توزیع لینوکس یا Linux distro، یک سیستم عامل است که بر اساس هسته لینوکس ساخته شده است. برخلاف Windows یا Mac OS، سیستم عامل لینوکس شامل تعداد بسیاری کامپوننت های متن باز است که توسط سازمانهای مختلف تولید و مدیریت میشوند. اگرچه میتوان توزیعهای مختلف را برای کاربردهای گوناگون به صورت اختصاصی طراحی و ایجاد کرد، اما به دلیل پیچیده و زمانبر بودن این کار، بسیاری از توزیعهای آماده و پرکاربرد لینوکس به صورت متن باز در اختیار کاربران قرار گرفته است. در واقع به راحتی هر کاربر میتواند توزیع مورد نظر خود را انتخاب کرده و آن را بر اساس نیاز خود پیکربندی کند.
بهترین توزیعهای لینوکس ثبات و امنیت را در یک محیط لینوکس ارائه میکنند، اما انواع و اقسام مختلفی از این توزیعها با توجه به کاربردهای مختلف وجود دارد. بسیاری از توزیعهای لینوکس بهگونهای طراحی شدهاند که برای یک پایگاه کاربری گسترده جذاب باشند و میتوانند بر اساس نیازهای فردی طراحی شوند، اما توزیعهای تخصصی زیادی هم وجود دارند که برای یک هدف خاص ساخته شدهاند. در این مقاله قصد داریم با معروفترین توزیعهای لینوکس و کاربرد هر یک آشنا شویم.
بهترین توزیعهای لینوکس
در این بخش، بهترین و پرکاربردترین توزیعهای لینوکس در سال 2023 را معرفی میکنیم. توضیح مختصری در مورد هر توزیع به شما کمک میکند که برای هر کاربرد خاص، بهترین گزینه را انتخاب نمایید.
-
Nitrux؛ بهترین توزیع لینوکس (Linux distribution) برای مبتدیها
اگر اولین بار است که با محیط سیستم عامل لینوکس کار میکنید، پیشنهاد میکنیم با Nitrux شروع کنید. این توزیع بر روی برخی از پایدارترین و معتبرترین پروژههای متن باز پیادهسازی شده و بر اساس آنها توزیعی را ایجاد میکند که متناسب با نیاز کاربران جدید لینوکس باشد.
به عنوان مثال، به جای ساختن یک محیط دسکتاپ سفارشی از ابتدا، Nitrux بر پایه KDE Plasma به همراه یک سری کامپوننتهای متن باز طراحی شده است که محیطی ساده را برای کاربران مبتدی ایجاد میکند. Nitrux حتی برخی از اپلیکیشنهای مدیریتی را سفارشی کرده است تا عملیاتی مانند فایروال و بکآپگیری را برای کاربران مبتدی، قابلدسترس کند. این توزیع همچنین از AppImages پشتیبانی میکند که نصب برنامههای اضافی را آسانتر کرده است. در واقع، Nitrux قصد دارد در نهایت تمام برنامههای گرافیکی خود را به AppImages تغییر دهد.
AppImages در یک جعبه به نام firejail راهاندازی میشوند، که باعث میشود Nitrux از امنیت بیشتری در مقایسه با لینوکس معمولی برخوردار باشد. علاوه بر این، یک انجمن فعال و گسترده از کاربران این توزیع در شبکههای اجتماعی تشکیل شده است که میتواند پاسخگوی مشکلات تمام کاربران باشد.
-
Zorin OS؛ توزیع لینوکس مناسب برای کاربران ویندوز
پروژه Zorin OS در سال 2008 با هدف سادهسازی لینوکس برای کاربر آغاز شد. توسعهدهندگان آن میخواستند لینوکس را برای کاربران عادی آسانتر دهند و این کار را با معرفی رابط کاربری جدیدی انجام دادند. این توزیع به صورت خاص برای کاربرانی ایجاد شده است که از محیط سیستمهای عامل محبوب نظیر ویندوز به محیط لینوکس آمدهاند. این کار به لطف برنامه Zorin Appearance انجام شده است که محیط دسکتاپ Zorin's Gnome را بهینه کرده و آن را از نظر شکل و عملکرد شبیه ویندوز میکند.
Zorin در چندین نسخه مختلف موجود است. سه مورد از معروفترین آنها یعنی Core، Lite، و Education به صورت رایگان ارائه میشوند. Zorin مبتنی بر اوبونتو است و Core نسخه استانداردی است که تمام برنامههایی که در یک دسکتاپ معمولی به آن نیاز دارید را شامل میشود. اگر کامپیوتر قدیمیتری دارید، میتوانید از نسخه Lite استفاده کنید که برای سیستمهای ضعیفتر طراحی شده است. نسخه Education همانطور که از نامش پیداست برای دانش آموزان و دانشجویان طراحی شده است و به همراه تمام برنامهها و ابزارهای آموزشی متن باز محبوب ارائه میشود.
-
Pop!_OS؛ بهترین توزیع لینوکس برای گیمینگ
Pop!_OS توسط فروشنده سختافزار System76 توسعه و پشتیبانی شده و علاوه بر اینکه روی سختافزار خودش ارسال میشود، به صورت رایگان نیز موجود است. این توزیع دارای چندین ویژگی جالب است که آن را به گزینهای جالب به خصوص برای گیمرها تبدیل میکند. این توزیع بر اساس نسخه Ubuntu LTS طراحی شده و رابط کاربری خود را بر روی Gnome به نام Pop Shell ارائه میکند. اگر کارت گرافیک هیبریدی دارید، این توزیع این قابلیت را دارد که بازیها را روی GPU در منوی زمینه اجرا کند. همچنین میتوانید به راحتی بین تنظیمات مختلف گرافیک بر اساس مصرف باتری سوئیچ کنید. چندین نسخه از Pop!_OS ارائه شده است، علاوه بر نسخه استاندارد، نسخهای وجود دارد که به طور خاص برای کاربران سختافزار Nvidia طراحی شده و با درایور اختصاصی سختافزار عرضه میشود.
-
Kodachi؛ بهترین توزیع لینوکس برای بهبود امنیت و حریم خصوصی
Kodachi برای کاربرانی طراحی شده است که به حریم خصوصی خود اهمیت میدهند و به یک توزیع امن نیاز دارند. این توزیع آخرین نسخه توزیع مبتنی بر اوبونتو است و از یک دسکتاپ سفارشی Xfce استفاده میکند. Kodachi به انواع برنامههای امنیت محور و ارتقاء دهنده حریم خصوصی به همراه تعداد زیادی برنامه معمولی مجهز است. دسکتاپ سفارشی آن طوری طراحی شده است که برای اولین بار کاربران را دچار سردرگمی نکرده و به شما امکان دسترسی به همه برنامهها را میدهد در حالی که از نظر بصری نیز کاربرپسند است.
برای اطمینان از حفظ حریم خصوصی، این توزیع تمام اتصالات اینترنت را از طریق VPN قبل از ارسال آنها به شبکه Tor هدایت میکند. اگر دانش لازم را در اختیار داشته باشید، میتوانید به راحتی تنظیمات آن را بهگونهای تغییر دهید که همیشه از طریق سرویس VPN متصل شوید. به طور مشابه، برای افزایش امنیت کاربران، Kodachi از AppArmor برای ایزوله کردن برنامهها استفاده میکند. همچنین این توزیع شامل چندین ابزار حفاظت از حریم خصوصی مانند VeraCrypt، zuluCrypt، KeePassXC، و همچنین ابزارهایی برای حذف اطلاعات بدون مجوز از روی فایلها میباشد.
-
Rescatux؛ توزیع لینوکس مناسب برای تعمیر و بازیابی
اگر از یک کامپیوتر لینوکس یا یک سیستم ویندوزی استفاده میکنید و با خطا مواجه شدید، میتوانید از توزیع Rescatux برای بازیابی و رفع خطا استفاده نمایید. به کمک توزیع Rescatux همه ابزارهای مهم و مفید برای رفع مشکلات لینوکس و ویندوز بدون بوت در دسترس شماست. این توزیع از محیط سبک دسکتاپ LXDE استفاده میکند که آن را حتی برای کامپیوترهای ضعیف هم قابلاستفاده کرده است. هنگام راهاندازی، این توزیع به طور خودکار اپلیکیشن سفارشی خود به نام Rescapp را فعال میکند. این برنامه فرآیند رفع خطاها را حتی برای کاربران بیتجربه آسان کرده است.
Rescapp چندین گزینه مختلف دارد که به دستههای مختلفی مانند Boot، Grub، Filesystem و Password تقسیم میشوند. میتوانید از این گزینهها برای عملیات تعمیر رایج مانند بازیابی بوتلودرها، تعمیر سیستم فایل، تعمیر جداول پارتیشن و بازنشانی رمزهای عبور در نسخههای لینوکس و ویندوز استفاده کنید.
-
OpenMediaVault؛ بهترین توزیع لینوکس برای NAS
Open Media Vault یا به صورت مخفف OMV یک توزیع مبتنی بر Debian است که برای تبدیل یک کامپیوتر قدیمی به یک ابزار ذخیرهسازی متصل به شبکه (NAS) طراحی شده است. این توزیع به سادگی نصب میشود و میتوان به راحتی از طریق رابط مدیریت مبتنی بر مرورگر آن را مدیریت کرد. همچنین میتوانید از OMV برای اتصال چندین هارد دیسک به نرمافزار RAID استفاده کرده یا فقط از آنها به عنوان ابزارهای ذخیرهسازی ساده استفاده کنید. همچنین امکان دسترسی به این هارد دیسکها از طریق تمام پروتکلهای شبکه محبوب مانند SSH، SMB/CIFS، FTP، Rsync و غیره فراهم است.
-
Porteus؛ بهترین توزیع قابل حمل لینوکس
هرچند میتوان تقریباً تمام توزیعهای لینوکس را روی درایو USB حمل و استفاده نمود، اما Porteus یکی از معدود توزیعهایی است که بهطور خاص برای این مورد طراحی شده است. این توزیع در چندین نسخه مختلف موجود است که هر کدام دارای محیط دسکتاپ متفاوتی هستند و حجم اکثر آنها حدود 300 مگابایت است. همه این توزیعها برای استفاده از رسانههای قابلحمل و قابل بازنویسی مانند درایوهای USB و کارتهای SD طراحی شدهاند. این توزیع سریع بوت میشود، همچنین منوی بوت Porteus گزینههای جالبی را ارائه میدهد. به عنوان مثال، میتوانید از آن برای کپی کردن محیط کار خود روی رم استفاده کنید، که به بیش از 768 مگابایت حافظه سیستم نیاز دارد.
-
Manjaro؛ بهترین توزیع مبتنی Arch
آرچ لینوکس یکی از پرکاربردترین توزیعهایی است که از یک مدل انتشار متحرک پیروی میکند. همچنین این توزیع یکی از پیچیدهترین و تکنیکیترین فرآیندهای نصب را دارد. Manjaro تمام قابلیتهای Arch را ارائه میدهد اما در عین حال نصب آن آسان بوده و در نسخههای مختلفی ارائه شده است که دارای محیطهای دسکتاپ متفاوتی هستند. همه نسخهها حاوی برنامههای دسکتاپ معمولی بوده و همچنین به همراه تعداد زیادی برنامه سفارشی برای سهولت اجرای عملیات مختلف عرضه میشوند.
-
Puppy Linux؛ سبکترین توزیع لینوکس
Puppy Linux یکی از توزیعهای موردعلاقه ما برای استفاده در سیستمهای قدیمی و بازگرداندن آنها به چرخه فعالیت است. علیرغم حجم کم این توزیع، هیچ محدودیتی در اجرای برنامهها در آن وجود نداشته و میتوانید هر عملیاتی را روی دسکتاپ خود انجام دهید. نسخه FossaPup Puppy Linux با مخازن اوبونتو سازگار است و به شما این امکان را میدهد که مجموعه وسیعتری از برنامهها را از این مجموعه بزرگ دریافت کنید.
-
Arch Linux؛ بهترین توزیع لینوکس برای کاربران حرفهای
Arch Linux یکی از پرطرفدارترین توزیعهایی است که برای کاربران باتجربه و حرفهای لینوکس طراحی شده است. در حالی که توزیعهای لینوکس مجموعهای از برنامههای از پیش تعریف شده را ارائه میدهد، Arch به کاربران اجازه میدهد تا برنامههای سفارشی خود را بسازند. فایلهای پیکربندی این توزیع میبایست به صورت دستی تنظیم شوند و همه چیز از پارتیشنبندی تا نصب بوت لودر باید به صورت دستی انجام شود. اگرچه آموزشهایی برای اجرای این فرآیند وجود دارد اما برای بسیاری از کاربران انجام این کار دشوار است.
-
Solus؛ بهترین توزیع لینوکس برای توسعهدهندگان
Solus یک توزیع عمومی رولینگ است که میتواند برای همه کارهای معمولی دسکتاپ استفاده شود. علاوه بر این، این توزیع برای توسعهدهندگانی که از ابزارهای ویرایشگر پیشرفته و محیطهای توسعه یکپارچه نظیر (IDE) مانند Atom، Idea و Gnome Builder استفاده میکنند، ارائه شده است. همچنین، این توزیع از تعدادی از زبانهای برنامهنویسی مانند Go ،Rust ،PHP ،Node.js و Ruby پشتیبانی میکند. بنابراین توسعهدهندگان وب و اپلیکیشن که در محیط لینوکس کار میکنند میتوانند از این توزیع برای توسعه نرمافزارها و یا محیطهای وبسایت خود استفاده کنند.
-
NethServer؛ بهترین توزیع لینوکس برای کسبوکارهای کوچک
اگر فرصت پیکربندی و راهاندازی سرور را به صورت دستی ندارید، میتوانید از توزیع NethServer استفاده کنید؛ زیرا بسیاری از قابلیتهای شبکه را تنها با یک کلیک در اختیار شما قرار میدهد. به عنوان مثال، با استفاده از NethServer میتوانید فیلتر وب، سرور ایمیل، سرور فایل، وب سرور، فایروال، VPN، چت تیمی Slack و چندین سرویس دیگر راهاندازی کنید. بهترین بخش این توزیع این است که میتوانید تقریباً تمام بخشهای سرور را از طریق یک رابط بصری مبتنی بر مرورگر، ایجاد و پیکربندی کنید. این توزیع مبتنی بر CentOS بوده و همه این ویژگیها را به صورت رایگان ارائه میدهد، و همین مسئله آن را به یک انتخاب ایدهآل برای کسبوکارهای کوچک تبدیل کرده است. با این حال، این توزیع سطوح پشتیبانی حرفهای را نیز برای سازمانهای بزرگتر ارائه میدهد.
-
OPNsense؛ بهترین توزیع لینوکس برای فایروال
به لطف سیستم جلوگیری از نفوذ درونخطی، OPNsense یکی از بهترین توزیعهای فایروال لینوکس است. OPNsense از بهروزرسانیهای امنیتی هفتگی و منظم برخوردار است و تهدیدهای خارجی را به صورت دورهای بررسی کرده و مسدود میکند. همچنین با کمک توزیع OPNsense میتوانید ترافیک شبکه را مدیریت کنید، نفوذهای غیرمجاز را شناسایی کرده و از آن جلوگیری کنید. همچنین میتوانید یک شبکه خصوصی مجازی (VPN) راهاندازی کنید. همه این قابلیتها از طریق یک رابط کاربری بصری، مدرن، مبتنی بر وب چند قابل مدیریت است.
-
Ubuntu Server؛ بهترین توزیع لینوکس برای سرور
از برخی جنبهها، نسخه Ubuntu Server به اندازه نسخه دسکتاپ محبوب است. Ubuntu هر دو نسخه LTS و غیر LTS سرور را درست مانند دسکتاپ تولید میکند. Ubuntu Server روی تمام معماریهای اصلی از جمله x86-64، ARM64، POWER9، IBM s390x، RISC-V و غیره اجرا میشود.این توزیع همچنین برای ساخت پلتفرمهای رایانش ابری محبوب است و Cloud Images را برای AWS و Azure ارائه میدهد. در واقع، Canonical ادعا میکند که بیش از 55٪ از ابرهای OpenStack در حال حاضر روی توزیع Ubuntu Server اجرا میشوند و در ازای پرداخت هزینه، یک ابر OpenStack مدیریت شده برای کاربر قابل پیادهسازی است.
-
DebianEdu/Skolelinux؛ بهترین توزیع لینوکس برای آموزش
برخی از نرمافزارهای آموزشی که امروزه مورد استفاده قرار میگیرند متن باز هستند و بستههای DebianEdu/Skolelinux بهترین نمونه از آنها به شمار میآیند. این توزیع نتیجه همکاری بین دو پروژه است که نام آن نیز بر همین اساس انتخاب شده است. علاوه بر ابزارهای آموزشی، این توزیع دارای طیف کاملی از برنامههای دسکتاپ لینوکس است که به شما امکان میدهد از توزیع برای انجام کارهای روزانه خود استفاده کنید. با این حال، یکی از نکات برجسته این توزیع این است که شامل یک سرور ترمینال از پیش پیکربندی شده برای اهداف آموزشی است. علاوه بر نصب این توزیع رو کامپیوتر شخصی، میتوانید به راحتی آن را روی چندین کامپیوتر در یک محیط آموزشی نظیر کلاس درس نیز نصب نمایید.
چگونه میتوان بهترین توزیع لینوکس را انتخاب کرد؟
توزیعها اغلب با در نظر گرفتن یک کاربر خاص ایجاد میشوند، بنابراین به راحتی بر اساس کاربرد مورد نظر خود میتوانید بهترین توزیع لینوکس (Linux distribution ) را انتخاب نمایید. اگر با لینوکس تازه آشنا شدهاید و میخواهید یک سیستم عامل جدید برای کامپیوتر شخصی خود داشته باشید، توصیه میکنیم یک توزیع عمومی معروف را انتخاب کنید که به صورت منظم بهروزرسانی شده و برای کارهای روزمره مناسب است.
اما اگر یک کاربر حرفهای در استفاده از لینوکس هستید، طبق لیست فوق، بر اساس نیازتان توزیع مناسب را انتخاب کنید. مثلاً اگر یک سرور خانگی دارید، یا برنامهنویس و توسعهدهنده اپلیکیشن هستید، یا امنیت و حریم خصوصی برایتان مهم است، لینوکس برای هر یک از این موارد، توزیعهای مخصوصی را ارائه کرده است که انتخاب آنها توصیه میشود.
معیارهای انتخاب توزیع لینوکس مناسب چیست؟
برای انتخاب یک توزیع مناسب لینوکس باید چند عامل را در نظر داشت:
برای انتخاب یک توزیع لینوکس بر اساس نوع کاربرد، اول باید دید که جامعه کاربری چه نظراتی در مورد آن توزیع ارائه کردهاند.
جامعه آماری، کاربرانی هستند که قبلاً آن توزیع را نصب کردهاند، تست کردهاند و قابلیتهای آن را در کاربردهای مختلف بررسی نمودهاند.
سازگاری توزیع لینوکس(Linux distribution ) با برنامههای مختلف، حجم آن برای استفاده در سیستمهای قدیمی و ضعیف، تعداد آپدیتهای ارائه شده برای توزیع طی یک دوره مشخص زمانی، گزینههای توسعه توزیع، وجود پاسخ برای سؤالات احتمالی در انجمنها و گروههای موجود در فضای مجازی، معیارهای انتخاب یک توزیع لینوکس مناسب است.
سخن پایانی
در این مقاله، لیستی از توزیعهای لینوکس مناسب برای کاربردهای مختلف را ارائه دادیم. در مورد هر توزیع و قابلیتهای موجود در آن هم مختصراً شرح دادیم. در درجه اول برای انتخاب توزیع مورد نظر خود، باید نوع کاربرد و سطح آن را بسنجید. برای کاربردهای روزمره، مسلماً استفاده از توزیعهای سنگین و حرفهای چندان ایده خوبی نیست. همچنین اگر در استفاده از محیط سیستم عامل لینوکس حرفهای نیستید، نصب توزیعهای پیشرفته برای کاربردهایی مانند شبکه و یا سرور، میتواند شما را سردرگم کند. به همین دلیل بر اساس سطح خود و نوع کاربرد مد نظرتان، و البته با مراجعه به تجربیات سایر کاربران، بهترین توزیع لینوکس (operating system based on the Linux kernel and often core GNU components) را انتخاب نمایید.