تجارت الکترونیک چیست ؟

تجارت الکترونیک نوعی مدل کسب‌وکار است که به افراد یا شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا کالاها یا خدمات خود را در فضای اینترنتی به فروش بگذارند یا موارد مورد نیاز خود را خریداری کنند. امروزه به علت فراگیری استفاده از اینترنت و تحول در رفتار خریداران، بسیاری از برندهای مشهور به سراغ تجارت الکترونیک رفته‌اند.

این مدل کسب‌وکار تا به حال اثبات کرده است که نقش بسیار عظیمی را در رشد و کسب سرمایه شرکت‌ها بازی می‌کند. بنابراین اگر شما نیز به دنبال پیشرفت در حوزه تجاری خود هستید، تجارت الکترونیک می‌تواند شروع مناسبی باشد.

اما مفهوم و مزایای تجارت الکترونیک چیست ؟ عملکرد آن به چه صورت است؟ چه برندهایی از آن استفاده می‌کنند؟ انواع تجارت الکترونیک چیست و چه کاربردی دارد؟

اگر ذهن شما نیز با چنین پرسش‌هایی درگیر شده است، در ادامه مطلب همراه ما باشید تا به تمام آن‌ها پاسخ دهیم.

تجارت الکترونیک چیست؟

تجارت الکترونیک به خرید و فروش کالاها یا خدمات با استفاده از اینترنت و انتقال پول یا اطلاعات برای انجام این تراکنش‌ها می‌گوییم. در بعضی منابع برای اشاره به انواع تجارت الکترونیک از واژه‌های زیر نیز استفاده می‌کنند:

• Ecommerce
• Electronic commerce
• Internet commerce

عموماً افراد عبارت تجارت الکترونیک را برای فروش کالاهای فیزیکی در فضای اینترنتی به کار می‌برند. در حالی‌که هر معامله تجاری که در اینترنت انجام شود، نوعی Ecommerce است.

تاریخچه این نوع تجارت به 11 آگوست سال 1994 بر می‌گردد؛ زمانی که اولین فروش آنلاین در جهان انجام شد. در آن تاریخ مردی یک سی دی از مجموعه آهنگ‌های خواننده بریتانیایی «استینگ» را از طریق وب‌سایت خود به آدرس NetMarket در آمریکا به فروش رساند.

این اولین نمونه از خرید کالا در فضای وب بود که امروزه آن را به نام تجارت الکترونیک می‌شناسیم. پس از آن افراد مختلف فروشگاه‌های آنلاین بسیاری را ایجاد کردند تا یافتن و خرید کالاها آسان‌تر شود.

در حال حاضر بسیاری از افراد، از فریلنسرها گرفته تا کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ، از مزایای تجارت الکترونیک بهره می‌برند و خدماتی را ارائه می‌دهند که با روش‌های سنتی امکان‌پذیر نبود.

نحوه عملکرد تجارت الکترونیک به چه صورت است؟

اگر هنوز نمی‌دانید تجارت الکترونیک چیست، در ادامه نحوه کارکرد آن را برایتان شرح می‌دهیم تا دیدگاه جامعی نسبت به آن پیدا کنید.

همان‌طور که متوجه شدید منبع اصلی بازاریابی الکترونیک اینترنت است. مشتریان فروشگاه آنلاین مورد نظر خود را در مرورگر جستجو می‌کنند و سپس کالاهای مطلوبشان را می‌خرند. آن‌ها تمام این فعالیت‌ها را با گوشی همراه یا سایر دستگاه‌های هوشمند انجام می‌دهند.

پس از ثبت سفارش، مرورگر وب مشتری ارتباط مستقیمی با سرور میزبان وب‌سایت فروشگاهی برقرار می‌کند. ابتدا اطلاعات مرتبط با سفارش به کامپیوتر مرکزی به نام مدیریت سفارش انتقال داده می‌شود، سپس اطلاعات به پایگاه داده‌ها می‌رسد که مدیریت موجودی کالاها را بر عهده دارد.

از طرفی سیستم تجاری، اطلاعات پرداخت را به کمک نرم‌افزارهایی مانند پی پال بررسی می‌کند. در نهایت تمام داده‌ها به مدیریت سفارش برمی‌گردند. تمام این مراحل برای بررسی موجودی کالا و صحیح بودن وجه پرداختی مشتری انجام می‌شوند تا سفارش به مرحله اجرا برسد.

بعد از این‌که صحت اطلاعات را بررسی کردند، کامپیوتر مدیریت سفارش به سرور اصلی فروشگاه گزارش می‌دهد. این مرحله را برای مشتری با ارسال پیامی با مضمون موفقیت در پردازش سفارش نشان می‌دهند.

در نهایت تعداد و نوع کالاها را برای انبار می‌فرستند تا مسئولان آن بخش، آن‌ها را بسته‌بندی کنند و برای مشتریان بفرستند. اگر کالا از نوع دیجیتال باشد، پس از آخرین مرحله امکان دسترسی به امکانات و خدمات فراهم می‌شود.

اصلی‌ترین و پرکاربردترین انواع تجارت الکترونیک چیست؟

در مجموع چهار نوع تجارت الکترونیک وجود دارد که هر کدام به‌طور تقریبی می‌توانند ارتباط میان مشتریان و کسب‌وکارها را تعریف کنند. در ادامه هر یک را به‌صورت جداگانه بررسی می‌کنیم.

از کسب‌وکار به مصرف کننده (B2C)

هنگامی که یک کسب‌وکار خدمات یا کالایی را به مصرف کننده‌ای می‌فروشد. به‌عنوان مثال خریداری یک جفت کفش از فروشگاه آنلاین از این نوع تجارت الکترونیک است.

از کسب‌وکار به کسب‌وکار (B2B)

هنگامی که یک کسب‌وکار خدمات یا کالایی را به کسب‌وکاری دیگر می‌فروشد. به عنوان مثال فروش Saas از انواع تجارت الکترونیک مبتنی بر کسب‌وکار به کسب‌وکار است.

از مصرف کننده به مصرف کننده (C2C)

زمانی که یک مصرف کننده کالایی را به مصرف کننده دیگری می‌فروشد. به‌عنوان مثال اگر مبلمان قدیمی خود را در پلتفرم دیوار بفروشید، از این الگو استفاده کرده‌اید.

از مصرف کننده به کسب‌وکار (C2B)

گاهی مصرف کنندگان کالا یا خدمات خود را به یک شرکت یا سازمان می‌فروشند. برای مثال می‌توانیم به اینفلوئنسرها اشاره کنیم که کسب‌وکارها را تبلیغ می‌کنند یا عکاس‌هایی که حق استفاده از عکس‌های خود را در ازای مبلغی به کسب‌وکارها می‌دهند.

نمونه‌هایی از تجارت الکترونیک

حال که متوجه شدید تجارت الکترونیک چیست و چه انواعی دارد، بهتر است با نمونه‌هایی از آن آشنا شوید. در دنیای امروز بازاریابی الکترونیک را به شکل‌های مختلفی در اطراف خود مشاهده می‌کنیم که تفاوت عمده آن‌ها در روابط معاملاتی میان کسب‌وکارها و مصرف کنندگان است.

خرده فروشی

در این نمونه کسب‌وکار مستقیماً کالا را به مشتری می‌فروشد؛ بدون نیاز به شخص یا سازمانی به‌عنوان واسطه.

عمده فروشی

اغلب کسب‌وکارهای بزرگ کالاهای خود را به‌صورت عمده به خرده فروشان می‌فروشند تا آن‌ها به مشتریان ارائه دهند.

همکاری در فروش

فروش کالایی که شخص ثالث آن را تولید و برای مشتری ارسال می‌کند.

پیش فروشی

می‌دانید یکی از بزرگترین مزایای تجارت الکترونیک چیست؟ امکان پیش فروش کالاها پیش از تولید. در این صورت سرمایه اولیه و لازم برای تولید و ارائه آن‌ها به بازار از طریق مصرف کنندگان فراهم می‌شود.

اشتراکی

هنگامی که در سایت‌های فروش کالاهای خاص عضو می‌شوید، وارد اشتراک فروش آن‌ها خواهید شد که هر ماه یا چند ماه مبلغی را به‌صورت خودکار از حسابتان کم می‌کنند و کالاهای انتخابی را می‌فرستند. هر زمان بخواهید می‌توانید از این اشتراک‌ها انصراف دهید.

کالاهای فیزیکی

به هر کالای ملموسی که برای تولید نیاز به کارخانه دارد و برای خرید آن‌ها باید سفارش ثبت کنید، کالای فیزیکی می‌گوییم.

کالاهای دیجیتالی

کالاهای دیجیتالی تمپلیت‌ها، دوره‌ها یا رسانه‌های با قابلیت دانلود هستند. عموماً برای خریداری کالاهای دیجیتالی باید اشتراک آن‌ها را تهیه کنید.

خدمات

اگر یک یا چندین مهارت را در ازای دریافت مبلغی ارائه دهید، در دسته‌بندی خدمات قرار می‌گیرید. در این حالت می‌توانید بر اساس زمانی که صرف می‌کنید، دستمزد بگیرید.

معایب و مزایای تجارت الکترونیک چیست؟

هر یک از انواع تجرات الکترونیک مزایای منحصر به خود را دارد. اما به‌صورت کلی می‌توانیم مزایای آن را به شکل زیر تعریف کنیم:

• دسترسی: سایت‌های تجارت الکترونیک هر هفت روز هفته و 24 ساعت شبانه روز در دسترس هستند.
• سرعت بالا: برای دسترسی به سایت‌های خرید تنها به یک کلیک نیاز دارید. در حالی‌که برای خرید از فروشگاه‌های فیزیکی باید زمان و مسیر طولانی را سپری کنید.
• موجودی زیاد: به کمک فروشگاه‌های بزرگی مانند آمازون یا دیجی کالا می‌توانید همزمان به انبارهای بسیاری دسترسی داشته باشید و کالاها را از فروشگاه‌های مختلف خریداری کنید. اگر یک فروشگاه موجودی نداشت می‌توانید از انبار فروشگاه بهره ببرید.
• خرید و فروش آسان: در هر لحظه می‌توانید با یک جستجوی ساده کالای مورد نیاز خود را در هر منطقه‌ای پیدا کنید یا به هر نقطه‌ای بفرستید.
• دسترسی بین المللی: هر فردی در هر گوشه از جهان می‌تواند از فروشگاه‌های آنلاینی مانند آمازون خرید کند و کالای خود را از نزدیک‌ترین فروشگاه بگیرد.
• قیمت کم: وجود فروشگاه‌های بسیار رقابت میان آن‌ها را شدیدتر کرده است. بنابراین با کمی صرف وقت می‌توانید کالای مورد نظر خود را با کمترین قیمت موجود پیدا کنید.

علاوه بر تمام مواردی که نام بردیم، بهتر است بدانید معایب تجارت الکترونیک چیست؟ از جمله آن‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.

• خدمات به مشتری محدود: در فروشگاه‌های فیزیکی با مراجعه به صندوق‌دار می‌توانید پاسخ سوال‌های خود را به‌دست آورید. اما در فروشگاه‌های آنلاین پیدا کردن پاسخ سخت‌تر است و گاهی فروشندگان پاسخی به کامنت‌ها یا سایر پیام‌ها نمی‌دهند.
• امکان بررسی کالا وجود ندارد: در فروشگاه‌های آنلاین تنها عکسی از کالا را می‌توانید مشاهده کنید و مانند فروشگاه فیزیکی امکان بررسی دقیق آن را ندارید.
• زمان ارسال طولانی: گاهی باید چندین هفته منتظر بمانید تا کالا به دستتان برسد، در حالی‌که در با مراجعه به فروشگاه در لحظه کالا را در اختیار خواهید داشت.
• امنیت: هکرهای ماهر می‌توانند اطلاعات حساب بانکی شما را بدزدند و امنیت شما را در خطر اندازند.

فروشگاه‌ها و پلتفرم‌های تجارت الکترونیک

انواع تجارت الکترونیک پتلفرم‌های مخصوص به خود را دارند. بعضی از پلتفرم‌ها مانند دیجی کالا، بازار هدف بزرگی را در اختیار دارند و بنابراین بسیاری از فروشنده‌های کوچک می‌توانند از آن به‌عنوان بستر فروش خود بهره ببرند.

نمونه‌هایی از این پلتفرم‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• Alibaba
• Amazon
• Chewy
• eBay
• Etsy
• Overstock
• Newegg
• Walmart Marketplace
• Wayfair

بعضی از پلتفرم‌ها نیز به مشتریان اجازه می‌دهند تا فروشگاه آنلاین خود را بسازند و کنترل کامل آن را در اختیار داشته باشند. نمونه‌هایی از آن‌ها را در فهرست زیر نام بردیم:

• BigCommerce
• Ecwid
• Magento
• Oracle NetSuite Commerce
• Salesforce Commerce Cloud
• Shopify
• Squarespace
• WooCommerce

سخن نهایی

برای این‌که بدانید انواع تجارت الکترونیک چیست ، تنها کافی است به فروشگاه‌های موجود در فضای اینترنت نگاهی بیندازید. این پلتفرم‌ها امکان دسترسی و استفاده آسان را برای ما فراهم کرده‌اند اما در عین حال محدودیت‌هایی نیز در مقایسه با فروشگاه‌های فیزیکی دارند.

در نهایت نیاز به وجود آن‌ها با پیشرفت فناوری روز به‌روز بیشتر نمود پیدا می‌کند و بدون شک تمام فضای تجاری را در آینده در بر خواهند گرفت.