پروتکل انتقال امن فایل SFTP چیست و چه کاربردی دارد؟

انتقال فایل از راه دور یکی از کاربردهای مهم اینترنت است که به کمک پروتکل FTP میسر می‌شود. FTP (File Transfer Protocol) یک پروتکل انتقال فایل است. تمامی کامپیوترها برای جابجا کردن فایل‌ها از این پرتکل استفاده می‌کنند. FTP کاربردهای زیادی در شرکت‌ها دارد و به کمک آن می‌توان فایل‌های مورد استفاده را بین کارکنان یک سازمان به اشتراک گذاشت. اما FTP یک مشکل امنیتی مهم دارد؛ در FTP داده‌ها به صورت خام همانگونه که هستند منتقل می‌شوند و اگر یک هکر قصد شنود داشته باشد، بدون اینکه کسی متوجه بشود، براحتی می‌تواند به فایل‌هایی که درحال انتقال هستند، دسترسی داشته باشد. حالا با پروتکل جدید SFTP این مشکل امنیتی حل شده است. 

 

SFTP چیست و چگونه کار می‌کند؟

SFTP (Secure File Transfer Protocol) یک پروتکل انتقال امن فایل از نوع رمزنگاری شده است که می‌توان آن را ترکیبی از پروتکل FTP و SSH درنظر گرفت. پروتکل SSH خود یک پرتکل انتقال اطلاعات امن است که داده‌ها را قبل از ارسال رمزنگاری می‌کند و سپس برای کامپیوتر مقصد ارسال می‌کند. از طرف دیگر کامپیوتر دریافت کنند اطلاعات، پس از دریافت اطلاعات رمزنگاری شده، ابتدا آنها را کدگشایی (Decode) می‌کند و سپس به کاربر نمایش می‌دهد. ویژگی جالب SSH این است که می‌توان آن را با هر پروتکل دیگری ترکیب کرد و امنیت انتقال داده‌ها را از هر نوعی که باشد، افزایش داد.

از طرفی SSH مانند SSL نیازی به گواهینامه ثابت ندارد و از آنجا که اتصال‌ها در این پروتکل در بیشتر مواقع موقتی است، SSH به صورت خودکار یک پترن برای رمزنگاری داده‌ها ایجاد می‌کند. از آنجا که SFTP با پروتکل SSH رمزنگاری می‌شود، اتصال خود را بر روی پورت 22 که به SSH اختصاص داده شده است، انجام می‌دهد.

استفاده از الگوریتم ETL در SFTP

الگوریتم ETL (Extract, Transform, and Load) روشی برای پکیج کردن داده‌های رمزنگاری شده است که پس از رسیدن به مقصد، داده‌ها را Decode می‌کند و فایل دوباره با فرمت قبلی خود بر روی هارد درایو بازنویسی می‌شود. که به عمل پکیج کردن داده‌ها ETL و به عمل بازنویسی کردن فایل از پکیج‌ها Reverse ETL گفته می‌شود.

 

ویژگی های استفاده از پروتکل SFTP کدام موارد هستند؟

امنیت: SFTP از تونل امن SSH برای ارتباط استفاده می‌کند، بنابراین تمام اطلاعات انتقال یافته از طریق این پروتکل رمزنگاری شده و ایمنی بالایی دارد.

احراز هویت: SFTP به امکان احراز هویت کاربران و سیستم‌ها با استفاده از مکانیزم‌های احراز هویت SSH امکان می‌دهد. این امر به افراد و سیستم‌های معتبر اجازه دسترسی می‌دهد و از دسترسی غیرمجاز جلوگیری می‌کند.

پشتیبانی از انواع فایل: SFTP به صورت پیش فرض از انواع مختلفی از فایل‌ها مانند متنی و باینری پشتیبانی می‌کند و می‌تواند فایل‌ها را به طور موثر انتقال دهد. در واقع هیچ محدودیتی در مورد نوع فایل برای انتقال وجود ندارد.

عملیات متقابل: SFTP امکان انجام عملیات متقابل میان دو سیستم را فراهم می‌کند. این عملیات شامل بارگذاری، دانلود، حذف، تغییر نام و ایجاد فولدرها می‌شود.

پشتیبانی از مسیرها: با استفاده از SFTP، می‌توانید به راحتی با ساختار مسیرها و فولدرها کار کنید و فایل‌ها را در مکان‌های دلخواه ذخیره و بازیابی کنید.

انتقال داده انعطاف‌پذیر: SFTP امکان انتقال داده‌ها در حالت‌های مختلف را فراهم می‌کند، از جمله انتقال بسته‌ای (packet-based) و انتقال مداوم (stream-based)، که به کاربران امکان کنترل دقیق‌تری را برای انتقال داده‌ها می‌دهد.

توانایی آزمون اتصال: کاربران می‌توانند قبل از انتقال داده‌ها، از صحت اتصال به سرور SFTP خود مطمئن شوند.

 

چطور می‌توان از SFTP استفاده کرد؟

در سیستم‌عامل لینوکس، پروتکل SFTP به صورت پیشفرض پشتیبانی می‌شود. در واقع لینوکس همیشه از ایده‌های نوآورانه و جدید، خیلی زودتر از دیگر پلتفرم‌ها پشتیبانی می‌کند. اما با این حال لینوکس هم این پروتکل را در خط فرمان ترمینال جای داده است که از حالت "command-line program used as an SSH File Transfer Protocol client" استفاده می‌کند. اگر می‌خواهید از SFTP به همراه رابط گرافیکی استفاده کنید، باید برنامه SFTP Command را بر روی لینوکس خود نصب کنید.متأسفانه SFTP همچنان یک استاندارد درجه دو محصوب می‌شود و سیستم‌عامل‌های ویندوز و مک این پروتکل را به صورت پیشفرض پشتیبانی نمی‌کنند. بنابراین بهترین راهکار این است که از برنامه محبوب FileZilla استفاده کنید. این برنامه برای همه سیستم‌عامل‌ها طراحی شده است و کاربران لینوکس نیز می‌توانند از آن استفاده کنند.

این برنامه به صورت تخصصی برای انتقال فایل بر روی پروتکل‌های FTP و SFTP طراحی شده است و امکانات زیادی را در اختیار کاربر قرار می‌دهد. در صورتی که از پروتکل قدیمی FTP استفاده کنید، نیازی به نصب برنامه Server Side ندارید، زیرا همه سیستم‌عامل‌ها از پروتکل FTP پشتیبانی می‌کنند. اما در صورتی که بخواهید از پروتکل SFTP استفاده کنید، می‌بایست برنامه سمت سرور FileZilla Server را بر روی کامپیوتر میزبان نصب و اجرا کنید، تا در صورتی که FileZilla در سمت کاربر Client درخواست انتقال فایل امن SFTP را داشت، این امکان میسر باشد.

شما می‌توانید برنامه FileZilla را از سایت رسمی این پروژه به آدرس filezilla-project.org به صورت کاملاً رایگان دانلود و نصب کنید. این برنامه می‌تواند از سرویس‌های کلود WebDAV, Amazon S3, Backblaze B2, Dropbox, Microsoft OneDrive, Google Drive, Microsoft Azure Blob and File Storage, and Google Cloud Storage نیز پشتیبانی کند.

 

برنامه‌های دیگری نیز وجود دارند که امکان استفاده از SFTP را فراهم می‌کنند؛ اما همچنان توصیه می‌شود که از FileZilla استفاده شود. با این وجود ممکن است بعضی از کاربران بخواهند از سایر برنامه‌ها استفاده کنند. در کل انتخاب یک برنامه SFTP بستگی به نیاز کاربر دارد.

• Expandrive : این برنامه علاوه بر پروتکل SFTP می‌تواند به سرویس‌های Cloud Storage مانند Google Drive و OneDrive و... نیز متصل شود. اگرچه هنوز امکان استفاده از سرویس MEGA به آن افزوده نشده است.

• Cyberduck : این برنامه نیز علاوه بر SFTP به سرویس‌های Cloud Storage متصل می‌شود. با این تفاوت که از سرویس آمازون کلود Amazon S3 نیز پشتیبانی می‌کند.

• SmartFTP : محیط این برنامه نیز مشابه FileZilla است، اما می‌تواند بعضی از سرویس‌های کلود را نیز پشتیبانی کند.

• Fetch FTP : این برنامه به صورت اختصاصی برای سیستم‌عامل مک طراحی شده است و برای کسانی مناسب است که به دنبال سبک‌ترین برنامه برای مک هستند.

 

کاربردهای SFTP چیست؟

زمانی که یک شرکت بزرگ چند ملیتی و باسابقه مانند سونی و یا سامسونگ می‌خواهد درون سازمان خود فایل‌های بسیار مهم و حساس، مانند نقشه Prototype محصولات خود را جابجا کنند، بسیار غیر حرفه‌ای است که یک پروتکل رمزنگاری نشده مانند FTP استفاده کنند. این شرکت‌ها حتی فایل‌های حساس خود را در سرویس کلود درایو شرکت‌های دیگر مانند Google Drive و DropBox هم قرار نمی‌دهند، زیرا به رمزنگاری این سرویس‌ها اعتماد ندارند. بنابراین بهترین راهکار این است که فایل اصلی پروژه‌های خود را با پروتکل SFTP منتقل کنند و سپس در سرورهای امن خود نگهداری شوند.

 

سخن پایانی

پروتکل http نیز مانند پروتکل FTP همین مشکل را داشت که به کمک لایه امنیتی SSL این مشکل حل شد. در واقع لایه امنیتی SSL ابتدا توسط یک گواهینامه SSL محتوا را رمزنگاری می‌کند و سپس اطلاعات کد شده بین سرور و کاربر منتقل می‌شود. اینگونه هیچ کس به داده های رمزنگاری شده دسترسی نخواهد داشت. در فضای اینترنت همیشه افرادی هستند که منتظرند تا شما یک خطای امنیتی داشته باشید و با هک کردن مسیر ارتباطی شبکه، اطلاعات مهم شما را به سرقت ببرند.بنابراین بهترین راهکار این است که تا جایی که امکان دارد، خطوط ارتباط خود را با فناوری‌های امنیتی همچون SSH ، SFTP و SSL امن نگه دارید. هرچند در دنیای کامپیوتر هیچ تضمینی نیست که هکرها راه‌های تازه‌ای برای نفوذ پیدا نکنند، اما همیشه پیشگیری بهتر از درمان است.