این فایل حاوی اطلاعات مفصلی درباره مصرف حافظه رم توسط سیستم است.

برای دسترسی به محتوای فایل /proc/meminfo، می‌توانید از دستور cat، less و یا grep استفاده کنید. به‌طورمعمول، دستور cat برای نمایش کامل محتوای فایل مورداستفاده قرار می‌گیرد.

برای استفاده از دستور cat، می‌توانید به‌صورت زیر عمل کنید:

1. باز کردن ترمینال یا خط فرمان سیستم لینوکس خود.

2. واردکردن دستور زیر:

 cat /proc/meminfo

این دستور محتوای فایل /proc/meminfo را به‌صورت کامل نمایش خواهد داد. اطلاعاتی مانند مقدار کل حافظه رم (MemTotal)، مقدار حافظه رم استفاده‌شده (MemUsed)، مقدار حافظه رم آزاد(MemFree) و سایر مقادیر مرتبط با حافظه رم قابل‌مشاهده هستند.

معمولاً این اطلاعات به کیلوبایت نمایش داده می‌شوند. برای محاسبه مقادیر به گیگابایت، می‌توانید مقادیر نشان داده‌شده را تقسیم‌بر 1024 بکنید.

 

 دستور free

اگر تنها چیزی که باید در مورد میزان استفاده از حافظه سرور Linux خود بدانید، مقدار حافظه خالی و مصرف شده است، به جای دستور top از دستور "free" استفاده کنید. این دستور برای بررسی میزان حافظه مصرفی و خالی سرور لینوکس شما کافی خواهد بود. دستور free را در ترمینال تایپ کنید، این دستور به طور مستقیم به شما نشان می‌دهد که حافظه مصرفی سرور لینوکسی چقدر است و چه میزان حافظه خالی دارد.

توجه داشته باشید که با این دستور اطلاعات مربوط به حافظه در لحظه و زمان واقعی نیست و می توانید از خط فرمان free برای نظارت بر میزان استفاده از حافظه استفاده کنید. در اصل این یک اسکرین شات است که به شما می گوید هنگام تایپ دستور چقدر حافظه آزاد یا استفاده شده دارید. اگر می‌خواهید میزان استفاده از حافظه را کنترل کنید یا بدانید که هر فرآیند چقدر از حافظه را اشغال کرده از دستور top استفاده کنید.

 دستور htop

دستور htop اساسا ابزار دستور top با محیطی خواناتر و اطلاعات کاربر پسندتر است، این دستور استفاده از رم را به صورت بلادرنگ خروجی می‌دهد و شما می‌توانید لیستی از تمام فرآیندهای در حال اجرا و میانبرهایی برای دستوراتی که فرآیندها را کنترل می کنند با این دستور داشته باشید. هنگامی که فرآیندی را مشاهده کردید که رم بیش از حد مصرف می‌کند، به جای استفاده از دستورات Bash، کلید میانبر را فشار دهید تا آن را از بین ببرید. برای استفاده از این دستور باید "htop" را در ترمینال تایپ کنید. اگر توزیع لینوکس شما به طور پیش فرض با این ابزار همراه نباشد با خطا مواجه می‌شوید و باید این دستور را به صورت زیر تایپ کنید:

 

از رابط کاربری گرافیکی استفاده کنید

متخصصان لینوکس ممکن است مخالف استفاده از رابط کاربری گرافیکی بر روی ابزارهای خط فرمان باشند، اما داشتن یک نمودار گرافیکی از نحوه مصرف RAM عالی و کاربردی است. با استفاده از برنامه Linux System Monitor می‌توانید تمام اطلاعات مورد نیاز خود را به دست آورید و میزان مصرف حافظه سیستم خود را در زمان واقعی نظارت کنید.

برای استفاده از برنامه، نام آن "System Monitor" را در نوار جستجوی منوی شروع تایپ کنید و "Enter " را فشار دهید. در تب "Processes" می‌توانید تمامی فرآیندهایی را که در حال حاضر روی سیستم عامل رایانه‌ای لینوکس شما در حال اجرا هستند را به راحتی مشاهده کنید. در این بخش میزان مصرف حافظه، میزان کارکرد CPU و سایر داده‌ها را برای هر فرآیند جداگانه می‌توان مشاهده کرد. با بررسی این بخش می‌توانید به راحتی برنامه‌های پرمصرف را شناسایی کنید.

 

اگر تنها چیزی که نیاز دارید این است که یاد بگیرید حافظه سیستم و CPU شما چگونه رفتار می‌کنند، باید روی تب "Resources" را بررسی کنید. در اینجا می‌توانید CPU ، RAM  و تاریخچه شبکه را به صورت نمودار مشاهده کنید. در واقع در این نمودارهای گرافیکی شما می‌توانید تاریخچه مصرف حافظه سرور لینوکسی خود را در یک دوره زمانی مشخص دریافت کنید و همچنین می‌توانید نمودارها را در لحظه مشاهده نمایید.

 

خلاصه

به‌طورکلی می‌توانیم بگوییم که مقدار حافظه رم استفاده‌شده در سرور لینوکس اهمیت زیادی دارد. بررسی و مانیتورینگ مقدار حافظه رم استفاده‌شده به شما کمک می‌کند تا عملکرد سیستم را بهینه ، مشکلات مرتبط با حافظه را شناسایی و نیاز به افزایش حافظه رم را تشخیص دهید. با استفاده از دستورهایی مانند free و top در ترمینال، می‌توانید مقدار حافظه رم استفاده‌شده را بررسی کنید و در صورت نیاز، اقدامات لازم را برای بهبود عملکرد سیستم انجام دهید.

 همچنین بررسی مصرف حافظه توسط برنامه‌ها نیز اهمیت دارد و با شناسایی برنامه‌هایی که به‌طور غیرضروری حافظه را مصرف می‌کنند، می‌توانید عملکرد آن‌ها را بهبود دهید و منابع سیستم را بهینه‌سازی کنید.