putty چیست؟ آموزش استفاده از نرم افزار PuTTY

در دنیای امروز که فناوری اطلاعات و ارتباطات به بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی ما تبدیل شده، مدیریت و دسترسی به سرورها و سیستم‌های راه دور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ابزارهای مدیریتی قدرتمند و قابل اعتمادی برای این منظور طراحی شده‌اند که یکی از برجسته‌ترین و پراستفاده‌ترین آن‌ها پوتی (PuTTY) است. پوتی یک نرم‌افزار متن‌باز (Open Source) است که به طور خاص برای برقراری ارتباط ایمن و مدیریت سرورهای ریموت طراحی شده است و به یکی از ابزارهای کلیدی در میان مدیران سیستم، متخصصان شبکه، و توسعه‌دهندگان تبدیل شده است.

این نرم‌افزار، که ابتدا برای سیستم‌عامل ویندوز توسعه داده شد، به دلیل کارایی بالا و پشتیبانی از پروتکل‌های مختلف شبکه به سرعت مورد استقبال قرار گرفت و نسخه‌های آن برای سیستم‌عامل‌های لینوکس و مک‌اواس نیز در دسترس قرار گرفت. پوتی این امکان را به کاربران می‌دهد تا از طریق پروتکل‌های متنوعی مانند SSH (Secure Shell) برای ایجاد ارتباط امن، Telnet برای دسترسی ساده به سرورها، و SCP و SFTP برای انتقال ایمن فایل‌ها، به راحتی و با اطمینان کامل به سرورهای راه دور متصل شوند.

اما آنچه پوتی را از دیگر نرم‌افزارهای مشابه متمایز می‌کند، سادگی در استفاده و انعطاف‌پذیری بالا است. این نرم‌افزار با داشتن یک رابط کاربری ساده اما قدرتمند، امکان پیکربندی دقیق اتصال‌ها و مدیریت کلیدهای امنیتی را فراهم می‌کند. علاوه بر این، پشتیبانی از رمزگذاری قوی و ویژگی‌هایی مانند پورت فورواردینگ (Port Forwarding) باعث شده تا پوتی نه تنها در میان کاربران حرفه‌ای، بلکه برای کاربران مبتدی نیز قابل استفاده باشد. در این مقاله، به معرفی کامل پوتی، ویژگی‌ها، کاربردها، و نحوه استفاده از آن خواهیم پرداخت تا شما را با این ابزار قدرتمند و کاربردی آشنا کنیم.

 

پوتی (PuTTY) چیست؟

پوتی (PuTTY) یک نرم‌افزار متن‌باز (Open Source) است که توسط سایمون تاتام توسعه داده شده است. این برنامه به عنوان یک ترمینال شبیه‌ساز (Terminal Emulator) عمل می‌کند و به کاربران این امکان را می‌دهد تا از طریق پروتکل‌های مختلف شبکه مانند SSH، Telnet و Rlogin به سیستم‌های لینوکس و یونیکس متصل شوند. پوتی در ابتدا برای سیستم‌عامل ویندوز طراحی شد، اما با گذشت زمان نسخه‌هایی برای سیستم‌عامل‌های دیگر مانند لینوکس و مک نیز منتشر شده است. این نرم‌افزار برای مدیران سرور و کاربران حرفه‌ای که نیاز به مدیریت سرورها یا انتقال فایل دارند، یکی از ابزارهای اصلی و محبوب به شمار می‌آید.

پوتی توسط سایمون تاتام توسعه داده شده و به عنوان یک ترمینال شبیه‌ساز (Terminal Emulator) عمل می‌کند که به کاربران این امکان را می‌دهد که به راحتی به سیستم‌های لینوکس و یونیکس از طریق شبکه‌های مختلف متصل شوند. پوتی در ابتدا برای ویندوز طراحی شد، اما به مرور زمان به سایر سیستم‌عامل‌ها نیز منتقل گردید.

10 ترفند کاربردی و جالب با نرم افزار Putty

ویژگی‌های کلیدی پوتی

پوتی به عنوان یک ابزار منبع باز و رایگان، ویژگی‌های برجسته‌ای دارد که آن را به یک انتخاب عالی برای مدیران سیستم و کاربران حرفه‌ای تبدیل کرده است. مهمترین ویژگی‌های آن عبارتند از:

• پشتیبانی از پروتکل‌های مختلف: پوتی از پروتکل‌های SSH، Telnet، Serial، SCP و SFTP پشتیبانی می‌کند.

• سازگاری با سیستم‌عامل‌ها: این نرم‌افزار در سیستم‌عامل‌های ویندوز، لینوکس و مک‌اواس قابل استفاده است و از نسخه‌های 32 بیتی و 64 بیتی پشتیبانی می‌کند.

• پشتیبانی از ترمینال Xterm: پوتی به طور پیش‌فرض ترمینال خود را به عنوان Xterm به سرور ارسال می‌کند که انعطاف‌پذیری بالایی به کاربران می‌دهد.

چرا از پوتی استفاده کنیم؟

• آسانی در راه‌اندازی: نصب و پیکربندی پوتی بسیار ساده است و به راحتی می‌توانید آن را در سیستم‌عامل خود راه‌اندازی کنید.

• امنیت بالا: با پشتیبانی از پروتکل SSH، ارتباطات شما با سرور به صورت ایمن انجام می‌شود.

• امکانات متنوع: پوتی امکانات متعددی از جمله انتقال فایل، پشتیبانی از چندین جلسات همزمان و قابلیت ذخیره تنظیمات را ارائه می‌دهد.

 

گام‌های نصب و استفاده از PuTTY در سیستم‌عامل‌های مختلف

1. نحوه نصب PuTTY در ویندوز

• به وب‌سایت رسمی PuTTY به آدرس putty.org بروید.

• نسخه مناسب 32 یا 64 بیتی برای ویندوز خود را دانلود کنید.
• پس از دانلود، روی فایل اجرایی .exe دوبار کلیک کنید و نصب نرم‌افزار را آغاز کنید.
• برای طی کردن مراحل نصب، به سادگی گزینه Next را کلیک کنید تا نرم‌افزار نصب شود.

• دوباره روی Next کلیک کنید.

• پس از نصب، روی گزینه Finish کلیک کنید تا فرآیند نصب کامل شود.

• برنامه PuTTY را باز کرده و برای اتصال به سرور، IP سرور یا نام دامنه را وارد کرده و گزینه Open را کلیک کنید.

• در ترمینال، نام کاربری و سپس پسورد خود را وارد کنید تا به سرور متصل شوید.

2. نحوه نصب PuTTY در لینوکس

در سیستم‌عامل لینوکس، برای نصب PuTTY از دستور زیر استفاده کنید:

sudo aptitude install putty

برای نصب ابزارهای اضافی مانند PuTTY-tools، از دستور زیر استفاده کنید:

sudo aptitude install putty-tools

پس از نصب، می‌توانید از PuTTY برای اتصال به سرورها و مدیریت آنها از طریق SSH و سایر پروتکل‌ها استفاده کنید.

 

3. نحوه نصب PuTTY در سیستم‌عامل مک (macOS)

در macOS، می‌توانید PuTTY را از طریق Homebrew یا MacPorts نصب کنید. برای این کار دستور زیر را در ترمینال وارد کنید:

brew install putty

یا اگر از MacPorts استفاده می‌کنید، دستور زیر را وارد کنید:

port install putty

 

آموزش استفاده از PuTTY: اتصال به سرور

پس از نصب موفق نرم‌افزار PuTTY، مراحل زیر را برای اتصال به سرورهای لینوکسی دنبال کنید:

1. پس از باز کردن PuTTY، در قسمت Host Name (or IP address)، آدرس IP سرور یا نام دامنه خود را وارد کنید.

2. در بخش Connection Type، گزینه SSH را انتخاب کنید.

3. روی Open کلیک کنید.

4. در پنجره‌ای که باز می‌شود، نام کاربری خود را وارد کنید، سپس پسورد را وارد کنید.

5. اگر می‌خواهید آدرس IP سرور را برای استفاده‌های آینده ذخیره کنید، پس از وارد کردن آدرس IP، در قسمت Saved Sessions یک نام وارد کرده و گزینه Save را کلیک کنید.

 

مزایای استفاده از PuTTY

1. سهولت استفاده

PuTTY با رابط کاربری ساده و کاربرپسند خود، به کاربران امکان می‌دهد حتی بدون داشتن تجربه قبلی، به سرعت به آن تسلط پیدا کنند. این ویژگی باعث می‌شود که PuTTY به ابزاری عالی برای کاربران تازه‌کار در زمینه اتصال به سرورهای ریموت تبدیل شود.

2. پایداری و قابلیت اعتماد

یکی از مزایای مهم PuTTY، پایداری بالای آن است. این برنامه به طور معمول از اتصال پایدار به سرورها و سیستم‌های ریموت پشتیبانی می‌کند. در صورتی که اتصال قطع شود، PuTTY توانایی بازیابی سریع اتصال را دارد، که این ویژگی آن را به ابزاری مناسب برای استفاده‌های بلندمدت و مستمر تبدیل می‌کند.

3. پشتیبانی از پروتکل‌های امنیتی

PuTTY از پروتکل‌های امنیتی پیشرفته‌ای مانند SSH پشتیبانی می‌کند که امکان اتصال ایمن به سرورها را فراهم می‌آورد. این ویژگی به ویژه زمانی که اطلاعات حساس نیاز به انتقال دارند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. 

4. اتصال به انواع سیستم‌ها

PuTTY از چندین پروتکل مختلف مانند SSH، Telnet، آرلاگین و دیگر پروتکل‌ها پشتیبانی می‌کند. این ویژگی به کاربران این امکان را می‌دهد که به انواع مختلف سرورها و سیستم‌های ریموت متصل شوند و بدون نگرانی از تفاوت‌های پروتکلی به راحتی کار خود را انجام دهند.

5. امکانات پیشرفته

علاوه بر اتصال به سرورهای ریموت، PuTTY امکانات پیشرفته‌ای مانند انتقال فایل و تنظیمات پیکربندی اتصال را نیز ارائه می‌دهد. این امکانات برای کاربران حرفه‌ای که نیاز به تنظیمات خاص دارند، بسیار مفید است و به آنها این امکان را می‌دهد که اتصال خود را متناسب با نیازهایشان پیکربندی کنند.

6. قابلیت پورت فورواردینگ

یکی دیگر از ویژگی‌های برجسته PuTTY، پشتیبانی از پورت فورواردینگ است. این ویژگی به کاربران اجازه می‌دهد که ترافیک شبکه را از یک پورت به پورت دیگر به طور امن منتقل کنند. این قابلیت به ویژه در مواردی که نیاز به ایجاد تونل‌های امن وجود دارد، بسیار مفید است.

7. پشتیبانی از سیستم‌عامل‌های مختلف

PuTTY به عنوان یک نرم‌افزار چند پلتفرمه طراحی شده است و قابلیت اجرا در سیستم‌عامل‌های مختلف مانند ویندوز و لینوکس را دارد. این ویژگی باعث می‌شود که کاربران در سیستم‌عامل‌های مختلف به راحتی بتوانند از PuTTY استفاده کنند و هیچ محدودیتی در انتخاب سیستم‌عامل خود نداشته باشند.

 

کاربردهای نرم‌افزار PuTTY

1. اتصال به سرورها و سیستم‌های ریموت

PuTTY یکی از بهترین ابزارها برای اتصال به سرورها و سیستم‌های ریموت است. این نرم‌افزار به کاربران اجازه می‌دهد تا از طریق پروتکل‌های امن مانند SSH (Secure Shell) و Telnet به سیستم‌های دیگر متصل شوند. این ویژگی به ویژه در مدیریت سرورها، اجرای دستورات از راه دور و انجام عملیات‌های مختلف بر روی سیستم‌های ریموت کاربرد دارد.

2. مدیریت سیستم‌های لینوکس و یونیکس از ویندوز

یکی از مهمترین کاربردهای PuTTY، اتصال به سرورهای لینوکس و یونیکس از کامپیوترهای مبتنی بر ویندوز است. این قابلیت به مدیران سیستم و کاربران این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به تعویض سیستم‌عامل، به راحتی به سرورها و خط فرمان آنها دسترسی داشته باشند. PuTTY رابط کاربری ساده و قدرتمندی برای این نوع ارتباطات فراهم می‌کند.

3. تعمیر و رفع مشکلات سیستم‌های ریموت

PuTTY به کاربران این امکان را می‌دهد که از راه دور به سیستم‌ها و سرورها متصل شوند و مشکلات مختلف را شناسایی و رفع کنند. این ویژگی برای مهندسان و تکنسین‌ها مفید است زیرا می‌توانند بدون نیاز به حضور فیزیکی در محل، به سیستم‌ها دسترسی پیدا کرده و مشکلات نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری را برطرف کنند.

4. انتقال اطلاعات از و به سرورها

PuTTY از انتقال فایل‌ها از و به سرورها از طریق پروتکل‌های SSH و SCP (Secure Copy) پشتیبانی می‌کند. این قابلیت به کاربران این امکان را می‌دهد که به سادگی فایل‌ها و داده‌ها را بین سیستم‌های محلی و ریموت جابجا کنند. این ویژگی به ویژه در مدیریت سرورها و انتقال داده‌های حساس با امنیت بالا بسیار مفید است.

5. تنظیمات و کانفیگ سیستم‌های ریموت

PuTTY امکانات پیشرفته‌ای برای تنظیمات و پیکربندی اتصالات ریموت دارد. کاربران می‌توانند تنظیمات مختلفی را برای انواع سرورها انجام دهند و به راحتی محیط ترمینال خود را سفارشی کنند. این تنظیمات می‌تواند شامل انتخاب پروتکل‌های مختلف، پیکربندی پورت فورواردینگ و دیگر ویژگی‌های امنیتی باشد.

 

تنظیمات پیشرفته در PuTTY و اجرای دستورات در سرور

نرم‌افزار PuTTY ابزارهای قدرتمندی را برای مدیریت اتصال به سرور و اجرای دستورات فراهم می‌کند. در این بخش، به بررسی تنظیمات پیشرفته مانند ذخیره تنظیمات اتصال، انتقال فایل‌ها، پورت فورواردینگ و اجرای دستورات در سرور می‌پردازیم.

ذخیره تنظیمات اتصال در PuTTY

برای دسترسی سریع به تنظیمات اتصال و جلوگیری از وارد کردن اطلاعات در هر بار اتصال به سرور:

1. در پنجره اصلی PuTTY، آدرس IP یا نام دامنه سرور را وارد کنید.

2. در بخش Saved Sessions، یک نام برای این تنظیمات وارد کنید.

3. روی دکمه Save کلیک کنید.

4. در دفعات بعد، کافی است روی تنظیمات ذخیره‌شده کلیک کرده و گزینه Load را انتخاب کنید تا اطلاعات شما بارگذاری شود.

 

انتقال فایل‌ها با استفاده از PSCP

PSCP یک ابزار خط فرمان برای انتقال فایل‌ها بین سیستم محلی و سرور است که به همراه PuTTY نصب می‌شود.

انتقال فایل از سیستم محلی به سرور

از دستور زیر استفاده کنید:

pscp localfile username@hostname:/path/to/destination

 

انتقال فایل از سرور به سیستم محلی

از دستور زیر استفاده کنید:

pscp username@hostname:/path/to/file localfile

 

پورت فورواردینگ در PuTTY

پورت فورواردینگ برای ایجاد تونل‌های امن و انتقال داده‌ها بین پورت‌های مختلف شبکه استفاده می‌شود.

فعال کردن پورت فورواردینگ:

1. پس از وارد کردن آدرس سرور در صفحه اصلی، به بخش Connection → SSH → Tunnels بروید.

2. در قسمت Source Port، شماره پورت محلی مورد نظر خود را وارد کنید.

3. در قسمت Destination، آدرس مقصد و پورت سرور را وارد کنید.
   مثال: 127.0.0.1:8080

4. روی گزینه Add کلیک کنید تا تنظیمات ذخیره شود.

5. به صفحه اصلی بازگشته و روی Open کلیک کنید تا اتصال برقرار شود.

 

اجرای دستورات در PuTTY

پس از اتصال به سرور با SSH، می‌توانید دستورات مختلف را اجرا کنید. برخی دستورات پرکاربرد در سیستم‌های لینوکس به شرح زیر هستند:

به‌روزرسانی سیستم

برای به‌روزرسانی سیستم از دستور زیر استفاده کنید:

sudo apt update

انتقال فایل‌ها با SCP

برای انتقال فایل از سرور به سیستم محلی یا برعکس، از دستور scp استفاده کنید:

• انتقال از سیستم محلی به سرور: scp localfile user@host:/path/to/destination
• انتقال از سرور به سیستم محلی: scp user@host:/path/to/file localfile

 

 استفاده از PuTTYgen

برای استفاده از PuTTYgen جهت ایجاد یک جفت کلید SSH (کلید عمومی و خصوصی) و اتصال به سرور لینوکس، مراحل زیر را به دقت دنبال کنید:

1. باز کردن PuTTYgen:

• پس از نصب PuTTY، PuTTYgen را اجرا کنید. این ابزار برای تولید کلیدهای SSH (کلید عمومی و خصوصی) استفاده می‌شود.

• PuTTYgen را می‌توانید از منوی Start در ویندوز پیدا کنید.

2. تولید کلید جدید:

• در پنجره PuTTYgen، روی دکمه Generate کلیک کنید.

• پس از کلیک روی Generate، از شما خواسته می‌شود که موس را در داخل پنجره حرکت دهید. این کار به تولید کلید تصادفی کمک می‌کند.

• نوار سبز به تدریج پر می‌شود و وقتی کامل شد، کلید عمومی (Public key) نمایش داده می‌شود.

3. ذخیره کلیدها:

• پس از تکمیل نوار سبز، کلید عمومی (Public Key) در پنجره ظاهر می‌شود. آن را کپی کرده و برای اضافه کردن به سرور ذخیره کنید.

• برای ذخیره کلید خصوصی (Private Key)، بر روی Save private key کلیک کنید. در این مرحله، شما می‌توانید از یک Passphrase برای افزایش امنیت کلید خصوصی استفاده کنید. این Passphrase به کلید خصوصی شما اضافه می‌شود و از دسترسی بدون اجازه جلوگیری می‌کند.

4. نصب کلید عمومی:

• برای اتصال به سرور، باید کلید عمومی را به سرور لینوکس اضافه کنید. این کار به شما امکان می‌دهد بدون استفاده از رمز عبور به سرور وارد شوید.

• ابتدا کلید عمومی را کپی کنید (که در پنجره PuTTYgen نمایش داده می‌شود).
• سپس به سرور خود وارد شوید و فایل ~/.ssh/authorized_keys را پیدا کنید.
• اگر فایل authorized_keys وجود ندارد، آن را بسازید.
• کلید عمومی خود را به این فایل اضافه کنید.
• برای ویرایش فایل authorized_keys می‌توانید از دستور زیر استفاده کنید:
  nano ~/.ssh/authorized_keys
• پس از ویرایش و اضافه کردن کلید عمومی، فایل را ذخیره کنید.

 

5. اتصال به سرور با استفاده از کلید خصوصی:

• حالا که کلید عمومی بر روی سرور نصب شده و کلید خصوصی را در دست دارید، می‌توانید از PuTTY برای اتصال به سرور بدون وارد کردن رمز عبور استفاده کنید.

• در PuTTY، در بخش Connection > SSH > Auth، فایل کلید خصوصی (Private Key) خود را انتخاب کنید.

• پس از وارد کردن آدرس IP سرور و پورت SSH، روی Open کلیک کنید.

• اگر همه چیز درست انجام شده باشد، باید بدون درخواست رمز عبور، به سرور متصل شوید.

با این روش، شما قادر خواهید بود از SSH به صورت ایمن و بدون نیاز به وارد کردن رمز عبور به سرور خود متصل شوید.

PuTTYgen چیست؟

PuTTYgen یک ابزار گرافیکی است که همراه با نرم‌افزار PuTTY ارائه می‌شود و برای تولید جفت کلیدهای SSH (کلید عمومی و خصوصی) به کار می‌رود. این ابزار به شما این امکان را می‌دهد که از کلیدهای رمزنگاری برای احراز هویت در اتصال SSH استفاده کنید، که به مراتب ایمن‌تر از استفاده از رمز عبور است.

چرا از PuTTYgen استفاده کنیم؟

• امنیت بالا: استفاده از جفت کلید SSH نسبت به رمز عبور امن‌تر است زیرا شانس حدس یا دزدیده شدن رمز عبور وجود ندارد.

• اتصال بدون نیاز به رمز عبور: با استفاده از کلیدهای SSH، شما می‌توانید بدون وارد کردن رمز عبور به سرور متصل شوید که سرعت و امنیت اتصال را افزایش می‌دهد.

• ساده و کاربردی: PuTTYgen به‌راحتی استفاده می‌شود و می‌تواند جفت کلیدهای SSH را برای شما تولید کند، حتی اگر تجربه کمی در استفاده از SSH داشته باشید.

 

نتیجه‌گیری

نرم‌افزار PuTTY به عنوان یک ابزار کاربردی و قدرتمند در حوزه مدیریت سرورهای ریموت، امکان اتصال به سیستم‌های مختلف از طریق پروتکل‌های امنیتی مانند SSH، Telnet و SCP را فراهم می‌کند. این برنامه با رابط کاربری ساده و امکانات پیشرفته‌ای که ارائه می‌دهد، یکی از محبوب‌ترین ابزارها برای مدیران سرور و کاربران حرفه‌ای است.

از ویژگی‌های بارز PuTTY می‌توان به پشتیبانی از سیستم‌عامل‌های مختلف، امنیت بالا در اتصالات، امکان انتقال فایل‌ها، پایداری و قابلیت تنظیمات پیشرفته اشاره کرد. کاربران می‌توانند با استفاده از این نرم‌افزار به راحتی به سرورها متصل شوند، دستورات را اجرا کنند و حتی فایل‌ها را بین سرور و سیستم محلی جابه‌جا کنند.

با استفاده از قابلیت‌هایی مانند ذخیره تنظیمات اتصال، پورت فورواردینگ و ابزارهای جانبی مانند PSCP و PuTTYgen، کاربران قادرند نیازهای متنوع خود را در مدیریت و ارتباط با سرورها برطرف کنند. علاوه بر این، امکان نصب و استفاده از این نرم‌افزار در سیستم‌عامل‌های ویندوز، لینوکس و مک به معنای دسترسی گسترده و آسان برای همه کاربران است.