پروکسی چیست؟ بررسی انواع Proxy، مزایا، معایب و کاربرد آن

وقتی صحبت از ردپای دیجیتالی به میان می‌آید، پروکسی (Proxy)‌ حکم شنل‌های نامرئی را دارند که کاربران را در پوششی از ناشناختگی برابر چشمان کنجکاو اینترنت مخفی می‌کنند. این دروازه‌بان‌های امنیتی نه تنها آدرس‌های IP را به رمز و راز تبدیل می‌کنند، بلکه مسیریابی ترافیک داده‌ها را به گونه‌ای مدیریت می‌کنند که دسترسی و سرعت را بهینه سازند. اگر خواهان کشف چگونگی و پنهان‌کاری‌های این ابزار پرکشش هستید، این مقاله به شما پاسخ خواهد داد.

 

پروکسی چیست؟

پروکسی به عنوان یک واسطه در ارتباط بین کامپیوتر یا دستگاه کاربر و اینترنت عمل می‌کند، به این صورت که تمامی درخواست‌هایی که از کامپیوتر کاربر ارسال می‌شوند ابتدا به پروکسی می‌روند و پس از عبور از آنجا به اینترنت فرستاده می‌شوند. دروازه پروکسی همچنین پاسخ‌های دریافتی از اینترنت را به کامپیوتر کاربر بازمی‌گرداند. پروکسی‌ها می‌توانند برای مقاصد متعددی استفاده شوند. افزایش امنیت و حریم خصوصی کاربران حین وبگردی، دستکاری در داده‌ها برای دسترسی به محتوای محدودیت جغرافیایی و گاهی اوقات برای کاهش بار ترافیک اینترنتی از کاربردهای معمول پراکسی هستند.

به عنوان مثال، یک شرکت ممکن است از پروکسی برای مدیریت ترافیک اینترنتی و اطمینان از رعایت سیاست‌های امنیتی استفاده کند. پروکسی‌ها این امکان را فراهم می‌آورند که اطلاعات بین کامپیوتر کاربر و منابع اینترنتی به صورت بی‌نام و محافظت شده از تهدیدهای بالقوه منتقل شوند. با عبور دادن ترافیک اینترنتی از طریق یک سرور میانی، آن‌ها می‌توانند آدرس IP واقعی کاربر را پنهان و مسیر ارتباطی را امن‌تر کنند. این توانایی در میان‌گذاری و فیلتر کردن داده‌ها، پروکسی‌ها را به ابزاری مهم در حوزه مدیریت شبکه و حفظ حریم شخصی تبدیل کرده است.

کاربردهای پروکسی

در دنیای متصل امروز، حفظ امنیت و حریم خصوصی در حین استفاده از اینترنت به امری حیاتی تبدیل شده است. پروکسی‌ها به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در شبکه‌های کامپیوتری، نقش مهمی در دستیابی به این اهداف ایفا می‌کنند. در زیر، به تعدادی از کاربردهای متداول پراکسی اشاره شده و برای هر کدام توضیحاتی ارائه شده است:

 

مخفی کردن هویت کاربران

استفاده از پروکسی یک راه موثر برای پنهان کردن آدرس‌های IP است، که به کاربران اجازه می‌دهد بدون شناسایی هویت واقعی خود به وب‌سایت‌ها و سرویس‌ها دسترسی داشته باشند. این امکان پذیر است زیرا ترافیک اینترنت از طریق سرور پروکسی منتقل می‌شود که از آن به عنوان نقطه ارتباطی استفاده می‌کند. این کاربرد می‌تواند به ویژه در دور زدن سانسور اینترنتی و دسترسی به منابع آنلاین با محدودیت‌های مبتنی بر منطقه جغرافیایی مفید باشد.

نظارت و کنترل شبکه

یکی دیگر از مزایای استفاده از پروکسی‌ها، توانایی آن‌ها در نظارت و کنترل ترافیک شبکه است. پروکسی می‌تواند به عنوان یک دروازه امنیتی عمل کند که تمامی داده‌های ورودی و خروجی را بررسی می‌کند تا از بروز نشت اطلاعات و ورود نرم‌افزارهای مخرب جلوگیری کرد. این بررسی‌ها می‌تواند شامل فیلتر کردن محتوا، جلوگیری از دانلود فایل‌های مشکوک و ردیابی تلاش‌های نفوذ به سیستم باشد.

کش کردن داده‌ها و بهبود سرعت دسترسی

استفاده از پراکسی برای ذخیره‌سازی موقت داده‌هایی که بارها و بارها استفاده می‌شوند، عملیات کشینگ را ممکن می‌سازد. این کشینگ به کاربران اینترنتی احتمال می‌دهد به صفحات وب و محتوای آنلاین در زمان کوتاه‌تر و با سرعت بالاتری دسترسی پیدا کنند، که به نوبه خود به بهبود تجربه کاربری و کاهش بار شبکه کمک می‌کند.

افزایش سطح امنیت

پروکسی‌ها امنیت شبکه را با ایفای نقش یک لایه اضافی میان کاربر و اینترنت تقویت می‌کنند. این لایه اضافی می‌تواند در برابر حملات مختلف، از جمله حملات مبتنی بر فیشینگ و دیگر روش‌های نفوذ، سپری محافظ باشد.  فیشینگ (Phishing) یک نوع حمله سایبری است که می‌توانید با مطالعه محتوای "فیشینگ چیست؟"بیشتر با این حمله آشنا شوید. همچنین، با استفاده از سرور پروکسی، آدرس های IP داخلی شبکه پنهان مانده و از این طریق امنیت دستگاه‌های متصل به شبکه تحت پوشش پروکسی بیشتر حفاظت می‌شود.

به اشتراک‌گذاری اتصال اینترنتی

پروکسی‌ها همچنین این قابلیت را دارند که اتصالات اینترنتی را میان چندین کاربر تقسیم کنند. بدین طریق، برای مدیریت منابع و هزینه‌های مرتبط با دسترسی‌های اینترنتی، می‌توان از یک اتصال به صورت مشترک استفاده نمود. این مورد به خصوص برای سازمان‌ها و کسب‌وکارهایی که تعداد زیادی کاربر دارند و نیازمند صرفه‌جویی در هزینه‌های نتورک هستند، بسیار مفید است.

 

پروکسی سرور (proxy server) چیست؟

پراکسی سرور (server that acts as an intermediate between a client and its destination server) یک سرور واسطه است که بین کاربران و اینترنت قرار می‌گیرد. هدف اصلی آن حفاظت از حریم خصوصی و امنیت کاربران با مدیریت ترافیک ورودی و خروجی است. پراکسی نقش یک دروازه ایفا می‌کند و با تنظیم دسترسی به وب‌سایت‌ها و اطلاعات، می‌تواند از ورود هکرها و برنامه‌های مخرب جلوگیری کند. همچنین می‌تواند برای دسترسی به سایت‌هایی با محدودیت‌های جغرافیایی یا سانسور استفاده شود، زیرا پروکسی امکان مخفی کردن یا تغییر آدرس IP واقعی کاربر را فراهم می‌کند.

پروکسی سرور با دریافت درخواست‌های ارتباطی از کاربران (به عنوان مثال، وقتی یک صفحه وب فراخوانی می‌شود) و ارسال آن درخواست‌ها به مقصد مربوطه عمل می‌کند و پس از آن پاسخ را برای کاربر ارسال می‌کند. این عمل سبب می‌شود که صفحات وب، کامپیوتر مستقیم کاربر را تشخیص ندهند و در نتیجه، آدرس IP کاربر پنهان بماند. این ویژگی امکان می‌دهد تا کاربران به صورت ناشناخته وب گردانی کنند یا به محتوایی که ممکن است در موقعیت جغرافیایی آن‌ها مسدود باشد دسترسی پیدا کنند. در نهایت، پروکسی سرور با تنظیم نحوه تعامل کاربران با اینترنت، یک لایه امنیتی اضافی ایجاد می‌کند.

زمانی که کاربر درخواستی ارسال می‌کند، این درخواست ابتدا به پروکسی فرستاده شده و سپس از طرف پروکسی با آدرس آی پی خاص آن به سرویس دهنده نهایی می‌رود و پاسخ به همین ترتیب برمی‌گردد. این امر، استفاده از خدماتی چون گوگل یا مشاهده ویدیو در یوتیوب که در بعضی کشورها محدود است را امکان‌پذیر می‌سازد.

 

انواع پراکسی سرور

سرورهای پروکسی به عنوان واسطه‌ای بین کاربران و سایت‌های مورد نظرشان در اینترنت عمل می‌کنند. انواع مختلفی از پروکسی‌ها وجود دارند که به شرح زیر است:

1. پروکسی فوروارد (Forward Proxy): پروکسی فوروارد (type of proxy server) به کاربران شبکه‌های داخلی امکان می‌دهد داده‌ها را دریافت کرده و وب‌گاه‌ها را فیلتر می‌کند.

2. پروکسی شفاف (Transparent Proxy): فرآیند وبگردی را برای کاربران شفاف و نامحسوس نگه می‌دارد و اغلب بدون اطلاع آن‌ها به کار گرفته می‌شود.

3. پروکسی ناشناس (Anonymous Proxy): مانع از دیده شدن آدرس آی‌پی کاربران توسط سایت‌های مقصد شده و فعالیت‌های کاربر را ناشناس نگه می‌دارد.

4. پروکسی (High Anonymity): هویت کاربران را با سطح بالاتری از ناشناسی حفظ کرده و اطلاعات شخصی‌شان را پیش از اتصال پاک می‌کند.

5. پروکسی تحریف‌کننده (Distorting Proxy): آی‌‌پی‌های کاربران را با آدرس‌های غیرواقعی مخفی می‌سازد تا شبکه‌های مقصد را فریب بدهد.

6. پروکسی مرکز داده (Data Center Proxy): از دیتاسنترها برای اختصاص آی‌‌پی غیر-ISP به کاربران استفاده می‌کند و سرعت بالایی دارند.

7. پروکسی مسکونی (Residential Proxy): آی‌‌پی واقعی از دستگاه‌های فیزیکی فراهم می‌کند تا اعتبار و تراست بالاتری داشته باشند. 

8. پروکسی عمومی (Public Proxy): خدمات رایگان به کاربران ارائه می‌هد اما ممکن است کیفیت پایین و خطرات امنیتی داشته باشند.

9. پروکسی اشتراکی (Shared Proxy): مورد استفاده مشترک چندین کاربر قرار می‌گیرد و هزینه پایین‌تری دارد. 

10. SSL Proxy: برای رمزنگاری داده‌ها استفاده می‌شوند تا امنیت بیشتری را ارائه دهند.

11. Rotating Proxy: در هر اتصال یک آی‌پی منحصر به فرد اختصاص داده م‌شود و برای کاربردهایی مانند اسکریپینگ مناسب است.

12. Reverse Proxy: در مقابل سرورها قرار می‌گیرد و می‌تواند بار ورودی به یک وبسایت را مدیریت کرده و امنیت را افزایش دهد.

 

انواع پروتکل‌های سرور پروکسی

ایجاد یک پل بین کاربر و اینترنت با به‌کارگیری پروتکل‌های مختلفی انجام می‌شودکه هر یک دارای مشخصه‌ها و کاربردهای خاص خود هستند. این پروتکل‌ها نحوه ارتباط بین کاربر و سرویس‌های آنلاین را تعیین می‌کنند و ممکن است با توجه به نیازها؛ به امنیت، ناشناسی و کارایی متفاوت انتخاب شوند. در ادامه برخی از این پروتکل‌های رایج را بیان می‌کنیم:

1. HTTP Proxy: پروتکل معمول و استاندارد برای انتقال داده‌ها در شبکه‌های وب، بیشتر برای اهداف مرور وب به کار می‌رود.

2. HTTPS Proxy: مشابه HTTP Proxy است با این تفاوت که ارتباط رمزنگاری شده و امن‌تری را ارائه می‌دهد، برای تبادل اطلاعات حساس مناسب است. برای آشنایی با این دو پروکسی مهم می‌توانید محتوای "پروتکل‌های HTTP و HTTPS چه تفاوت‌هایی دارند؟ "را مطالعه کنید.

3. SOCKS Proxy: پروتکلی پیشرفته‌تر که می‌تواند پشتیبانی بیشتری از انواع ترافیک شبکه مانند: FTP و تورنت علاوه بر وب برقرار کند.

4. FTP Proxy: برای انتقال فایل‌ها استفاده می‌شود و می‌تواند به مدیریت ترافیک FTP کمک کند.

5. SMTP/POP3 Proxy: برای ارسال و دریافت ایمیل‌ها به کار می‌رود و اغلب در سرورهای شرکتی برای کنترل ترافیک ایمیل استفاده می‌شوند.

6. CGI Proxy: نوع خاصی از پراکسی وب مبتنی بر وب است که به عنوان یک فرم web-based کاربر را قادر می‌سازد تا ناشناس بماند.

7. Transparent Proxy: کاربر پنهان نمی‌ماند و سایت‌های مقصد می‌توانند آدرس IP واقعی کاربر را ببینند، اغلب برای مقاصد کشینگ و اجرای سیاست‌های شبکه به کار می‌رود.

 در حالی که انتخاب پروتکل می‌تواند بر اساس نیاز خاص شما متفاوت باشد، درک تفاوت‌های بین این پروتکل‌ها می‌تواند به بهینه‌سازی امنیت و کارایی استفاده کننده کمک کند. تمام این پروکسی ها را در محتوای "بررسی رایج‌ترین پورت‌های HTTPS" بیشتر بشناسید.

تفاوت پروکسی، VPN و VPS

پروکسی، VPN و VPS سه ابزار مختلف برای هدایت ارتباط اینترنتی هستند؛ با هدف‌ها و ویژگی‌های گوناگون. پروکسی مانند واسطه عملکردی می‌کند، که آدرس IP کاربر را مخفی می‌کند اما کل ترافیک اینترنتی را رمزنگاری نمی‌کند، پس از امنیت کمتری در برابر نفوذ دارد. VPN شبکه خصوصی مجازی است که ترافیک اینترنتی را رمزگذاری می‌کند، موجب مخفی ماندن هویت و فعالیت آنلاین کاربر در برابر نظاره‌گران می‌شود و سطح امنیت بالاتری را فراهم می‌کند.

در مقابل، VPS نوعی سرویس میزبانی مجازی است که به کاربر اجازه دسترسی به سرور اختصاصی مجازی را می‌دهد و می‌تواند برای اهداف متنوع‌تری فراتر از مخفی کردن IP یا دور زدن سانسور، مثل میزبانی وبسایت‌ها یا اپلیکیشن‌ها استفاده شود. تفاوت عمده آن‌ها در روش ارتباط میان کاربر و اینترنت و سطح امنیت و حریم خصوصی‌شان است.

جدول زیر تفاوت‌های کلیدی بین سرور پروکسی، VPN و سرور مجازی را توضیح می‌دهد.

 

پروکسی، VPN یا VPS ؛ کدامیک؟

در دنیای دیجیتال، ابزارهایی نظیر پروکسی، VPN و VPS برای دسترسی امن به اینترنت و دور زدن محدودیت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، که هرکدام با توجه به امنیت و کاربری‌های مختلف، امکانات ویژه‌ای ارائه می‌دهند.

1. پروکسی: اگر هدف شما فقط دور زدن محدودیت‌های ساده جغرافیایی یا مخفی کردن آدرس IP خود برای کارهایی با نیاز به امنیت کم است، ممکن است استفاده از پروکسی کافی باشد. با این حال، توجه داشته باشید که پروکسی‌ها ترافیک را رمزنگاری نمی‌کنند و بنابراین در برابر شناسایی و نظارت آسیب‌پذیرتر هستند.

2. VPN: اگر امنیت و حفظ حریم خصوصی برای شما مهم است و می‌خواهید از سانسور دوری کنید، احتمالاً  virtual private network گزینه بهتری است. وی پی ان (virtual network extending a single private network across a public network like the Internet, appearing to users as a private network) کلیه ترافیک اینترنتی شما را رمزنگاری می‌کند و این امکان را می‌دهد که بدون نگرانی از شناسایی، به طور مطمئن در اینترنت فعالیت کنید.

3. VPS: اگر به منابع سرور مختص به خود نیاز دارید و می‌خواهید کنترل بیشتری روی محیط میزبانی داشته باشید، یا قصد دارید اپلیکیشن‌ها، وبسایت‌ها یا سرویس‌هایی را میزبانی کنید، virtual private server انتخاب مناسبی است. همچنین می‌توانید از سرور مجازی (one of many virtual machines running on a single computer) به صورت پروکسی خصوصی یا VPN شخصی استفاده کنید، اما نیاز به تنظیمات پیچیده‌تری دارد. برای آشنایی بیشتر با موضوع سرور مجازی و کاربردهای آن می‌توانید محتوای "سرور مجازی چیست؟" را مطالعه کنید.

 

مزایا و معایب استفاده از Proxy

پروکسی‌ها ابزارهایی هستند که به عنوان واسطه بین کاربر و اینترنت عمل می‌کنند. با پنهان کردن آدرس IP واقعی، امکان گشت و گذار ناشناس را فراهم می‌کنند و به افراد اجازه می‌دهند به محتوایی که ممکن است در منطقه آن‌ها مسدود شده باشد، دسترسی پیدا کنند. با این حال، استفاده از پروکسی‌ها هم مزایا و هم معایبی دارد.

مزایای استفاده از پروکسی‌ها:

1. حفظ حریم خصوصی: با پنهان کردن IP، کاربران می‌توانند تا حد زیادی از ردیابی آنلاین و نظارت اجتناب کنند.

2. دسترسی به محتوای مسدود شده: پروکسی‌ها به کاربران امکان می‌دهند محدودیت‌های جغرافیایی را دور زده و به وب‌سایت‌ها و خدمات مسدود شده دسترسی پیدا کنند.

3. تقویت امنیت: پروکسی‌ها می‌توانند در برابر تهدیدات آنلاین مانند حملات مبتنی بر مکان یا شناسایی محافظت کنند.

4. مدیریت پهنای باند: برخی پروکسی‌ها می‌توانند ترافیک شبکه را مدیریت و پهنای باند را بهینه کنند.

5. کاهش زمان بارگزاری: پروکسی‌ها با ذخیره‌سازی نسخه‌های کَش شده از وب‌سایت‌ها می‌توانند زمان بارگزاری صفحات را کاهش دهند.

معایب استفاده از پروکسی‌ها:

1. کاهش سرعت: برخی پروکسی‌ها ممکن است به دلیل مسیریابی ترافیک از طریق سرور دیگر، سرعت اتصال را کند کنند.

2. مسائل امنیتی: استفاده از پروکسی‌های رایگان و غیرقابل اعتماد می‌تواند خطرات امنیتی ایجاد کند، زیرا داده‌های واسطه‌ای ممکن است ثبت و نگهداری شوند.

3. بی ثباتی: پروکسی‌های رایگان اغلب ناپایدار و غیرقابل اتکا هستند و ممکن است سرویس‌ها به طور ناگهانی قطع شود.

4. سازگاری محدود: پروکسی‌ها ممکن است با برنامه‌های خاص یا راه‌حل‌های فناوری اطلاعات سازمانی سازگار نباشند.

5. مشکلات ردیابی: داده‌های ذخیره شده در کَش پراکسی ممکن است شامل اطلاعات حساسی باشد که در صورت دسترسی ناخواسته می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند.

 

نتیجه گیری

در پایان این سفر از دنیای پروکسی‌ها، فهمیدیم که چگونه این سپرهای مجازی در حالی که سرعت و بهره‌وری اینترنت را افزایش می‌دهند، چون سدی در برابر تهدیدهای امنیتی و نظارت‌های گسترده عمل می‌کنند و می‌توانند با استتار آدرس‌های IP و فراهم آوردن دسترسی به محتوای محدود شده به کاربران امکانات استفاده ارائه دهند. بررسی انواع Proxy، مزایا و معایب آن‌ها، و مقایسه‌شان با سایر ابزارهای حریم خصوصی مانند VPN و VPS، ما را به این درک رساند که هر یک از این فناوری‌ها می‌توانند متناسب با نیاز و شرایط خاص کاربران، انتخاب‌های متفاوتی باشند. اینک این مقاله، با ارائه تصویری گسترده و دقیق از ساختار و عملکرد پروکسی‌ها، شما خواننده را برای اتخاذ تصمیم‌های آگاهانه در بستر اینترنتی آماده‌تر ساخته است.