FTP چیست؟ آشنایی با پروتکل انتقال فایل داده و کاربردهای آن

FTP یک ابزار ضروری برای هر کسی است که به طور مرتب با فایل‌ها کار می‌کند. اگر برنامه‌نویس باشید، مطمئناً اسم پروتکل انتقال داده را شنیده‌اید. این پروتکل یکی از پرکاربردترین و مهم‌ترین ابزارهای افرادی است که صاحب وب‌سایت هستند یا آن را مدیریت می‌کنند. اگر می‌خواهید فایل‌های شما به سرعت و راحت ارسال شود، می‌توانید از این پروتکل مهم استفاده کنید. اگر می‌خواهید بیشتر با این پروتکل و کاربردهای آن آشنا شوید، محتوای امروز ما را از دست ندهید.

 

پروتکل چیست؟

در دنیای دیجیتال و شبکه، پروتکل زبان مشترکی برای برقراری ارتباط بین دو دستگاه یا برنامه است. همانطور که انسان‌های یک کشور برای برقراری ارتباط با یکدیگر باید زبان مشترکی داشته باشند، دستگاه‌ها نیز برای تبادل اطلاعات به یک زبان مشترک نیاز دارند. این زبان مشترک، پروتکل نامیده می‌شود. پروتکل‌ها مجموعه‌ای از قوانین و مقررات هستند که نحوه ارسال و دریافت اطلاعات بین دو دستگاه یا برنامه را مشخص می‌کنند. این قوانین شامل جزئیاتی مانند ساختار داده‌ها، قالب‌بندی پیام‌ها، ترتیب ارسال و دریافت اطلاعات و نحوه مدیریت خطاها می‌شود. برخی از مهم‌ترین پروتکل‌های اینترنت عبارتند از:

پروتکل اینترنت (IP)

آی پی اصلی ترین زبان اینرتنت است و شبیه پست چی عمل میکند. این پروتکل داده های موجود در سطح وب را بسته بندی کرده و به مقصد می رساند. هر دستگاه دارای یک آی پی اختصاصی است که مانند کد پستی عمل میکند تا دریافت و ارسال اطلاعات بدون خطا انجام شود. این پروتکل وظیفه آدرس‌دهی و مسیریابی بسته‌های داده را در سراسر شبکه بر عهده دارد.

پروتکل کنترل انتقال (TCP)

این پروتکل وظیفه‌ای حیاتی در برقراری اتصالات قابل اعتماد بین برنامه‌های کاربردی در حال اجرا در کامپیوترهای مختلف ایفا می‌کند که بدون آن عملا هیچ داده یا قابل انتقال نیست مانند یک وب گردی ساده که پروتکل TCP برای انتقال محتوای وب‌سایت از سرور به کامپیوتر شما استفاده می‌شود.

پروتکل ابرمتن (HTTP)

پروتکل ابرمتن (Hypertext Transfer Protocol) یا به اختصار HTTP، به وب‌سرورها و مرورگرهای وب اجازه یمدهد با یکدیگر ارتباط برقرا کرده و اطلاعات خود را تبادل کنند. HTTP پایه و اساس تبادل اطلاعات در وب است. بدون HTTP، نمی‌توانستیم به وب‌سایت‌ها دسترسی داشته باشیم، 

پروتکل انتقال فایل (FTP)

پروتکل انتقال فایل که در این محتوا در مورد آن توضیح کامل خواهم داد، در یک تعریف ساده، انتقال امن و سریع فایل و داده را بین دو دستگاه فراهم می‌کند. FTP از مدل کلاینت-سرور استفاده می‌کند، به این معنی که یک کامپیوتر (کلاینت) به یک کامپیوتر دیگر (سرور) متصل می‌شود تا فایل‌ها را آپلود یا دانلود کند.

پروتکل ایمیل (SMTP)

برای ارسال ایمیل از یک سرور به سرور دیگر در فضای آنلاین، از پروتکل انتقال ایمیل ساده (SMTP) استفاده می‌شود. SMTP بر اساس مدل کلاینت-سرور عمل می‌کند، به این معنی که یک برنامه ایمیل (کلاینت) به یک سرور ایمیل (سرور) متصل می‌شود تا ایمیل‌ها را ارسال کند.

پروتکل‌ها با ایجاد ساختار و قالب مشخص، تبادل اطلاعات و ارتباط بین سیستم‌ها را کاملاً هدفمند و سازمان‌دهی می‌کنند. این امر فارغ از نوع سخت‌افزار یا سیستم‌عامل دو دستگاه، ارتباط بین آن‌ها را به صورت استاندارد تعریف می‌کند.

علاوه بر این، امنیت از عوامل مهم در ارتباط بین سیستم‌هاست. عدم وجود آن می‌تواند خطرات فراوانی مانند از دست رفتن اطلاعات را به وجود آورد. پروتکل‌ها با ایجاد روش‌های امن برای انتقال داده، از داده‌های حساس محافظت می‌کنند. همچنین، با تعریف ساختار و قالب داده‌ها، نحوه تبادل اطلاعات بین سیستم‌ها را بهینه‌سازی می‌کنند.

 

FTP چیست؟

اف‌تی‌پی (standard protocol for transferring files over TCP/IP networks) نوعی پروتکل در شبکه   است که در واقع مخفف File Transfer Protocol می‌باشد. فرقی ندارد بخواهید فایل‌های کوچک و ساده را برای کسی ارسال کنید یا فایل‌های بزرگ و حجیم, این پروتکل می‌تواند در تایم بسیار کمی به صورت ایمن با حفظ امنیت داده‌ها، آنها را به مقصد برساند.  وقتی یک کلاینت و یک سرور FTP ارتباط برقرار می‌کنند، کلاینت می‌تواند فایل‌ها را به سرور ارسال کند یا از سرور فایل‌ها را دریافت کند. اف تی پی از پورت ۲۱ برای برقراری اتصال کنترل استفاده می‌کند و از پورت ۲۰ برای انتقال داده‌های فایل استفاده می‌شود.

پروتکل انتقال پرونده دارای عملیات متنوعی است که امکاناتی مانند ورود به سیستم (login)، خروج از سیستم ((logout، لیست کردن فایل‌ها و دایرکتوری‌ها، ایجاد دایرکتوری، حذف فایل و دایرکتوری، انتقال فایل بین کلاینت و سرور، تغییر نام فایل و دایرکتوری و ... را فراهم می‌کند. همچنین FTP می‌تواند به صورت امن (با استفاده از پروتکل FTPS یا SFTP) نیز استفاده شود تا اطلاعات ارسالی رمزگذاری شده و امنیت بیشتری فراهم شود.

اگر صاحب وب سایت باشد و بخواهید مجموعه‌ای از فایل‌ها را روی سایت آپلود کنید تا مخاطبین شما از آن استفاده کنند یا به اصطلاح آنها را به اشتراک بگذارید بهترین گزینه اف تی پی است که برای انتقال مستقیم آنها به سرور میزبان وب‌سایت می‌توان از آن استفاده کرد.

 

معرفی انواع پروتکل انتقال پرونده  FTP

پروتکل انتقال پرونده FTP (File Transfer Protocol) یک پروتکل قدیمی و پرکاربرد در شبکه‌های کامپیوتری است که برای انتقال فایل‌ها بین سیستم‌ها استفاده می‌شود. در زیر، نسخه‌ها و انواع مختلف پروتکل FTP را بررسی می‌کنیم:

 FTP بدون رمزنگاری 

FTP بدون رمزنگاری، نسخه ابتدایی و اولیه پروتکل انتقال پرونده اف تی پی است. در این نسخه، ارسال و دریافت فایل‌ها به صورت متن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نگاری انجام نمی‌شود و اطلاعات قابل خواندن است. این نسخه از نظر امنیتی ضعیف است و در شبکه‌های عمومی توصیه نمی‌شود.

FTP با رمزنگاری (FTP Secure)

FTP Secure یا FTPS، نسخه امن شده پروتکل اف تی پی است. در این نسخه، از پروتکل SSL/TLS برای رمزنگاری اطلاعات استفاده می‌شود. FTPS از دو حالت Implicit و Explicit پشتیبانی می‌کند. در حالت Implicit، اتصال امن بین کلاینت و سرور برقرار می‌شود. در حالت Explicit، ابتدا اتصال غیرامن برقرار می‌شود و سپس با دستورات خاصی به حالت امن تغییر می‌کند. FTPS توسط بسیاری از سرورها و کلاینت‌های FTP پشتیبانی می‌شود.

 SFTP

SFTP یا SSH File Transfer Protocol یک پروتکل متفاوت است که از پروتکل SSH (Secure Shell) برای انتقال فایل‌ها استفاده می‌کند. SFTP به صورت پیش‌فرض از رمزنگاری امن برای انتقال اطلاعات استفاده می‌کند و تمام اطلاعات انتقالی رمزنگاری شده است. این پروتکل از پورت 22 استفاده می‌کند و در بیشتر سرورها و کلاینت‌ها پشتیبانی می‌شود.

FTP over SSH

FTP over SSH یا FTP-SSH شامل استفاده از پروتکل SSH برای ایجاد تونل امن برای انتقال فایل‌ها است. در این حالت، ابتدا اتصال SSH برقرار می‌شود و سپس دستورات FTP با استفاده از پروتکل FTP-SSH، امکان انتقال فایل‌ها با استفاده از دستورات FTP فراهم می‌شود. این روش می‌تواند یک جایگزین برای SFTP باشد؛ اما معمولاً SFTP به عنوان یک راه حل امن‌تر و پیشرفته‌تر برای انتقال فایل‌ها توصیه می‌شود.

لطفا توجه داشته باشید که امنیت انتقال فایل‌ها در شبکه‌های عمومی به طور کلی تحت تأثیر عوامل دیگری مانند تنظیمات سرور، رمز عبور قوی، مدیریت و نظارت مناسب و موارد امنیتی دیگر قرار می‌گیرد. همچنین توصیه می‌شود همیشه از آخرین نسخه‌ها و تنظیمات امنیتی پروتکل‌ها استفاده کنید و مطمئن شوید که سیستم‌های شما به‌روزرسانی و محافظت شده باشند.

 

منظور از FTP Client و FTP Server چیست؟

برای استفاده از این پروتکل کاربردی، به دو عنصر کلیدی نیاز دارید:

1. کلاینت FTP:

کلاینت در واقع نرم‌افزاری است که محیط گرافیکی برای شما ایجاد می‌کند تا بتوانید فایل‌ها را در سرور FTP به راحتی آپلود و یا دانلود کنید. کلاینت‌های مختلفی وجود دارد که همگی غالباً به صورت گرافیکی دارای رابط کاربری ساده‌ای هستند و استفاده از آن‌ها راحت و آسان است.

2. سرور FTP:

سرور FTP نرم‌افزاری است که بر روی سرور یا سیستمی که می‌خواهید از آن به عنوان سرور استفاده کنید، نصب می‌شود. وظیفه‌ این نرم‌افزار، برقراری ارتباط با کلاینت FTP و پردازش دستورات ارسالی از آن به سرور است.

 

راه‌های استفاده از FTP

همانطور که اشاره شد، برای برقراری ارتباط و ارسال اطلاعات و داده‌ها به سرور FTP، به شبکه‌ها و زیرساخت‌های مناسب نیاز دارید. روش‌های مختلفی برای استفاده از این پروتکل پرکاربرد وجود دارد که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی هر کدام از این روش‌ها می‌پردازیم:

 نرم‌افزارهای گرافیکی

رایج‌ترین روش استفاده از پروتکل انتقال داده FTP، استفاده از نرم‌افزارهای گرافیکی موجود در بستر اینترنت است. این نرم‌افزارها مانند FileZilla یا CuteFTP و ... وجود دارند. برای استفاده از این نرم‌افزارها باید آن‌ها را روی سیستم خود نصب کرده و به راحتی به سرور FTP وصل شده و کارهای خود را به راحتی انجام دهید. این نرم‌افزارها دارای رابط کاربری ساده‌ای هستند و استفاده از آن‌ها ساده است. شما می‌توانید به راحتی بدون هیچ دانش فنی، تنها با کشیدن و رها کردن (Drag and Drop) فایل‌ها، آن‌ها را جابجا کنید.

مرورگرهای اینترنتی

برای استفاده از FTP می‌توانید بجای این نرم‌افزارها از رابط‌های گرافیکی مبتنی بر وب، یعنی مرورگرهای مختلف، استفاده کنید. برای این کار، کافی است آدرس FTP یک سایت (مانند ftp.7learn.com) را در نوار آدرس مرورگر وارد کرده و سپس نام کاربری و رمز عبور خود را وارد کنید. در این حالت بدون نیاز به نصب نرم‌افزارهای اضافی روی سیستم، فایل‌ها و محتویات فضای مورد نظر را مشاهده و دانلود کنید. اما دقت کنید که در این روش امکان آپلود فایل وجود ندارد و سرعت و امنیت این روش نسبت به روش‌های دیگر پایین‌تر است.

خط فرمان (Command line)

اگر دانش فنی دارید و با نوشتن کد در خط فرمان مشکلی ندارید، می‌توانید از روش تخصصی خط فرمان استفاده کنید. در این روش، شما از (Command line) سیستم عامل خود برای اتصال به سرور FTP استفاده می‌کنید. در این حالت، دستورات را در خط فرمان وارد کرده و کارهای خود را انجام می‌دهید. این روش نسبت به روش‌های دیگر سخت‌تر است و نیاز به دانش فنی دارد، از این رو کاربرد کمتری دارد.

اینکه از کدام روش برای انتقال فایل و کار با پروتکل پرکاربرد و محبوب FTP استفاده کنید، به سلیقه شما بستگی دارد. اگر نمی‌خواهید خود را درگیر خط فرمان کنید و دانش فنی ندارید، رابط گرافیکی و نرم‌افزارهای این بخش بهترین گزینه برای شما هستند. اگر چالش‌ها را دوست دارید، به دنبال (Command line) باشید. توجه کنید که در حالت استفاده از مرورگر، شما نمی‌توانید فایلی را آپلود یا دانلود کنید این روش فقط برای مشاهده فایل‌ها استفاده می‌شود.

 

چه تفاوتی بین FTP و SFTP وجود دارد؟

FTP و SFTP دو پروتکل متفاوت برای انتقال فایل‌ها در شبکه‌های کامپیوتری هستند. در ابتدای ظهور  FTP امنیت در شبکه و اینترنت مطرح نبود و اهمیت چندانی هم نداشت اما با گذشت زمان و گسترش شبکه اینترنت این پروتکل به علت نداشتن رمز نگاری روی داده‌هایش می‌توانست توسط هکرها به راحتی هک شده و دزدی اطلاعت صورت گیرد. در این زمان بود با حس نیاز به یک پروتکل امن لایه‌ای به نام Secure Socket Layer  به این پروتکل اضافه شد و امنیت آن را تامین کرد. در این لایه اطلاعات از کانالی عبور می‌کردند که رمز نگاری می‌شوند و نمی‌توان آنها را به راحتی هک کرد. در زیر تفاوت‌های اصلی بین این دو را بررسی می‌کنیم:

1. امنیت

   - FTP از رمزنگاری ناامن برای انتقال اطلاعات استفاده می‌کند. رمزنگاری اطلاعات در اف تی پی به طور پیش فرض فراهم نشده است و اطلاعات ارسال شده به صورت متن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نگاری نشده قابل مشاهده است.

   - SFTP از رمزنگاری امن برای انتقال اطلاعات استفاده می‌کند. از پروتکل SSl برای برقراری ارتباط امن استفاده می‌کند و تمام اطلاعاتی که بین کامپیوتر کلاینت و کامپیوتر سرور انتقال می‌یابد، رمزنگاری شده است. این به معنای این است که اطلاعاتی که از طریق SFTP ارسال می‌شود، نمی‌تواند توسط اشخاص غیرمجاز مشاهده شود.

2. پورت

   - اف تی پی برای ارتباط از پورت 21 استفاده می‌کند.

   - SFTP برای ارتباط از پورت 22 استفاده می‌کند. این پورت به طور کلی برای شبکه‌های امن استفاده می‌شود، از جمله SSH.

3. محدودیت‌های شبکه

   - FTP به طور مستقیم با پروتکل TCP/IP کار می‌کند. این بدان معناست که ممکن است در برخی شبکه‌ها، مانند شبکه‌هایی که از پروتکل NAT استفاده می‌کنند، مشکلاتی در ارتباط FTP وجود داشته باشد.

   - SFTP از پروتکل SSH برای برقراری ارتباط استفاده می‌کند. این به این معناست که می‌تواند به سادگی از طریق پروتکل‌های NAT و فایروال عبور کند و در بیشتر شبکه‌ها به خوبی کار می‌کند.

4. پشتیبانی از عملیات

   - پروتکل انتقال پرونده اف تی پی عملیات‌های ساده‌تری مانند بارگذاری، بارگیری، حذف و انتقال فایل‌ها را پشتیبانی می‌کند. امکانات پیشرفته‌تری مانند مدیریت دسترسی، تنظیمات دایرکتوری و قابلیت انتقال بخش‌هایی از یک فایل را به صورت مستقیم پشتیبانی نمی‌کند.

   - SFTP عملیات‌های پیشرفته‌تری را پشتیبانی می‌کند. علاوه بر عملیات انتقال فایل‌ها، این شامل مدیریت دسترسی به فایل‌ها و دایرکتوری‌ها، تنظیمات سرور، بازیابی فایل‌ها و نسخه‌های پشتیبان و دستورات مختلف SSH است.

با توجه به این تفاوت‌ها SFTP به عنوان یک پروتکل امن‌تر و قابلیت‌های پیشرفته‌تر برای انتقال فایل‌ها در برخی موارد ترجیح داده می‌شود. با این حال FTP همچنان استفاده می‌شود و به خصوص در محیط‌هایی که امنیت کمتری نیاز دارند یا نیاز به سازگاری با سیستم‌های قدیمی‌تر وجود دارد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

چه تفاوتی بین FTPS و SFTP وجود دارد؟

FTPS و SFTP هر دو پروتکل‌های امن برای انتقال فایل هستند؛ اما از زیرساخت‌ها و مکانیزم‌های مختلف برای ایجاد امنیت در ارتباط استفاده می‌کنند. در ادامه تفاوت‌های اصلی بین FTPS و SFTP را بررسی می‌کنیم:

1. پروتکل ارتباطی

   - FTPS بر پایه SSL/TLS استوار است و از شهادت‌نامه‌های دیجیتال برای تأیید هویت سرور و رمزنگاری اطلاعات استفاده می‌کند. ارتباط FTPS بین کلاینت و سرور بر اساس پورت 990 (کنترل) و پورت 989 (داده) برقرار می‌شود.

   - SFTP از SSH (Secure Shell) برای ارتباط امن استفاده می‌کند. ارتباط SFTP بین کلاینت و سرور بر اساس پورت استاندارد  SSH پیشفرض 22 برقرار می‌شود.

2. اعتبارسنجی هویت

   -  در FTPS اعتبارسنجی هویت با استفاده از شهادت‌نامه‌های دیجیتال انجام می‌شود. سرور باید یک شهادت‌نامه دیجیتال مناسب داشته باشد که توسط یک موسسه اعتبارسنجی معتبر صادر شده است.

   - در SFTP اعتبارسنجی هویت با استفاده از کلیدهای عمومی و خصوصی RSA یا DSA انجام می‌شود. این روش اعتبارسنجی هویت را مستقیماً در سطح پروتکل SSH انجام می‌دهد.

3. پورت استفاده شده

   - FTPS برای کنترل و انتقال داده از پورت‌های مجزا (990 و 989) استفاده می‌کند.

   - SFTP برای ارتباط از پورت استاندارد SSHپیشفرض (22) استفاده می‌کند.

4. رمزنگاری داده

   - FTPS از پروتکل SSL/TLS برای رمزنگاری اطلاعات در طول انتقال استفاده می‌کند.

   - SFTP نیز از طریق ارتباط SSH اطلاعات را رمزنگاری می‌کند.

در کل FTPS و SFTP هر دو پروتکل‌های امن برای انتقال فایل هستند؛ اما از زیرساخت‌ها و مکانیزم‌های متفاوتی برای ایجاد امنیت استفاده می‌کنند. در انتخاب بین دو پروتکل باید نیازها و محدودیت‌های خاص خود را مدنظر قرار داده و با توجه به آنها بهترین گزینه را انتخاب کنید.

 

SFTP چگونه عمل می‌کند؟

SFTP می‌تواند بسیار امن عمل کند چرا که بخشی از SSH است. SSH مخفف Secure Shell یا پوسته امن نامیده می‌شود و شبکه رمز نگاری شده‌ای را ایجاد می‌‌کند تا اطلاعات هنگام ارسال کاملا امن شوند. این کانال امن می‌تواند امنیت بسیار بالایی را برای فایل‌ها و اطلاعات شما ایجاد کند و انتقال مطمئنی را ایجاد کند. 

 

مزایای استفاده از SFTP

امنیت بالا: مهم‌ترین مزیت SFTP امنیت فوق‌العاده آن در مقایسه با FTP است.

سرعت مناسب: SFTP سرعت بسیار بالاتری دارد و برای ارسال و آپلود فایل‌های بزرگ مناسب‌تر است.

قابلیت اطمینان: SFTP پروتکلی پایدار محسوب می‌شود و قطعی در آن کمتر اتفاق می‌افتد.

سهولت استفاده: کار با SFTP بسیار ساده است و نیاز به دانش فنی و تخصصی ندارد.

  

کاربرد پروتکل FTP چیست؟

پروتکل انتقال پرونده برای انتقال فایل‌ها بین کامپیوترها در شبکه‌های کامپیوتری استفاده می‌شود. کاربرد اصلی این پروتکل در انتقال فایل‌ها به صورت مستقیم بین یک کامپیوتر کلاینت و یک کامپیوتر سرور است. در زیر تعدادی از کاربردهای اصلی آن را بررسی می‌کنیم:

انتقال فایل‌های وب

 FTP به طور گسترده‌ای در انتقال فایل‌های وب استفاده می‌شود. این شامل بارگذاری فایل‌ها به سرور وب، بارگیری فایل‌ها از سرور وب و به روزرسانی فایل‌های وب است. طراحان وب و مدیران سایت از  آن برای انتقال فایل‌های HTML، CSS، تصاویر، فایل‌های مولد و دیگر فایل‌های مرتبط با وب استفاده می‌کنند.

بروزرسانی و مدیریت سایت

 پروتکل انتقال پرونده برای بروزرسانی و مدیریت فایل‌های سایت استفاده می‌شود. با استفاده از FTP، مدیران می‌توانند فایل‌ها و دایرکتوری‌های سایت را اصلاح، حذف، ایجاد و منتقل کنند. این شامل بروزرسانی محتوا، افزودن و حذف صفحات، بروزرسانی فایل‌های دانلود و مدیریت ساختار فایل‌ها و دایرکتوری‌ها است.

پشتیبان‌گیری و بازیابی فایل‌ها

یکی از مهم‌ترین کاربردهای FTP تهیه نسخه پشتیبان از اطلاعات و داده‌های سایت است. این پروتکل برای پشتیبان‌گیری و بازیابی فایل‌ها از سیستم‌ها و سرورها استفاده می‌شود. با استفاده از آن می‌توانید فایل‌ها را بین سیستم‌های مختلف منتقل کنید و نسخه‌های پشتیبان از فایل‌ها را بر روی سرورها ذخیره کنید. این پروتکل با دقت بالایی جز به جز اطلاعات و داده‌های شما مانند فایل، عکس و … را بکاپ گیری کرده و در سرور‌های امن ذخیره می‌کند که این مورد می‌تواند یک کاربرد ایده‌آل از  FTP باشد.

به اشتراک گذاری فایل‌ها

 FTP امکان به اشتراک گذاری فایل‌ها بین کاربران در شبکه‌های داخلی یا اینترنتی را فراهم می‌کند. این شامل ارسال فایل‌ها مشتریان، همکاران و دیگر افراد است.

انتقال برنامه‌ها و به روزرسانی‌ها

 پروتکل انتقال فایل برای انتقال برنامه‌ها، به روزرسانی‌ها و نسخه‌های نرم‌افزارها استفاده می‌شود. توسعه‌دهندگان و توزیع‌کنندگان می‌توانند نرم‌افزارها و به روزرسانی‌ها را از طریق FTP به کاربران و مشتریان ارسال کنند.

 تکثیر اطلاعات

این پروتکل برای تکثیر اطلاعات بسیار مناسب است زمانی که شما می‌خواهید اطلاعات خود را در چند سیستم مختلف داشته باشید تا در موقع نیاز از هر کدام استفاده کنید FTP این کار را با دقت بالایی برای شما انجام می‌دهد. این پروتکل به نحوی طراحی شده تا دسترس پذیری اطلاعات را در هر شرایطی تامین کند.

دسترسی و بارگذاری اطلاعات

با استفاده از این پروتکل، می‌توانید اطلاعات خود را به راحتی از راه دور بارگذاری کنید و در هر نقطه دنیا به آنها دسترسی داشته باشید.

 

مزایای استفاده از پروتکل انتقال فایل چیست؟

سهولت استفاده

 استفاده از پروتکل انتقال پرونده بسیار آسان است و تقریباً هر کسی با آشنایی ابتدایی با کامپیوتر می‌تواند از آن استفاده کند. بسیاری از برنامه‌ها و نرم‌افزارهای FTP دارای رابط کاربری کاربرپسند هستند که به شما امکان می‌دهنددسترسی به فایل‌ها و انتقال آن‌ها را به راحتی انجام دهید.

از طرفی، باید توجه کنید که FTP در مقابل پروتکل‌های جدیدتری مانند SFTP و WebDAV که قابلیت‌ها و امنیت بیشتری دارند، محدودیت‌هایی دارد. به عنوان مثال FTP به طور پیش فرض از رمزنگاری استفاده نمی‌کند و اطلاعات بدون رمزنگاری انتقال می‌یابند. در نتیجه اگر از اف تی پی استفاده می‌کنید باید اطلاعات خود را به طور جداگانه رمزگذاری یا از نسخه‌های امن‌تر FTP مانند FTPS و SFTP استفاده کنید.

قابلیت انتقال فایل‌های بزرگ

 پروتکل انتقال پرونده به شما اجازه می‌دهد تا فایل‌های بزرگ را بین کامپیوترها منتقل کنید. این قابلیت زمانی که نیاز به انتقال فایل‌های حجیم مانند فایل‌های ویدئویی، پایگاه داده‌ها و فایل‌های بک‌آپ دارید بسیار مفید است.

سرعت بالای تبادل اطلاعات

 این پروتکل به دلیل استفاده از پروتکل‌های بهینه و اختصاصی برای انتقال فایل‌ها، سرعت بالایی در تبادل اطلاعات فراهم می‌کند. این امر برای افرادی که باید به طور مداوم فایل‌ها را بین سیستم‌ها جابجا کنند، بسیار حیاتی است.

پشتیبانی از مدیریت دسترسی

 اف تی پی امکانات قابل تنظیمی برای مدیریت دسترسی دارد. شما می‌توانید دسترسی‌ها و مجوزهای مشخصی را برای کاربران تعیین و کنترل کنید که هر کاربر بتواند به چه فایل‌ها و دایرکتوری‌ها دسترسی داشته باشد.

سازگاری با سیستم‌عامل‌های مختلف

این پروتکل  را می‌توان بر روی اکثر سیستم‌عامل‌ها و پلتفرم‌های مختلف استفاده کرد. این امکان را به شما می‌دهد تا با استفاده از FTP، فایل‌ها را بین سیستم‌های مختلفی که از سیستم‌عامل‌های متفاوتی استفاده می‌کنند انتقال دهید. انعطاف پذیری این پروتکل سبب شده تا گزینه‌ای ایده‌آل برای انتقال فایل‌ها بین رایانه‌های ویندوز، مک و لینوکس یا بین رایانه‌ها و دستگاه‌های تلفن همراه باشد.

پشتیبانی از رمزنگاری و امنیت

در گذشته این پروتکل مهم امنیت بالایی نداشت اما با رایج شدن SFTP مشکل امنتی و رمز نگاری اطلاعات انتقال داده از این سرویس تا حد زیادی برطرف شده است و توانسته رمز نگاری محکم و قوی روی اطلاعات ارسالی انجام دهد و امنیت این پروتکل را به شدت بالا ببرد.

  FTP از پروتکل‌های امنیتی مانند FTPS  بر پایه ( SSL/TLS) و SFTP (SSH File Transfer Protocol) پشتیبانی می‌کند. این پروتکل‌ها امکان رمزنگاری اطلاعات در حین انتقال را فراهم می‌کنند و امنیت بیشتری در مورد انتقال فایل‌ها ارائه می‌دهند.

دسترسی جهانی

FTP در سراسر دنیا قابل دسترس است و به شما امکان می‌دهد به سرورهای مختلف در هر نقطه از کره زمین متصل شوید. 

پشتیبانی از طیف گسترده‌ای از ابزارها و برنامه‌ها

FTP توسط طیف گسترده‌ای از ابزارها و برنامه‌ها پشتیبانی می‌شود. این موضوع به شما امکان می‌دهد از FTP در انواع مختلفی از اهداف خود مانند آپلود و دانلود فایل‌های وب‌سایت، انتقال فایل‌های شخصی و اشتراک‌گذاری فایل‌ها با دیگران استفاده کنید.

رایگان و متن‌باز

بسیاری از نرم افزاهای مربوز به کلاینت و سرور FTP رایگان و متن باز هستند و شما می‌توانید به ر احتی از آنها استفاده کنید که این موضوع باعث شده تا کاربران زیادی را به خود جلب کند.

 سهولت در عیب‌یابی

عیب یابی در پروتکل FTP راحت‌تر است و شما می‌توانید حین انتقال فایل‌ها اگر خطایی مشاهده کردید عیب یابی کرده و رفع کنید. البته منابع آموزشی و کمکی زیادی در سطح وب برای آن وجود دارد که می‌توانید از آنها نیز استفاده کنید.

  

معایب FTP

هر پروتکلی در دنیای وب معایب و مشکلات خاص خود را دارد که FTP نیز از این قاعده مستثنی نیست. در ادامه به برخی از معایب و چالش‌های استفاده از FTP می‌پردازیم:

عدم امنیت ذاتی

همانطور که قبلاً نیز اشاره شد، این پروتکل امنیتی در ارسال اطلاعات ندارد و امکان سوء استفاده از آنها برای هکرها وجود دارد. از این رو برای انتقال اطلاعات مهم و حساس بهتر است از این پروتکل استفاده نشود.

آسیب‌پذیری در برابر حملات

حملات سایبری می‌توانند پروتکل FTP را تحت تأثیر قرار دهند. این حملات می‌توانند منجر به سرقت اطلاعات، جاسوسی و یا حتی از کار انداختن سرور FTP شوند.

عدم احراز هویت و مجوزدهی قوی

علاوه بر عدم امنیت کافی در انتقال اطلاعات، FTP می‌تواند در مرحله احراز هویت نیز قوی نباشد و سبب دسترسی افراد غیرمجاز شود.

 عدم پشتیبانی از انتقال فایل‌های بزرگ به طور کامل

FTP در انتقال فایل‌های بسیار بزرگ ممکن است دچار قطعی یا خرابی شود.

عدم وجود قابلیت‌های پیشرفته

این پروتکل امکانات پیشرفته‌ای برای فشرده سازی فایل و مدیریت دانلود ندارد و این موارد می‌تواند دانلود و آپلود حجم و تعداد بالایی از اطلاعات را دشوار کند.

رابط کاربری ساده و ابتدایی

رابط کاربری این پروتکل بسیار ساده و فاقد ابزارهای پیشرفته برای مدیریت دانلود و آپلود است.

مصرف بالای پهنای باند

FTP ممکن است مصرف پهنای باند بالایی هنگام انتقال فایل‌های بزرگ مصرف کند. این موضوع می‌تواند برای کاربرانی که از اینترنت با پهنای باند محدود استفاده می‌کنند، مشکل‌ساز باشد.

نیاز به نصب نرم‌افزار کلاینت

برای استفاده از FTP به طور کلی نیاز به نصب نرم‌افزار کلاینت بر روی رایانه خود دارید.

 

راه حل‌هایی برای غلبه بر معایب FTP

با وجود معایبی که ذکر شد، شما می‌توانید برای برقرای امنیت بیشتر به جای FTP از نوع امن‌تر این پروتکل، SFTP، استفاده کنید تا امکان سرقت اطلاعات را از بین ببرید.

علاوه بر این می‌توانید از فایروال‌ها برای افزایش امنیت سرور FTP در مقابل حملات سایبری محاففظت کنید. برای حل مشکل احراز هویت نیز می‌توانید از رمز عبورهای قوی و پیچیده استفاده کنید تا مشکل ورود افراد غیرمجاز را به حداقل ممکن برسانید.

ابزارهای FTP پیشرفته‌ای وجود دارند که قابلیت‌های بیشتری مانند فشرده‌سازی فایل، از سرگیری دانلود ناقص و مدیریت صف انتظار برای انتقال فایل‌ها را ارائه می‌دهند که می‌توانید از آنها استفاده کنید و امکانات پروتکل خود را ارتقا دهید. 

 

نتیجه گیری

FTP یکی از پرکاربردترین پروتکل‌های شناخته شده در سطح وب و دنیای آنلاین است که به دلیل راحتی استفاده از آن و سرعت بالا محبوب و پرکاربرد شده است. اگر صاحب سایت یا برنامه‌نویس هستید، مطمئناً به چنین پروتکل‌هایی نیز نیاز خواهید داشت تا بتوانید داده‌های خود را به اشتراک بگذارید. اما دقت کنید که این پروتکل امنیت بالایی ندارد و برای داده‌های حساس و مهم نمی‌تواند گزینه خوبی باشد. در این حال از حالت امن آن یعنی SFTP استفاده کنید.