در فضای اینترنت هر علامتی یک معنا و تعریف خاصی دارد. این تعریف به ما اطلاعات مناسبی درباره ریشه آن علامت و کاربردش می‌دهد. TLD یکی از مفاهیمی بوده که برخلاف اسم نا آشنایی که دارد اما تقریبا همه افراد حاضر در وب آن را دیده‌اند. TLD (Top-level -Domain) که به فارسی دامنه سطح بالا نامیده می‌شود، همان پسوند وب‌سایت‌های مختلف مانند .com یا .net است.
تعریف TLD
دامنه سطح‌بالا (domain at the highest level of the DNS hierarchy) بالاترین سطح دامنه در سلسله‌مراتب سامانه نام دامنه است. برای درک بهتر مفهوم TLD ابتدا باهم یک مثال را بررسی می‌کنیم. هنگامی‌که شما در نوار جستجوی مرورگر خود، آدرس azaronline.com را تایپ می‌کنید، کامپیوتر شما وب‌سایت ما را با استفاده از نام دامنه و آدرس IP پیدا می‌کند. جهت آشنایی با خرید دامنه کلیک کنید. هر وب‌سایت را می‌توان در فضای اینترنت با یک آدرس IP که متشکل از یک سری اعداد منحصربه‌فرد شناسایی کرد. این اعداد مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها هستند که به کامپیوتر شما اجازه می‌دهد به داده‌های ذخیره شده وب‌سایت ما دسترسی پیدا کند.
حروف انتهای آدرس وب‌سایت یعنی عبارتی که بعد از نقطه می‌آید، به‌عنوان TLD یا top-level domain شناخته می‌شود. معمولاً دامنه سطح بالا در مورد منطقه جغرافیایی، هدف آن یا سازمانی که مرتبط با آن بوده اطلاعاتی در اختیار ما قرار می‌دهد. به‌عنوان‌مثال .ca یک TLD بوده که برای کانادا استفاده می‌شود.
.biz برای کسب‌وکارها، .com برای وب‌سایت‌های تجاری، .uk دامنه اختصاصی کشور انگلستان است. نکته جالب درباره دامنه سطح بالا این بوده که به عنوان ″پسوند URL″ نیز شناخته می‌شود. اگرچه محبوب‌ترین TLD در سراسر دنیا .com بوده بااین‌وجود نمونه‌های عجیب‌وغریب‌تری مانند .dev، .info و .pizza نیز مورداستفاده قرار می‌گیرند.
منشأ TLD ها
با پیشرفت تکنولوژی این امکان فراهم شد تا به‌جای حفظ آدرس IP که یک سری اعداد طولانی بود، از نام‌هایی ملموس‌تر استفاده شود. در سال 1971 اولین ایمیل با استفاده از نماد @ ارسال شد. سپس دامنه‌های سطح بالای اولیه در دهه 1980 توسعه پیدا کردند و بر سه اساس مختلف تقسیم‌بندی شدند:
- تقسیم‌بندی بر اساس رده
- تقسیم‌بندی بر اساس سازمان‌های چندگانه
- تقسیم‌بندی بر اساس کشورها
TLD هدف منحصربه‌فردی داشته و به افراد درباره آن وب‌سایت اطلاعات مهمی را می‌دهد. در جدول زیر با کاربرد TLD های پرکاربردتر که احتمالاً به گوش شما هم خورده باشد آشنا می‌شویم:
|
نام TLD |
کاربرد TLD |
|
.com |
تجاری |
|
.org |
سازمانی |
|
.int |
سازمان‌های بین دولتی |
|
.edu |
آموزشی |
|
.gov |
دولت |
|
.mil |
ارتش آمریکا |
البته این روزها به‌طورقطع نمی‌توان با این روش زمینه فعالیت یک وب‌سایت را تشخیص داد؛ زیرا تا حد زیادی این محدودیت‌ها از بین رفته است. درنتیجه معنای پسوند دامنه تغییر کرده و دامنه‌های سطح بالا برای کاربردهای مختلف استفاده می‌شوند. ثبت دامنه عمدتاً برای همه آزاد بوده به‌غیراز gTLD هایی که برای دولت تعیین شده‌اند، مانند دو پسوند .gov و .mil که برای دسترسی عموم آزاد نخواهد بود. سوالی که ممکن است برای شما پیش آمده باشد این است که به چه دامنه‌های سطح بالایی gTLD گفته می‌شود؟
gTLD چیست و چه کاربردهایی دارد؟
generic top-level domain همان دامنه سطح‌بالای عمومی (a top level domain without country association) در بحث دامنه‌های سطح بالا با چند دسته‌بندی بسیار مهم برخورد می‌کنیم:
- Generic TLD
- Country-code TLD
- Sponsored TLD
- Infrastructural TLD
- Reserved TLD
دامنه‌های سطح بالای عمومی (Generic top-level domains)
دامنه‌های سطح بالای عمومی (Generic top-level domains) که به‌اختصار gTLD نامیده می‌شود، به دامنه‌های سطح بالایی می‌گویند که معمولاً برای اکثر افراد قابل‌دسترسی است. از معروف‌ترین gTLD ها می‌توان به .com، .org و .net اشاره کرد. علاوه بر این سه دامنه، دامنه‌های کاربردی و شناخته شده دیگری نیز وجود دارند که در جدول زیر با تعدادی از آن‌ها آشنا می‌شوید:
|
نام دامنه‌ها |
کاربرد |
|
.biz |
مرتبط با بیزینس‌ها و کسب‌وکارها |
|
.info |
در سراسر جهان وب‌سایت‌هایی که اطلاعات را با مخاطبان به اشتراک می‌گذارند از این دامنه استفاده می‌کنند. |
|
.clothing |
مناسب برای بیزینس‌های پوشاک |
|
.holdings |
مورداستفاده برای افرادی که هلدینگ‌های بزرگ را مدیریت می‌کنند. |
|
.shop |
بیشترین استفاده را برای فروشگاه‌های اینترنتی دارد. |
|
.xyz |
طبق آمارها، پرفروش‌ترین دامنه سال 2021 است. |
|
.VIP |
برای خدمات VIP مورداستفاده قرار می‌گیرد. |
|
.store |
مناسب برای فروشگاه‌های اینترنتی و حضوری است. |
|
.online |
دومین رتبه را در بین پرفروش‌ترین دامنه‌های سال 2021 دارد. |
اگر قصد دارید با gTLD های بیشتری آشنا شده و 10 دامنه پرفروش سال را ببینید، می‌توانید از ntldstats و namechaep استفاده کنید.
دامنه‌های سطح بالا بر اساس کد کشور (Country code top-level domains)
دامنه‌های سطح بالا بر اساس کد کشور (Country code top-level domains) که به‌اختصار ccTLD نامیده می‌شود به دامنه‌هایی گفته شده که بر اساس کشورها تقسیم‌بندی می‌شود؛ مانند .us که دامنه ایالات‌متحده بوده یا .co.uk که برای کسب‌وکارهای داخل انگلستان مورداستفاده قرار
می‌گیرد.
دامنه سطح بالای اسپانسری (Sponsored top-level domains)
دامنه سطح بالای اسپانسری (Sponsored top-level domains) بیانگر گروه‌های جغرافیایی، قومی و حرفه‌ای هستند. هر TLD اسپانسری یک حامی اختصاصی داشته که به عنوان نماینده آن جامعه محسوب می‌شود. به‌عنوان‌مثال .app یک TLD بوده که برای گروه توسعه‌دهندگان وب (Developers) در نظر گرفته شده و توسط Google حمایت می‌شود.
دامنه‌های سطح بالای زیرساختی (Infrastructural top-level domain)
دامنه‌های سطح بالای زیرساختی (Infrastructural top-level domain) این دسته فقط شامل یک واحد به نام .arpa بوده که متعلق به سازمان تحقیقات نظامی ایالات‌متحده است. این سازمان جز پیشگامان اینترنت مدرن محسوب می‌شود که در ابتدا برای وظایف زیربنایی مانند تسهیل در جستجوی معکوس DNS شروع به فعالیت کرد.
دامنه سطح بالای رزرو شده (Reserved top-level domain)
دامنه سطح بالای رزرو شده (Reserved top-level domain) شامل TLD هایی بوده که همیشه رزرو هستند مانند .localhost که برای کامپیوترهای محلی کاربرد دارد.
دامنه‌های سطح بالای محدود
همه پسوندهای دامنه برای عموم مردم در دسترس نیستند. دامنه‌های سطح بالای محدود بسیاری وجود دارند که به عنوان rTLD شناخته می‌شوند. برای ثبت دامنه rTLD باید به یک گروه یا جامعه خاصی تعلق داشته باشید. به‌عنوان‌مثال .name مختص افراد و .edu محدود به واحدهای آموزشی است. تا به امروز دامنه‌های .gov و .mil توسط دولت ایالات‌متحده کنترل می‌شوند و محدود به اهداف دولتی و نظامی هستند. پسوند .edu نیز فقط مؤسسات معتبر یا تحصیلات تکمیلی مستقر در ایالات‌متحده می‌توانند استفاده کنند.
نام‌های دارای علامت تجاری برای هیچ‌کس به‌جز مالک همان علامت تجاری در دسترس نیست مانند .versace برای ثبت عمومی باز نیست. افزوده شدن دامنه‌های سطح بالای جدید باعث شده تا تمرکز از روی gTLD های اصلی برداشته شود. بسیاری از افراد برای ثبت یک دامنه با .com حاضر به پرداخت مبالغ بالاتر هستند؛ زیرا قدرتمندترین دامنه سطح بالای جهان است.
TLD چه اطلاعاتی را ذخیره می‌کنند؟
برای اینکه یک وب‌سایت با موفقیت بارگذاری شود، کامپیوترها باید روی تمام بخش‌های نام دامنه کارکرده تا بتوانند اطلاعات لازم را مکان‌یابی کنند، این کار را نیز با دامنه سطح بالا یا TLD شروع می‌کنند. 13 سرور وجود داشته که بر اساس ریشه نام دامنه‌ها، اطلاعات را در خورد نگه می‌دارند. به‌عنوان‌مثال سرور .com تمام اطلاعات لازم در مورد amazon.com را در خود دارد اما هیچ‌گونه اطلاعاتی درباره amazon.co.uk ندارد.
بنابراین سوالی که مطرح می‌شود این است که مدیریت این TLD ها با چه شخص یا سازمانی است؟ در پاسخ باید گفت که ICANN مسئولیت هماهنگی جهانی نام دامنه‌ها را بر عهده دارد. یک شرکت خصوصی به نام سازمان شماره‌های اختصاص داده شده در حوزه اینترنت (Internet Assigned Numbers Authority) که با حروف اختصاری IANA از آن یاد می‌کنیم زیرمجموعه ICANN بوده و TLD را با آدرس IP واگذار می‌کند.
پنج افزونه مهم در TLD ها کدام اند؟
سال 2019 آماری از لیست وب‌سایت‌های ثبت شده در سراسر دنیا به دست آمد که پنج TLD برتر بر این اساس بودند: .cn /.de /.tk /.net و مشهورترین دامنه سطح بالا یعنی .com بود. اگر شما هم صاحب یک وب‌سایت بوده و TLD آن جزو دامنه‌های سطح بالای ذکر شده نیست، نگران نباشید؛ زیرا این نشانی از ضعف بیزینس شما نخواهد بود. در بسیاری از اوقات انتخاب یک نام مناسب که با نوع هدف شما همخوانی بیشتری داشته باشد، بسیار راحت‌تر و کاربردی‌تر از این بوده که حتماً با صرف هزینه بیشتری یکی از دامنه‌های سطح بالای معروف را خریداری کنید. اگر هنوز اقدام به خرید دامنه برای وب‌سایت اختصاصی خود نکرده‌اید وقت آن بوده تا از لیست قیمت دامنه‌های آذرآنلاین گزینه موردعلاقه خود را انتخاب کنید.
چگونه می‌توان یک TLD جدید ثبت کرد؟
اگر دوست دارید که در ایجاد یک دامنه سطح بالای جدید برای استفاده عمومی تلاش کنید، اولین قدم این بوده که به ICANN مراجعه کنید. اگر بتوانید به‌طور موفقیت‌آمیز ثبت‌نام کنید، اختیار این را خواهید داشت که یک TLD جدید ساخته و تصمیم بگیرید چه افرادی از این دامنه استفاده کنند. برخی از موارد این‌چنینی بسیار جالب و موردبحث هستند مانند شرکت آمازون که سال‌هاست که برای ثبت رسمی .amazon درخواست داده است. ICANN تاکنون این درخواست را به دلیل حساسیت این نام نپذیرفته است زیرا نگران بوده تا این مساله باعث اختلاف بین کشورهای اطراف جنگل آمازون با صاحب این فروشگاه اینترنتی بزرگ شود.
نحوه رزرو URL منحصربه‌فرد چگونه است؟
هنگامی‌که نام دامنه‌ای رزرو می‌شود، فقط توسط طرفینی که آن را رزرو کرده‌اند قابلیت ثبت‌نام شدن را دارد. تا زمانی که نام دامنه‌ای ثبت نشده باشد، هیچ URL ای به آن اختصاص داده نخواهد شد. قبل از اینکه کسب‌وکار خود را شروع کنید، می‌توانید نام دلخواه را رزرو کنید. از بین نام‌های موجود برخی بلافاصله قابل‌دسترس بوده و برخی دیگر برای ثبت عمومی باز نیستند. مراحل ثبت‌نام دامنه شامل موارد زیر است:
مرحله اول به این صورت بوده که دارندگان علائم تجاری درخواست دامنه‌ای مشابه علامت تجاری خود را ثبت می‌کنند. مرحله بعدی که با عنوان دوره دسترسی اولیه نیز شناخته می‌شود شامل هزینه بالاتری است. در این مرحله به دنبال نام‌های عمومی که هنوز گرفته نشده‌اند، می‌گردید. هنگامی‌که شما نام دامنه‌ای را رزرو می‌کنید به این معنا نبوده که قطعاً آن را دریافت می‌کنید. فقط به شکلی برای دریافت آن دامنه ابراز علاقه‌مندی می‌کنید. اگر هم‌زمان با شما فرد یا افراد دیگری نیز به آن نام دامنه علاقه‌مند باشند مزایده‌ای بین طرفین انجام می‌شود تا به بالاترین قیمت فروخته شود.
افزونه‌های جدید TLD
از سال 2012، ICANN شروع به افزودن نام‌های جدیدی کرد تا بتواند به‌سرعت تعداد و تنوع TLD ها را افزایش دهد. از آگوست 2017 هزاران TLD جدید در دسترس قرار گرفته و باعث شده تا صاحبان کسب‌وکارهای کوچک نیز بتوانند نام رؤیایی خود را ثبت کنند. با توجه به اینکه .com در حدود 30 سال پیش شروع به کارکرده بسیاری از نام‌های موردنظر با این دامنه گرفته و ثبت شده است. درنتیجه افزونه‌های جدید به شما این امکان را می‌دهد تا بتوانید آدرس وب‌سایت موردنظر خود را داشته باشید. gTLD های جدید شامل پسوند دامنه به زبان‌های مختلف ازجمله چینی، عربی و مواردی مانند الفبای سیریلیک نیز می‌شوند.
در این میان gTLD که برای فروشگاه‌های آنلاین مناسب بوده .shop است درحالی‌که .tech برای کسب‌وکارهای مبتنی بر فناوری و استارتاپ‌ها بیشتر موردتوجه قرار گرفته است. .biz یکی از اولین gTLD هایی بود که معرفی شد اما وب‌سایت‌های اسپم زیادی با این نام شروع به فعالیت کردند؛ بنابراین این روزها بیشتر به عنوان یک دامنه سطح بالای پشتیبان معرفی می‌شود. پسوند .club با بیش از یک‌میلیون دامنه ثبت شده یکی از موفق‌ترین gTLD های حال حاضر است. تعداد زیادی انجمن، کلوپ و لیگ‌های ورزشی از این پسوند برای وب‌سایت خود استفاده می‌کنند.
تولیدکنندگان نیز با معرفی پسوند اختصاصی خود یعنی .cards و .bike اقدام به افتتاح سایت‌های خود کرده‌اند. حتی افرادی که کار تتو انجام می‌دهند نیز پسوند خاص خود .ink را دارند. صنایع سرگرمی و هنری می‌توانند از بین .photography و .music و .live دامنه سطح بالای خود را انتخاب کنند. در این بین TLD های تجاری روزبه‌روز در حال افزایش هستند، نام‌های بزرگی مانند Google، Canon و BMW نیز درخواست داده‌اند تا TLD اختصاصی خود را داشته باشند. اگر برایتان جالب بوده تا صاحبان وب‌سایت‌ها را پیدا کنید می‌توانید از Who is Lookup به بررسی اسامی موردنظر خود بپردازید.
آیا تغییر TLD ممکن است؟
اگر می‌خواهید نام خود را تغییر دهید، یکی از راه‌ها این بوده که نام موردنظر را با پسوندهای مختلف امتحان کنید. فرض کنید صاحب کسب‌وکار آنلاین فروش کفش هستید و نام تجاری شما GreatShoes است؛ بنابراین دامنه‌های GreatShoes.store، GreatShoes.vip، GreatShoes.online و غیره را به نام خود ثبت می‌کنید. در این صورت بعد از مدت‌زمان کوتاهی هرکسی Shoes را سرچ کند با احتمال زیادی به وب‌سایت شما دسترسی خواهد داشت. علاوه بر این می‌توانید تعداد زیادی نام دامنه را ثبت کنید و همه آن‌ها با یک وب‌سایت بارگذاری نمایید. در این حالت URL های مختلف، مشتری‌ها را به یک سایت هدایت می‌کنند؛ مانند زمانی که برای رسیدن به یک مقصد از مسیرهای مختلفی حرکت می‌کنید. پس به عبارتی این امکان وجود دارد؛ فقط مستلزم صرف زمان و هزینه است.
آیا می‌توان از تمام TLD های موجود استفاده کرد؟
امروزه تعداد بسیاری TLD وجود دارند که می‌توان آن‌ها را ثبت کرد اما برخی از آن‌ها برای دسترسی محدودیت دارند یا برای کارهای آزمایشی توسط شرکت‌های بزرگ خریداری شده است. به‌عنوان‌مثال .localhost، .example، .invalid و .test جز TLD هایی بوده که توسط IETF (Internet Engineering Task Force) رزرو شده‌اند. این پسوندها را به‌هیچ‌عنوان نمی‌توان روی DNS ثبت کرد و فقط برای کاربردهای آزمایشی قابل‌دسترسی هستند.
- دامنه سطح بالای .invalid
زمانی از این دامنه استفاده می‌شود که شما از برخی علائم نامعتبر مانند فاصله (Space) داخل آدرس استفاده می‌کنید.
- دامنه سطح بالای Example.
از این دامنه برای مستندسازی یا هنگام ارائه مفاهیم سیستم DNS استفاده می‌شود.
- دامنه سطح بالای localhost.
برای ایجاد دامنه روی کامپیوتر شخصی از دامنه localhost می‌توان استفاده کرد.
- دامنه سطح بالای Test.
برای تست کدهای مربوط به DNS مورداستفاده قرار می‌گیرد.
سخن پایانی
در این مقاله با مفهوم دامنه سطح بالا TLD و کاربردهای آن آشنا شدیم و درنهایت انواع آن‌ها را یاد گرفتیم. این مفاهیم می‌تواند به شما در انتخاب نام و دامنه وب‌سایت تجاری شما کمک کرده تا نامی را انتخاب کنید که متناسب با زمینه کاری شما باشد. از شما بسیار ممنونیم که تا پایان این مقاله با ما همراه بودید. نظر و سؤالات خود را در این‌باره در قسمت نظرات این پست بنویسید.
