لینوکس چیست؟ آشنایی با سیستم عامل لینوکس

هرگاه سخن از امنیت سیستم عامل به میان می‌آید، نام لینوکس با اختلاف در صدر سیستم عامل ها قرار می‌گیرد، به گونه‌ای که بسیاری از ابرکامپیوترها و سیستم‌های سطح سرور از این سیستم عامل استفاده می‌کنند. از گوشی‌های هوشمند گرفته تا خودروها، لوازم‌خانگی، کامپیوترها رومیزی خانگی تا سرورهای سازمانی، سیستم عامل لینوکس در همه‌جا وجود دارد. لینوکس از اواسط دهه 1990 وجود داشته است و از آن زمان به یک پایگاه کاربری جهانی تبدیل شده است.

لینوکس در واقع در همه‌جا وجود دارد: در تلفن‌های همراه، ترموستات‌ها، ماشین‌ها، یخچال‌ها، دستگاه‌های Roku و حتی تلویزیون منزل شما! همچنین در زمینه اینترنت، تمامی 500 ابرکامپیوتر برتر جهان و بورس‌های جهانی روی این سیستم عامل اجرا می‌شوند. برای آشنایی بیشتر با ویژگی‌ها، مزایا و معایب و ساختار این سیستم عامل تا انتهای این مقاله همراه ما باشید. اگر علاقه دارید با مفهموم سیستم عامل آشنا شوید توصیه میکنیم قبل از هرچیزی محتوای "سیستم عامل چیست؟" را مطالعه کنید.

 

Linux چیست؟

سیستم‌عامل رایانه لینوکس (family of Unix-like operating systems that use the Linux kernel and are open source) نیز مانند ویندوز، iOS و Mac OS یک سیستم عامل است. در واقع، یکی از محبوب‌ترین پلتفرم‌های دنیا یعنی اندروید، توسط سیستم عامل لینوکس پشتیبانی می‌شود. سیستم عامل نرم‌افزاری است که تمام منابع سخت‌افزاری مرتبط با کامپیوتر دسکتاپ یا لپ‌تاپ شما را مدیریت می‌کند. به بیان ساده، سیستم عامل ارتباط بین نرم‌افزار و سخت‌افزار شما را مدیریت می‌کند. بدون سیستم عامل (OS)، نرم‌افزار کار نمی‌کند. لینوکس شناخته‌شده‌ترین و پرکاربردترین سیستم عامل متن باز است. لینوکس به عنوان یک سیستم عامل، نرم‌افزاری است که در زیر تمامی نرم‌افزارهای دیگر رایانه قرار می‌گیرد و درخواست‌های آن برنامه‌ها را دریافت کرده و این درخواست‌ها را به سخت‌افزار رایانه منتقل می‌کند.

 

تاریخچه لینوکس

Linus Torvalds زمانی که در دانشگاه هلسینکی فنلاند بود کار روی لینوکس را به عنوان جایگزینی برای سیستم عامل Minix آغاز کرد. توروالدز کار انجام شده بر روی پروژه گنو را در سال 1983 تکمیل کرد. در این پروژه یک سیستم عامل کامل و سازگار با یونیکس متشکل از نرم‌افزار رایگان ایجاد و طراحی شده بود. با این حال تا زمانی که توروالدز به دنبال جایگزینی برای Minix بود، کار روی گنو به پایان نرسیده بود و او را بر آن داشت تا یک هسته سیستم عامل جایگزین به نام لینوکس را طراحی نماید. توروالدز هسته لینوکس را در سپتامبر 1991 منتشر کرد.

پس از آن گروهی از توسعه‌دهندگان برای ادغام گنو با هسته توروالدز با هدف ایجاد یک سیستم عامل کامل و رایگان که مجموعاً به نام لینوکس شناخته می‌شود، کار کردند. در حالی که لینوکس هنوز از ویندوز و سیستم عامل Mac در کاربردهای کامپیوتر دسکتاپ عقب است، اما در کاربردهای سرور و سیستم‌های تعبیه شده، یک پیش تاز محسوب می‌شود.

 

ساختار لینوکس

سیستم عامل Linux چندین مؤلفه مختلف را شامل می‌شود، از جمله:

• بوت لودر: بوت لودر وظیفه مدیریت فرآیند بوت کامپیوتر و راه‌اندازی هسته لینوکس را بر عهده دارد. همچنین می‌توان از آن برای مدیریت سیستم‌هایی که بیش از یک سیستم عامل را بوت می‌کنند استفاده کرد.
• هسته یا کرنل: هسته سیستم لینوکس، دسترسی به شبکه را کنترل می‌کند، فرآیندها یا برنامه‌ها را برنامه‌ریزی کرده، دستگاه‌های جانبی را مدیریت کرده و بر تمامی سرویس‌های سیستم فایل نظارت می‌کند. هسته لینوکس نرم‌افزاری است که مستقیماً با سخت‌افزار کامپیوتر در ارتباط است.

• سیستم Init: اولین فرآیندی که پس از بارگیری هسته اجرا می‌شود. سیستم init، سیستم را مقداردهی اولیه می‌کند تا بتواند فرآیندهای مختلف را اجرا کند. Init یک برنامه است که به عنوان فرآیند والد برای سایر فرآیندهای در حال اجرا در سیستم عمل می‌کند.

Init را می‌توان به گونه‌ای پیکربندی کرد که فرآیندهای خاصی را در زمان مشخصی شروع کند. به عنوان مثال، هنگامی که سیستم یک وب سرور را اجرا می‌کند، سیستم init را می‌توان برای بارگیری تمام نرم‌افزارهای وب سرور ضروری پیکربندی کرد.

• Daemons: این برنامه‌ای است که در پس‌زمینه اجرا می‌شود و درخواست‌های یک سرویس را مدیریت می‌کند. وب سروری که بر روی سرور لینوکس اجرا می‌شود، برای دریافت درخواست‌های وب سرور به برنامه Daemon که معمولاً httpd نامیده می‌شود، نیاز دارد.
• سرور گرافیکی: این بخش، نرم‌افزاری است که نحوه نمایش گرافیک روی کامپیوتر را کنترل می‌کند. بدون سرور گرافیکی، کاربران فقط می‌توانند از طریق یک رابط خط فرمان با سیستم لینوکس تعامل داشته باشند.

X Window System که با نام‌های X11 یا X نیز شناخته می‌شود، رایج‌ترین سرور گرافیکی برای لینوکس است. X به عنوان یک سرور Daemon در سیستم اجرا می‌شود و زمانی که خروجی گرافیکی مورد نیاز است، توسط برنامه‌ها فراخوانی می‌گردد.

• محیط دسکتاپ: این بخش هم مجموعه‌ای از برنامه‌ها و کنترل‌های رابط کاربری است که کاربران هنگام استفاده از لینوکس به عنوان یک پلتفرم دسکتاپ با آن‌ها تعامل دارند. دسترسی به محیط دسکتاپ معمولاً از طریق X Window System یا سیستم گرافیکی دیگری کنترل می‌شود.

هر محیط دسکتاپ دارای ظاهر متمایزی است، از جمله نحوه نمایش و اجرای عناصر گرافیکی مانند پنجره‌ها، منوهای کشویی و فایل‌ها. محیط دسکتاپ همچنین شامل مجموعه‌ای از برنامه‌های پیش‌فرض برای مدیریت فایل‌ها و پوشه‌ها، ویرایش متن، اجرای خط فرمان و سایر عملیات رایج است.

• اپلیکیشن: این بخش هم نرم‌افزاری است که در حین و بعد از نصب اولیه لینوکس نصب می‌شود. اکثر توزیع‌های لینوکس شامل هزاران برنامه مختلف، برای سرورهای شبکه و دسکتاپ هستند.

 

چرا باید از لینوکس استفاده کرد؟ 

این یکی از سؤالاتی است که در مورد سیستم‌های لینوکس همواره پرسیده می‌شود. اگر سیستم عامل ساده‌ای مانند ویندوز داریم، چرا از یک سیستم عامل متفاوت و کمی پیچیده استفاده می‌کنیم؟

در پاسخ باید گفت که ویژگی‌های مختلفی در سیستم‌های لینوکس وجود دارد که آن را کاملاً متفاوت و یکی از پرکاربردترین سیستم‌های عامل معرفی می‌کند. اگر می‌خواهید از شر ویروس‌ها، بدافزارها، کاهش سرعت، خرابی‌ها، تعمیرات پرهزینه و بسیاری موارد دیگر خلاص شوید، لینوکس ممکن یک راه‌کار عالی خواهد بود. علاوه بر این، لینوکس مزایای مختلفی را نسبت به سایر سیستم‌های عامل ارائه می‌دهد و ما مجبور نیستیم برای آن هزینه‌ای بپردازیم. بیایید نگاهی بیندازیم به برخی از ویژگی‌های خاص لینوکس:

رایگان و متن باز بودن

اکثر سیستم‌های عامل در فرمت کامپایل شده ارائه می‌شوند به این معنی که کد منبع اصلی از طریق برنامه‌ای به نام کامپایلر اجرا می‌شود که کد منبع را به زبانی که کامپیوتر می‌شناسد ترجمه می‌کند. اصلاح این کد کامپایل شده کار سختی است. از سوی دیگر، سیستم عامل متن باز کاملاً متفاوت است. کد منبع همراه با نسخه کامپایل شده در این سیستم عامل گنجانده شده و این امکان را می‌دهد تا هر کسی که دانشی در این زمینه دارد، آن را اصلاح کند. به طور خلاصه، لینوکس یک سیستم عامل است که اصطلاحاً «برای مردم و توسط مردم» است.

 

امن بودن

لینوکس از گزینه‌های امنیتی مختلفی پشتیبانی می‌کند که شما را از شر ویروس‌ها، بدافزارها، کاهش سرعت و خرابی‌ها نجات می‌دهد. علاوه بر این، این سیستم عامل از داده‌های شما محافظت می‌کند. ویژگی امنیتی لینوکس دلیل اصلی استقبال توسعه‌دهندگان و صاحبان سرورها از آن است. البته لینوکس هم کاملاً ایمن نیست، اما نسبت به سایر سیستم‌های عامل مرسوم، آسیب‌پذیری کمتری دارد. در این محیط، هر برنامه نیاز به مجوز توسط کاربر مدیر دارد. تا زمانی که مدیر رمز عبور دسترسی را ارائه ندهد، ویروس یا هر برنامه دیگری نمی‌تواند اجرا شود. سیستم‌های لینوکس به هیچ برنامه آنتی‌ویروسی نیاز ندارند.

 

مناسب بودن برای توسعه‌دهندگان

لینوکس برای توسعه‌دهندگان مناسب است، زیرا تقریباً از تمام "زبان‌های برنامه‌نویسی" پرکاربرد مانند C/C++، Java، Python، Ruby و غیره پشتیبانی می‌کند. علاوه بر این، با طیف گسترده‌ای از اپلیکیشن‌های مفید برای توسعه سازگار است. توسعه‌دهندگان دریافتند که ترمینال لینوکس بسیار بهتر از خط فرمان ویندوز است، بنابراین، آن را به خط فرمان ویندوز ترجیح می‌دهند. همچنین، پشتیبانی از SSH به مدیریت سریع سرورها کمک می‌کند. اگر با مفهموم SSH آشنایی ندارید میتوانید محتوای "SSH چیست و چه کاربردی دارد؟" را مطالعه کنید.

 

انعطاف‌پذیر بودن

لینوکس یک OS انعطاف‌پذیر است، زیرا می‌توان از آن برای اپلیکیشن‌های دسکتاپ، سیستم‌های تعبیه شده و برنامه‌های سرور استفاده کرد. می‌توان از لینوکس به عنوان سیستم عامل یک ساعت مچی تا یک ابرکامپیوتر استفاده کرد. همه‌جا در تلفن‌ها، لپ‌تاپ‌ها، کامپیوترهای شخصی، اتومبیل‌ها و حتی در یخچال‌های ما، لینوکس وجود دارد. علاوه بر این، این سیستم عامل از گزینه‌های مختلف سفارشی‌سازی پشتیبانی می‌کند.

 

منظور از توزیع لینوکس چیست؟

لینوکس دارای چندین نسخه مختلف برای هر نوع کاربری است. از کاربران جدید گرفته تا کاربران حرفه‌ای، نسخه‌های مختلف برای هر سطح کاربری ارائه شده است. به این نسخه‌های لینوکس، توزیع یا به شکل کوتاه distros می‌گویند. تقریباً هر توزیع لینوکس را می‌توان به صورت رایگان دانلود کرد، روی دیسک یا درایو USB ذخیره نمود و به راحتی انتقال داد و روی یک سیستم دیگر نصب کرد. بسیاری از توسعه‌دهندگان، سیستم عامل لینوکس را اصلاح کرده و توزیع‌های لینوکس خود را ایجاد کرده‌اند. این توزیع‌ها را در محتوای"توزیع های لینوکس" می‌توانید به صورت کامل مطالعه کنید.

توزیع‌های لینوکس زیادی در بازار موجود است که جنبه متفاوتی از سیستم عامل لینوکس را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. ما می‌توانیم هر توزیعی را با توجه به نیاز خود انتخاب کنیم. برخی از انواع سیستم عامل لینوکس عبارت‌اند از:

• LINUX MINT
• MANJARO
• DEBIAN
• UBUNTU
• ANTERGOS
• SOLUS
• FEDORA
• ELEMENTARY OS
• OPENSUSE

برای مبتدیان، توزیع Ubuntu و Linux Mint توصیه می‌شود و برای توسعه‌دهندگان ماهر، Debian و Fedora انتخاب خوبی خواهد بود. هر توزیع ساختار متفاوتی از دسکتاپ دارد. برخی رابط‌های کاربری بسیار مدرن را انتخاب می‌کنند (مانند GNOME و Pantheon)، در حالی که برخی توزیع‌های دیگر از محیط دسکتاپ سنتی‌تر استفاده می‌کنند (مانند KDE).

پوسته و شل چیست؟

سیستم عامل لینوکس برخلاف سیستم عامل های ویندوز و مکینتاش، قابلیت تغییر ظاهر ابزارهای پوسته دسکتاپ را دارد. برای لینوکس دسکتاپ‌های زیادی توسعه پیدا کرده که محبوب‌ترین آن‌ها GNOME بوده است. البته بعد از گنوم هم چندین پوسته دیگر به محبوبیت رسیدند. توسعه‌دهندگان خلاق لینوکس، پوسته‌های ویندوز و مکینتاش را شبیه سازی کرده‌اند و از این رو اگر وارد آن‌ها شوید، اصلاً احساس غریبی نمی‌کنید.

در ادامه آن‌ها را نام می‌بریم:

• Gnome
• Xfce
• Unity
• KDE Plasma
• LXQT
• Cinnamon
• Mate
• Pantheon
• Deepin
• Enlightenment

 

انواع سیستم عامل لینوکس از نظر کاربرد

سیستم عامل های موبایلی

از آنجا که سیستم عامل اندروید (Android) بر پایه هسته لینوکس طراحی شده و تمامی امکانات لینوکس را به همراه دارد، می‌توان گفت که بالای نیمی از مردم جهان در جیب خود یک سیستم عامل لینوکس را حمل می‌کنند. از همین‌جا می‌توان به محبوبیت لینوکس پی برد. البته سیستم عامل های موبایلی دیگری مانند آبونتو تاچ، پور، موبیان، پلاسما، پست مارکت، لاینیج، فایرفاکس او اس، سیل فیش، کای، کالی او اس و ... بر پایه لینوکس ساخته شده‌اند اما اندروید با حمایت پر قدرت شرکت گوگل و استراتژی‌های بازاریابی و توسعه آن، توانست به محبوبیت بسیار بالایی دست پیدا کند.

البته نمی‌توان سرمایه عظیم گوگل را برای توسعه اندروید نادیده گرفت. عموماً یک سیستم عامل به مقدار اپلیکیشن‌هایی که برای آن موجود است، محبوب می‌شود و گوگل برای اندروید، بر روی گوگل پلی سرمایه گذاری بزرگی کرد تا اپلیکیشن‌های آن را به صورت نامحدود افزایش دهد.

سیستم عامل های دسکتاپ

این سیستم عامل ها برای کامپیوترهای رومیزی و لپ‌تاپ‌ها طراحی می‌شوند. در دنیای لینوکس، توزیع‌های لینوکسی بسیار زیادی طراحی و منتشر شده‌اند که محبوب‌ترین آن‌ها آبونتو است. اوبونتو (linux distribution developed by Canonical) از ریشهٔ دبیان یک توزیع گنو/لینوکس بر مبنای دبیاناست که به دلیل حمایت شرکت Canonical از محبوبیت بالایی برخوردار است و هر روز به‌روزرسانی می‌شود؛ اما همین سیستم عامل آن‌قدر قدرتمند و قوی است که خود سر شاخه بسیاری از سیستم عامل های دیگر مانند آبونتو استودیو (Ubuntu Studio)، لینوکس مینت (Linux Mint) و زُرین (Zorin) شده است. اگر علاقه دارید در مورد ابونتو بیشتر بدانید محتوای "اوبونتو چیست؟" را بخوانید.

از میان همه سیستم عامل های لینوکسی، زُرین از همه نظر خوش درخشیده؛ سیستم عامل زُرین نمای تمامی سیستم عامل های دیگر را شبیه سازی کرده و در صورتی که قصد مهاجرت از سیستم عامل ویندوز به لینوکس را داشته باشید، زُرین و مینت بهترین گزینه‌ها هستند.

سیستم عامل های سرور

سیستم عامل‌های سرور بیشتر برای خدمات آنلاین مانند سرویس‌های نگهداری وب‌سایت (Hosting) و یا محیط‌های ذخیره ابری (Cloud) و یا پردازش‌های ابری کاربرد دارند. این نوع سیستم عامل ها معمولاً به صورت یک وظیفه‌ای استفاده می‌شوند و فقط برای اجرا یک سرویس به صورت کلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته در مواردی هم از ترکیب دو یا سه وظیفه از آن‌ها استفاده می‌شود؛ اما در کل در این سیستم عامل ها بیشتر امنیت سرویس ها مد نظر گرفته می‌شود. چون قرار نیست مانند کامپیوترهای شخصی کارهای مختلف انجام دهند. برای این سیستم عامل ها امنیت داده‌ها و اطلاعات از اهمیت بالایی برخوردار است؛ بنابراین حتی مهم نیست که از کدام پوسته و شل استفاده می‌شود. در سیستم عامل های سرور دسکتاپ بیشتر جنبه نظارت دارد تا کار مداوم. در میان این نوع سیستم عامل ها، آبونتو سرور (Ubuntu-Server)، رد هات (Red Hat) و سوسه (Suse) از محبوبیت بالایی برخوردار هستند. بهترین سیستم عامل‌های سرور را در محتوای "بهترین سیستم عامل برای سرور چیست؟" می‌توانید مطالعه کنید.

 

نرم‌افزارهای لینوکسی

در ده سال اخیر دنیای برنامه نویسی پیشرفت‌های بسیار زیادی کرده است. از جمله این پیشرفت‌ها می‌توان به دو عامل مهم اشاره داشت: اول این‌که نرم‌افزارها در حال رایگان شدن هستند؛ به این معنی که نرم‌افزارها هزینه‌های خود را از راه‌های هوشمندانه‌تری مانند امکانات ویژه و اجاره لایسنس به‌روزرسانی و پشتیبانی به دست می‌آورند؛ که این خودش به‌تنهایی به روند رشد و توسعه آن‌ها کمک بسیار زیادی می‌کند. دوم این‌که نرم‌افزارها در حال اجرای Crass Platform هستند؛ به این معنی که نرم‌افزارها بر روی همه سیستم عامل ها اجرا می‌شوند؛ البته به‌جز نرم‌افزارهای تجاری که فقط در لینوکس و مکینتاش اجرا می‌شوند. جالب اینجاست که توسعه‌دهندگان خلاق لینوکس، نرم‌افزارهای تجاری را در لینوکس بازنویسی کرده‌اند و این خود موجب شده تا لینوکس چیزی از دیگر سیستم عامل های تجاری کم نداشته باشد.

از همه این‌ها که بگذریم، برای لینوکس ابزاری به نام Wine وجود دارد که نرم‌افزارهای ویندوز را بر روی لینوکس به صورت کاملاً Native اجرا می‌کند؛ بنابراین می‌توان گفت که لینوکس از نظر نرم‌افزار هم چیزی کم ندارد. علاوه بر این‌که بعضی از نرم‌افزارهای شبیه سازی شده برای لینوکس خیلی بهتر از نسخه‌های تجاری کار می‌کنند و حتی تدریس می‌شوند.

در لیست زیر نرم‌افزارهای حرفه‌ای و مشابه را مرور می‌کنیم:

Ardour Music Studio:  آردور (free Digital Audio Workstation) محیط کار صوتی دیجیتال متن‌باز است که استودیو موسیقی کامل را در خود دارد و جایگزین مناسبی برای Cubase و Studio One است. این نرم‌افزار می‌تواند پلاگین‌های مهم افکت و سینت صدا را اجرا کند. به علاوه در خود پک کامل افکت و ادیت صدا دارد.

Blender: بلندر (free and open-source 3D computer graphics software) نرم‌افزار رایگان و منبع‌باز سه‌بعدی گرافیک رایانه‌ای است که در مقابل نرم‌افزارهای حرفه‌ای مانند 3Ds Max و Cinema 4D قرار دارد. این نرم‌افزار به عنوان یک نرم‌افزار تدوین هم استفاده می‌شود.

libreoffice: یکی از بهترین نرم‌افزارهای مجموعه آفیس لیبره‌آفیس (office suite supported by the free software community) است که در مقابل مجموعه نرم‌افزار Office قرار گرفته و مجموعه رایگان و منبع‌باز آفیس محسوب می‌شود.

GIMP: گیمپ (image retouching and editing tool) نرم‌افزاری آزاد و متن‌باز برای ویرایش و روتوش تصاویردر مقابل Photoshop ایجاد شده تا جایگزینی برای ویرایش تصویر در لینوکس باشد.

DaVinci Resolve: داوینچی‌ریزالو (video editing software originally authored by DaVinci Systems and developed by Blackmagic Design) یک نرم‌افزار قدرتمند برای تدوین و اصلاح رنگ ویدیو است و در مقابل نرم‌افزار Premier قرار دارد.

Lightworks: نرم‌افزار اصلاح رنگ تصاویر Lightworks در مقابل نرم‌افزار Adobe Lightroom طراحی شده است.

Flowblade: یک افزار تدوین ویدیو شبیه به Ulead Video Studio است.

Nuke: یک جایگزین حرفه‌ای برای نرم‌افزار After Effects است که می‌تواند تمامی امکانات افتر افکت را در خود شبیه سازی کند.

: این نرم‌افزارها به‌جای AutoCAD طراحی شده‌اند و جالب است که تعداد آن‌ها هم کم نیست.

تنها عاملی که باعث محبوبیت نرم‌افزارهای تجاری می‌شود، وجود افزودنی‌هایی است که برای آن‌ها وجود دارد. قطعاً شرکت‌های بزرگ تجاری برای این افزودنی‌ها سرمایه گذاری کرده‌اند، در حالی که شرکت‌های پشتیبان لینوکس بسیار کمتر از ویندوز و مکینتاش است؛ اما با این حال هنوز هم بسیاری از برنامه نویسان خوش ذوق برای برنامه‌های لینوکس افزودنی طراحی می‌کنند. به همین دلیل کاربران لینوکس با کاربران ویندوز و مکینتاش در جهان برابری می‌کند و حتی در این چند سال اخیر بیشتر هم شده، چرا که کاربران دلیلی نمی‌بینند که برای ابزارهایی که رایگان است، پول اضافه‌ای پرداخت کنند. از این رو شرکت‌هایی مثل مایکروسافت و اپل به تولید محصولات سخت‌افزاری مانند ایکس باکس و VR روی آورده‌اند. همچنین بیشتر این نرم‌افزارها Cross Platform هستند و بر روی همه سیستم عامل ها اجرا می‌شوند.

 

کاربردهای تجاری لینوکس

بعضی از شرکت‌های بزرگ مانند سونی و خود مایکروسافت از لینوکس برای محصولات خود استفاده می‌کنند؛ زیرا لینوکس می‌تواند به راحتی روی همه سخت‌افزارها اجرا شود و علاوه بر این‌که رایگان است و بیشتر کامپوننت‌های آن از قبل آماده و طراحی شده‌اند و همین ویژگی‌ها باعث صرفه‌جویی میلیارد دلاری در تولید محصولات می‌شود. برای مثال شرکت سونی و برای کنسول بازی خود یعنی PlayStation و شرکت نینتندو برای GameCube از لینوکس استفاده کرده‌اند.

بیشتر شرکت‌هایی که محصولاتی با عنوان اینترنت اشیاء یا هوش مصنوعی تولید می‌کنند، برای اجرای کدهای سخت‌افزاری محصول خود از نسخه‌های لینوکس کم‌حجم مانند Raspberry pi استفاده می‌کنند که نیازی به دسکتاپ نداشته باشد و یا تنها یک LED متنی را پشتیبانی کند. بیشتر مودم‌هایی که در خانه استفاده می‌کنیم، برای اجرای کدهای خود از یک لینوکس بسیار کم‌حجم 5 یا 10 مگابایتی استفاده می‌کنند و سرویس تنظیمات مودم هم از همین بخش برای اجرا در مرورگر باز می‌شود.

مزایا و معایب لینوکس

برخی از مزایای استفاده از لینوکس عبارت‌اند از:

• نرم‌افزار متن باز: هسته لینوکس تحت مجوز نرم‌افزار متن باز GNU GPL منتشر شده است. اکثر توزیع‌ها شامل صدها اپلیکیشن هستند که تقریباً در هر دسته‌بندی گزینه‌های زیادی وجود دارد. بسیاری از توزیع‌ها همچنین شامل نرم‌افزارهای اختصاصی هستند، مانند درایورهای دستگاه ارائه شده توسط سازندگان، برای پشتیبانی از سخت‌افزارها و غیره.
• هزینه‌های صدور مجوز: برخلاف سیستم‌های عامل Microsoft Windows یا Apple macOS، لینوکس هیچ هزینه مجوزی ندارد. در حالی که پشتیبانی سیستم با پرداخت هزینه از سوی بسیاری از فروشندگان لینوکس در دسترس است، خود سیستم عامل لینوکس برای کپی و استفاده کاملاً رایگان است. برخی از سازمان‌های فناوری اطلاعات با تغییر نرم‌افزار سرور خود از یک سیستم عامل تجاری به لینوکس، صرفه‌جویی قابل‌توجهی در هزینه‌های خود کرده‌اند.

• قابلیت اطمینان: لینوکس یک سیستم عامل قابل‌اعتماد است و با پروتکل‌های امنیتی به خوبی پشتیبانی می‌شود. لینوکس همچنین یک سیستم عامل پایدار در نظر گرفته می‌شود، به این معنی که در اکثر شرایط می‌تواند بدون مشکل اجرا شود.
• سازگاری با نسخه‌های پیشین: لینوکس و سایر نرم‌افزارهای متن باز معمولاً بر اساس پروتکل‌های امنیتی و کاربردی به‌روزرسانی می‌شوند، در حالی که عملکرد اصلی خود را حفظ می‌کنند. پیکربندی‌ها و اسکریپت‌های پوسته در این سیستم عامل بدون تغییر هستند، حتی زمانی که به‌روزرسانی نرم‌افزار اعمال می‌شود. به این ترتیب این سیستم عامل با کلیه نسخه‌های قبلی خود و اپلیکیشن‌های خود سازگار است.

• انتخاب‌های متعدد: وجود صدها توزیع مختلف، هزاران اپلیکیشن و گزینه‌های بی‌شمار برای پیکربندی، کامپایل و اجرای لینوکس بر روی هر پلتفرم سخت‌افزاری، امکان بهینه‌سازی لینوکس را برای هر برنامه‌ای به وجود آورده است.

 

در کنار این مزایا، سیستم عامل لینوکس یک سری معایب هم دارد که عبارت‌اند از:

• نبود استاندارد تعیین شده: هیچ نسخه استانداردی از لینوکس وجود ندارد که برای بهینه‌سازی لینوکس به منظور اجرای برنامه‌های خاص ارائه شده باشد. در نتیجه استفاده از این سیستم عامل ممکن است در برخی از موارد پیچیده باشد.
• هزینه‌های پشتیبانی: در عین حال که یک سازمان یا شخص حقیقی می‌تواند لینوکس را رایگان و بدون هزینه مجوز خریداری کند، اما پشتیبانی آن رایگان نیست. اکثر توزیع‌کنندگان لینوکس سازمانی مانند SUSE و Red Hat قراردادهای پشتیبانی ارائه می‌دهند. بسته به شرایط، این هزینه‌های مجوز می‌تواند تا حدی سنگین باشد.
• نرم‌افزار اختصاصی: نرم‌افزار اختصاصی دسکتاپ مانند مایکروسافت آفیس را نمی‌توان در کامپیوترهای تحت لینوکس استفاده کرد و موارد مشابه دیگری از نرم‌افزارها هم وجود دارد که بر روی لینوکس قابل‌اجرا نیستند.
• سخت‌افزار پشتیبانی نشده: در حالی که بسیاری از تولیدکنندگان سخت‌افزار درایورهای لینوکس را برای محصولات خود در دسترس قرار می‌دهند، برخی دیگر تنها درایور مخصوص نسخه ویندوز یا Mac را ارائه می‌دهند.
• یادگیری دشوارتر: بسیاری از کاربران برای یادگیری استفاده از دسکتاپ لینوکس یا برنامه‌های مبتنی بر لینوکس دچار مشکل می‌شوند.

 

سخن پایانی

لینوکس یک سیستم عامل قوی به خصوص از دیدگاه امنیتی است. این ویژگی باعث شده است که اغلب برای سرورهای امنیتی، ابرکامپیوترها و کاربردهای نظامی از این سیستم عامل استفاده شود. متن باز بودن خود سیستم عامل ویژگی دیگری است که لینوکس را در مقایسه با سایر سیستم‌های عامل متمایز می‌سازد. در این مقاله بررسی کردیم که مزایا و معایب سیستم عامل لینوکس چیست.

پشتیبانی گسترده از اپلیکیشن‌ها و وجود هزاران توزیع توسعه یافته توسط خود کاربران که به اشتراک گذاشته شده است، لینوکس را به یک سیستم عامل پرطرفدار در سطح دنیا تبدیل کرده است. هرچند محیط کار لینوکس کمی پیچیده است اما به جرئت می‌توان گفت ساده‌ترین روش نصب را در بین همه سیستم‌های عامل دارد.

لینوکس از توزیعی به نام Live برای اجرای سیستم عامل بدون نیاز به نصب استفاده می‌کند، یعنی کاربر می‌تواند بدون نصب آن، سیستم عامل را از روی یک درایو USB یا DVD اجرا کرده و از همه ویژگی‌های آن استفاده کند. سپس در صورتی که کاربر از محیط آن رضایت داشت با یک کلیک ساده روی گزینه Install به راحتی می‌تواند سیستم عامل لینوکس را نصب کند.