چرخه حیات دامنه (Domain life cycle) چیست؟

در دنیای دیجیتال امروز، دامنه‌ها نقشی حیاتی در شناسایی وب‌سایت‌ها و کسب‌وکارهای آنلاین ایفا می‌کنند. هر دامنه، از لحظه ثبت تا زمانی که دوباره در دسترس عموم قرار گیرد، یک چرخه حیات مشخص را طی می‌کند. درک این چرخه برای هر صاحب وب‌سایت یا کسب‌وکاری ضروری است تا از از دست دادن دامنه خود و مشکلات احتمالی جلوگیری کند. نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد، این است که تمامی دامنه‌ها توسط سازمانی به نام ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) ثبت می‌شوند و این سرویس طی فرایندی کاربران را از دامنه ثبت شده (آدرس وب‌سایت) مورد نظر به سرور اصلی که وب‌سایت بر روی آن قرار دارد، متصل می‌کند. در این مقاله به بررسی جامع چرخه حیات دامنه می‌پردازیم.

  Domain یا دامنه چیست؟ آشنایی با انواع نام دامنه

چرخه حیات دامنه

چرخه حیات دامنه به طور کلی شامل 6 مرحله است و در هر دوره مالک دامنه باید دوره انقضا و تمدید را زیرنظر داشته باشد تا دامنه خود را از دست ندهد. مراحل چرخه حیات دامنه به شرح زیر است:

1.ثبت دامنه (Domain Registration):

• • در این مرحله، شما نام دامنه مورد نظر خود را از طریق یک ثبت‌کننده دامنه (مانند نیک، گوددی، نیم‌چیپ و...) ثبت می‌کنید.

  • شما باید بررسی کنید که آیا نام دامنه مورد نظر شما آزاد است یا توسط شخص دیگری ثبت شده است.

  • مدت زمان ثبت دامنه معمولاً بین ۱ تا ۱۰ سال است و پس از آن قابل تمدید است.

  • پس از ثبت دامنه، شما مالک موقت آن برای مدت زمان مشخص شده خواهید بود.

2.دوره فعال (Active Period):

1. • در این دوره، دامنه شما فعال است و وب‌سایت شما در دسترس کاربران قرار دارد.

   • شما می‌توانید تنظیمات مختلف دامنه خود را مانند DNS، رکوردهای MX و... مدیریت کنید.

   • در طول این دوره، شما باید به تاریخ انقضای دامنه خود توجه داشته باشید.

 

3.دوره انقضا (Expiration Period):

1. • اگر دامنه در موعد مقرر تمدید نشود، وارد دوره انقضا می‌شود.

   • در این دوره، وب‌سایت شما از دسترس خارج می‌شود و ایمیل‌های مرتبط با دامنه شما دیگر کار نخواهند کرد.

   • معمولاً یک بازه زمانی مشخص (مثلاً ۳۰ تا ۴۵ روز) به عنوان «دوره مهلت» یا «Grace Period» در نظر گرفته می‌شود که در طی آن می‌توانید دامنه خود را با پرداخت هزینه تمدید، دوباره فعال کنید.

4. دوره بازخرید (Redemption Period):

1. • اگر دامنه در دوره مهلت تمدید نشود، وارد دوره بازخرید می‌شود.

   • در این مرحله، تمدید دامنه فقط با پرداخت جریمه‌ای قابل توجه (که معمولاً مبلغ بالایی است) امکان‌پذیر است و بازگرداندن آن دشوارتر و پرهزینه‌تر خواهد بود.

   • این جریمه به دلیل عدم تمدید به موقع دامنه اعمال می‌شود و مبلغ دقیق آن توسط ثبت‌کننده‌ی دامنه (رجیستر) اعلام می‌شود و این مبلغ بسته به سیاست‌های هر رجیسترر، متفاوت خواهد بود.

   • هزینه بازخرید معمولاً بسیار بیشتر از هزینه تمدید معمولی است.

   • این دوره معمولاً حدود ۳۰ روز طول می‌کشد.

 

5.دوره حذف (Pending Delete Period):

1. • اگر دامنه در دوره بازخرید نیز تمدید نشود، وضعیت آن به «دوره بازخرید» (Redemption Grace Period) تغییر می‌کند و وارد دوره حذف می‌شود.

   • در این دوره، دامنه برای حذف نهایی آماده می‌شود و دیگر قابل بازگرداندن نیست.

   • این دوره معمولاً حدود ۵ روز طول می‌کشد.

 

6.آزاد شدن دامنه (Domain Release):

• • پس از اتمام دوره حذف، دامنه به طور کامل آزاد می‌شود و برای ثبت توسط عموم در دسترس قرار می‌گیرد.

  • هر کسی می‌تواند در این مرحله دامنه را ثبت کند.

چرخه حیات دامنه IR

چرخه حیات دامنه IR (دامنه‌های ملی ایران با پسوند .ir) نیز مشابه دامنه های بین المللی است، با این تفاوت که برخی از مراحل و بازه‌های زمانی ممکن است متفاوت باشند. برای اطلاعات دقیق‌تر در مورد چرخه‌ی حیات دامنه IR می‌توانید به وب‌سایت ایرنیک (nic.ir) مراجعه کنید.

 

هزینه‌های ثبت دامنه

با اینکه ساختار کلی دامنه‌ها یکسان است، اما هزینه ثبت و تمدید آنها باهم متفاوت است. برای مثال دامنه‌های پسوند IR یک ششم قیمت پسوند COM هستند و پسوند PRO یک سوم COM قیمت دارند. این قیمت گذاری‌ها به محبوبیت و کاربردی بودن پسوندها مربوط می‌شود. حتی پسوندهای دیگری همچون ai و tv هم وجود دارند که چندین برابر قیمت پسوندهای COM هستند؛ این نوع پسوندها بیشتر برای سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ کاربرد دارند و بر اساس کاربردهای تجاری ارزش گذاری می‌شوند.

نکات مهم‌

• تمدید به موقع: مهم‌ترین نکته، تمدید به موقع دامنه قبل از رسیدن به تاریخ انقضا است.

• تنظیم یادآور: برای جلوگیری از فراموشی، از سیستم‌های یادآوری ارائه شده توسط ثبت‌کننده‌های دامنه استفاده کنید. همچنین بهتر است چند روز قبل از زمان انقضاء را در یک تقویم شخصی نیز ثبت کنید.

• انتخاب ثبت‌کننده معتبر: از ثبت‌کننده‌های دامنه معتبر و شناخته شده برای ثبت دامنه خود استفاده کنید. آذرآنلاین به عنوان یکی از شرکت‌های پیشتاز در زمینه هاستینگ و ثبت دامنه، می‌تواند گزینه مناسبی برای ثبت دامنه‌هایتجاری شما باشد.

• مراقب کلاهبرداری‌ها باشید: مراقب ایمیل‌ها و پیام‌های مشکوک در مورد دامنه خود باشید.

 

سخن پایانی

با مدیریت صحیح دامنه‌های خود و تمدید به موقع آن‌ها، می‌توانید از از دست دادن آن‌ها و اختلال در کسب‌وکار آنلاین خود جلوگیری کنید. بعضی از افراد سودجو دامنه‌های تجاری را زیرنظر قرار می‌دهند و به محض اینکه یک دامنه منقضی شود، آن را برای خود ثبت می‌کنند تا به شرکت‌های دیگر با مبلغی بسیار بالاتر بفروش برسانند. حالا اگر یک شرکت به اشتباه دامنه خود را تمدید نکند، مجبور خواهد بود تا همان دامنه را از این سودجویان با مبلغ‌های بسیار بالاترین دوباره تهیه کند. دامنه و آدرس اینترنتی، مانند هویت آنلاین شرکت‌ها است و حتی به اندازه خود آن شرکت می‌تواند ارزشمند باشد.

حالا اگر یک سودجود دامنه‌ای که منقضی شده را ثبت کند، حتی می‌تواند با نام و اعتبار آن شرکت دست به کلاهبرداری نیز بزند. ثبت دامنه به معنای مالکیت مادام‌العمر آن نیست و در حقیقت دامنه در یک بازه مشخص به متقاضی اجاره داده می‌شود. از آنجا که نگهداری از اطلاعات دامنه‌ها و امینت آن کاری بسیار بزرگ و زمانبر است، طبیعی است که سازمان ICANN برای این خدمات هزینه‌ای را درنظر بگیرد و مالکیت آن دائمی نباشد. هربار که مرورگر یک کاربر آدرس یک دامنه اینترنتی را صدا می‌زند، مرورگر ابتدا به سرورهای ICANN متصل می‌شود تا اطلاعات آدرس IP سرور اصلی را دریافت کند؛ بنابراین می‌توان سازمان ICANN را به یک هاستینگ برای اطلاعات دامنه‌ها نیز تشبیه کرد.